Biegunka związana z infekcją, wyjazdem czy antybiotykoterapią to spory kłopot. Kiedy dodatkowo dochodzi do odwodnienia pacjenta konieczna jest nawet hospitalizacja. Problem ten często dotyczy głównie dzieci i osób starszych. Czy istnieje skuteczny lek na biegunkę? Jak probiotyk może pomóc nam ustrzec się przed rozwolnieniem oraz je zahamować?
1. Probiotyk na biegunkę – czym jest Saccharomyces boulardii i jak działa?
2. Probiotyk przed czy po antybiotyku?
3. Enterol na biegunkę i nie tylko
4. Probiotyk – lek czy suplement?
Probiotyk na biegunkę – czym jest Saccharomyces boulardii i jak działa?
Zgodnie z definicją probiotyk to żywy organizm, który wpływa korzystnie na organizm gospodarza poprzez poprawę równowagi w obrębie jego mikroflory m.in. jelitowej, dróg rodnych czy układu moczowego. Wśród tych „żywych organizmów” znajdują się zarówno bakterie jak i grzyby. Te ostatnie, należące do królestwa grzybów, charakteryzują się nieco większymi rozmiarami komórki oraz odpornością na działanie antybiotyków. Właściwości organizmów probiotycznych są szczepozależne. Oznacza to, że cechy przypisywane jednemu szczepowi nie mogą być przenoszone na drugi, nawet bardzo pokrewny. Dlatego też skupiamy się na konkretnym dobroczynnym szczepie probiotycznym – Saccharomyces boulardii. Został on odkryty w latach 20. XX wieku przez francuskiego mikrobiologa Henri Boularda. Szczep został pozyskany przez niego ze skórek owoców liczi. Patent na drożdże w 1947 roku wykupiła firma Biocodex.
Saccharomyces boulardii po dostaniu się do jelit wykazuje 3 kierunki działania:
- W świetle jelita - neutralizuje patogeny oraz ich toksyny, powoduje rozrost dobroczynnych bakterii jelitowych, zwiększa ilość krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, dzięki czemu zmienia się konsystencja stolca i szybciej odbudowuje się fizjologiczna flora bakteryjna.
- Troficzne – wpływa na perystaltykę i ilość wypróżnień, zmniejsza stan zapalny błony śluzowej jelita, przywraca równowagę osmotyczną, a także wspomaga odpowiedź immunologiczną podczas infekcji.
- Przeciwzapalne na błonę śluzową jelit – hamuje procesy prozapalne oraz wspomaga układ odpornościowy w walce z patogenami.
To właśnie dzięki takiemu mechanizmowi działania szczep Saccharomyces boulardii wykorzystywany jest jako probiotyk przy biegunce. Oczywiście leczenie biegunki powinno opierać się na nawodnieniu pacjenta i doborze preparatów w zależności od przyczyny problemu. Wtedy też sięga się po inne leki na biegunkę. Nie mniej jednak właśnie Saccharomyces boulardii to probiotyk na biegunki różnego pochodzenia i jest on środkiem uniwersalnym.
Jakie mogą być przyczyny biegunki i jak ją leczyć? Chcesz wiedzieć więcej przeczytaj artykuł: Biegunka – przyczyny, sposoby leczenia, zapobieganie.
Probiotyk przed czy po antybiotyku?
Standardem stało się stosowanie probiotyku podczas antybiotykoterapii oraz po jej zakończeniu. Długość stosowania popularnej „osłony” powinna trwać co najmniej tydzień dłużej po zakończonej kuracji antybiotykiem. Po co ten probiotyk do antybiotyku? Otóż antybiotyki to leki o aktywności przeciwbakteryjnej. Ich spektrum działania jest dość szerokie dlatego niszczą one zarówno drobnoustroje chorobotwórcze jak i dobroczynną florę bakteryjną organizmu. Dowodem na to są częste działania niepożądane jakie zdarzają się w trakcie lub po leczeniu doustnym antybiotykiem. Chodzi głównie o biegunkę i infekcje intymne u kobiet. Jak można zabezpieczyć się przed tym skutkiem ubocznym związanym z antybiotykoterapią? Rozwiązaniem są właśnie probiotyki.
Kiedy do antybiotyku wybieramy „osłonę” zawierającą szczepy z rodzaju Lactobacillus lub Bifidobacterium nie powinniśmy ich stosować jednocześnie. Warto zachować nawet 2 godzinną przerwę pomiędzy antybiotykiem, a probiotykiem.
Jeśli natomiast wybór pada na preparat zawierający Saccharomyces boulardii nie ma konieczności zachowywania odstępu czasowego pomiędzy preparatami. Probiotyk ten może być stosowany jednocześnie z antybiotykiem. Wszystko dlatego, że Saccharomyces boulardii to gatunek grzyba. Drożdżaki, do których należy ten szczep są odporne na działanie antybiotyków.
Saccharomyces boulardii wykazuje wrażliwość jedynie w stosunku do chinolonów (leki o aktywności przeciwdrobnoustrojowej, np. lewofloksacyna, norfloksacyna, ciprofloksacyna) oraz leków przeciwgrzybiczych. Wtedy zaleca się stosowanie probiotyku i leku przeciwdrobnoustrojowego z zachowaniem przerwy.
Enterol na biegunkę i nie tylko
Probiotyk Enterol to jedyny na rynku preparat, zarejestrowany jako lek, zawierający standaryzowany i przebadany szczep Saccharomyces boulardii CNCM I-745. W jakich przypadkach preparat ten jest wskazany do stosowania?
- leczenie ostrej biegunki infekcyjnej,
- zapobieganie biegunce związanej ze stosowaniem antybiotyku,
- zapobieganie biegunce podróżnych, związanej z wyjazdem poza miejsce zamieszkania i/lub ze zmianą strefy klimatycznej,
- leczenie biegunki związanej z zakażeniem Clostridium difficile – szczep ten jest jedną z częstszych przyczyn jelitowych zakażeń szpitalnych,
- uzupełnienie leczenia Helicobacter pylori - zwiększa skuteczność eradykacji bakterii, a tym samym leczenie choroby wrzodowej o ok. 10 14% oraz zmniejsza skutki uboczne złożonej antybiotykoterapii stosowanej podczas leczenia.
Nic dziwnego, że stosuje się Enterol na biegunkę różnego pochodzenia. Jego skuteczność w łagodzeniu objawów podkreśla się również w chorobach zapalanych jelit, zespole jelita drażliwego, zakażeniach pasożytniczych czy też biegunce związanej z żywieniem enteralnym.
W zależności od schorzenia bądź potrzeby lek Enterol powinien być dawkowany w nieco inny sposób. Dotyczy to zarówno długości stosowania, jak i dziennej dawki leku. Dlatego przed rozpoczęciem kuracji zawsze warto zapoznać się z ulotką lub poprosić o poradę lekarza bądź farmaceutę. Aby ułatwić zażywanie probiotyku osobom dorosłym na rynku pojawił się Enterol forte. W jednej saszetce, którą można podać bezpośrednio do jamy ustnej, znajduje się 500 mg liofilizowanych drożdżaków. Probiotyki na biegunkę Saccharomyces boulardii dedykowane dzieciom i młodzieży występują pod nazwą Enterol i dostępne są formie kapsułek i saszetek. W pojedynczej dawce każdego z preparatów znajduje się 250 mg liofilizowanych drożdżaków.
Probiotyk – lek czy suplement?
Na rynku aptecznym znajduję bardzo duża ilość preparatów probiotycznych. Większość z nich to suplementy diety, ale pojawiają się wśród nich również leki, np. Enterol i Enterol forte. Produkty wytwarzane w standardzie leku charakteryzują się wysoką jakością, mają udowodnione działanie lecznicze, a ich produkcja i uwalnianie są monitorowane i dokumentowane na każdym etapie. To wszystko wskazuje na przewagę preparatu typu probiotyk lek nad probiotykiem zarejestrowanym jako suplement diety. Jeśli już wybieramy probiotyk – suplement warto stosować produkty dobrej jakości, znanych producentów, którzy potwierdzają jakość i skuteczność swoich preparatów w certyfikowanych jednostkach.
Bez względu na status rejestracji probiotyk musi spełniać 5 podstawowych warunków:
- posiadać udowodniony, korzystny wpływ na organizm gospodarza,
- nie może wywierać działania niekorzystnego lub patogennego,
- musi przeżyć w niekorzystnych warunkach przewodu pokarmowego (kwaśne pH w żołądku, zasadowe pH w jelitach) i wykazywać zdolność do reprodukcji oraz aktywności metabolicznej w jelitach,
- powinien zawierać odpowiednią ilość mikroorganizmów w danej jednostce objętości,
- nie może zmieniać właściwości podczas przechowywania i stosowania.
Saccharomyces boulardii to szczep o udowodnionym działaniu przeciwbiegunkowym. Wykorzystywany jest również w terapii eradykacji Helicobacter pylori czy łagodzeniu objawów związanych z jelitem drażliwym. Warto wybierać go właśnie w takich, a nie innych dolegliwościach, pamiętając, że właściwości probiotyku są szczepozależne i znaczenie ma zarówno rodzaj, gatunek jak i szczep danego drobnoustroju. Najlepiej decydować się na probiotyk – lek na jelita lub wysokiej jakości suplement.
Bibliografia:
- Gałązka P. i inni; Saccharomyces cerevisiae var. boulardii w zespole jelita drażliwego; Postępy mikrobiologii 2020; 59 (1): 39–47; DOI: 10.21307/PM-2020.59.1.004.
- Szajewska H. i inni; Saccharomyces boulardii – aktualne dane naukowe; Przegląd Gastroenterologiczny 2012; 7 (6): 351–358; DOI: 10.5114/pg.2012.33042.
- ChPL Enterol forte.
