Ból gardła przy przełykaniu śliny może pojawić się o każdej porze roku. Jego najczęstszą przyczyną są infekcje, ale oczywiście zdarza się, że jest on związany z zupełnie czymś innym, np. refluksem żołądkowo - przełykowym. Wskazujemy jak rozpoznać zapalenie gardła związane z infekcją bakteryjną i wirusową, a także skuteczne sposoby na ból gardła.
1. Ból gardła - przyczyny
2. Objawy zapalenia gardła
3. Leczenie, czyli co na bolące gardło można dostać bez recepty?
4. Domowe sposoby na ból gardła
5. Zapalenie gardła u dzieci - jak radzić sobie z bólem gardła u malucha?
Ból gardła - przyczyny
Przyczyną bólu gardła jest stan zapalny błony śluzowej, która je wyściela. Objaw ten pojawia się w wyniku infekcji bakteryjnej, ale znacznie częściej wirusowej. Patogeny wywołujące ostre zapalenie migdałków podniebiennych i gardła to w 90% przypadków wirusy m.in. rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, Epsteina - Barr, Coxsackie, grypy i paragrypy, a w 10% bakterie - głównie Streptococcus pyogenes (paciorkowce beta‑hemolizujące grupy A).
O infekcje wirusowe nie trudno w okresie jesienno - zimowym. Patogeny bardzo łatwo przenoszą się drogą kropelkową, a okres ich inkubacji wynosi od 1- 6 dni. Po tym czasie najczęściej pojawia się silny ból gardła jako jeden z pierwszych objawów infekcji o etiologii wirusowej.
Wirusy i bakterie to nie jedyne przyczyny bólu gardła. Pojawia się on również w przebiegu alergii, kiedy to błona śluzowa gardła drażniona jest przez alergeny. Podobny efekt wywołać mogą różnego rodzaju chemikalia, dym papierosowy, pyły zanieczyszczające powietrze, a także zbyt suche powietrze w pomieszczeniu oraz długotrwały kaszel. Refluks żołądkowo - przełykowy to kolejne schorzenie wywołujące przewlekły ból gardła. Cofająca się z żołądka w stronę przełyku kwaśna treść powoduje podrażnienie błony śluzowej. Dolegliwości bóle spowodowane mogą być również przez urazy w obrębie szyi oraz nowotwory gardła, krtani i języka. Również palenie papierosów i nadużywanie alkoholu mogą powodować podrażnione gardło.
Objawy zapalenia gardła
Stan zapalny gardła wiąże się z jego zaczerwienieniem, obrzękiem, bólem, a także trudnością w przełykaniu co wywołane jest przez powiększenie migdałków podniebiennych. Są to typowe objawy charakterystyczne dla tego schorzenia. Nie mniej jednak, aby właściwie je leczyć warto określić czy jest to wirusowe czy też bakteryjne zapalenie gardła, a może jego przyczyna jest jeszcze inna. Pomocne w diagnostyce są niewątpliwie objawy dodatkowe współwystępujące z tymi gradłowymi.
Wirusowe zapalenie gardła - charakterystyczne pozagardłowe objawy:
- katar, spływający po tylnej ścianie gardła, zatkany nos,
- kaszel, początkowo suchy związany z podrażnieniem gardła przez ściekający z zatok katar, a następnie mokry, produktywny, mający na celu usunięcie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny,
- bóle mięśni, rozbicie, złe samopoczucie,
- bóle głowy,
- stan podgorączkowy,
- zapalenie spojówek.
Objawy stanu zapalnego gardła wywołanego przez paciorkowce:
- nagły początek choroby,
- powiększenie węzłów chłonnych przednich,
- pacjent w wieku 5 - 15 lat,
- gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza
- nudności, wymioty.
Oczywiście to lekarz stawia diagnozę oceniając ogólny stan pacjenta, niepokojące symptomy oraz posiłkując się dodatkową diagnostyką. Nie zawsze kiedy mamy zapalenie gardła bez gorączki oznacza to, że jest to infekcja o charakterze wirusowym. Aby potwierdzić infekcję bakteryjną najlepiej jest wykonać badanie mikrobiologiczne. Pobranie wymazu z błony śluzowej gardła, wykonanie posiewu oraz opracowanie antybiogramu, pozwala osiągnąć najlepsze rezultaty leczenia. Ważna jest ocena objawów towarzyszących. Uczucie ciała obcego w gardle może świadczyć o zmianie o charakterze nowotworowym, a dodatkowo pojawiająca się zgaga i refluks o tym, że podrażnienie gardła spowodowane jest chorobą refluksową.
Leczenie, czyli co na bolące gardło można dostać bez recepty?
Leczenie bólu gardła polega głównie na łagodzeniu dokuczliwych objawów związanych ze stanem zapalnym, takich jak obrzęk, zaczerwienienie, ból, trudności w przełykaniu, zaczerwienienie. Pomocne będą w tym wypadku tabletki na ból gardła do ssania zawierające substancje przeciwbólowe i przeciwzapalne, m.in. flurbiprofen, benzydaminę i salicylan choliny. Leki przeciwbólowe na gardło zawierają też często środki o działaniu miejscowo znieczulającym, jak lignokaina oraz substancje chemiczne wykazujące aktywność przeciwdrobnoustrojową, np. chlorek cetylopirydyniowy, amylometakrezol i alkohol 2,4-dichlorobenzylowy. Oznacza to, że tego typu tabletki na gardło bez recepty zwalczają zarówno przyczynę infekcji oraz jej główny objaw, jakim jest ból. Bardzo ciekawą substancją na stan zapalny gardła jest chlorowodorek benzydaminy. Działa on zarówno przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo oraz zwalcza wszystkie objawy związane z zapaleniem gardła. Pomaga nie tylko na ból, ale również na spuchnięte gardło, trudności z przełykaniem i zaczerwienienie. Dlatego leki na gardło tak często zawierają tą substancję w swoim składzie. Może być ona stosowana u niemowląt, dzieci i dorosłych. Dostępna jest w formie tabletek do ssania, jak również płynu do płukania gardła oraz aerozolu do stosowania w jamie ustnej.
Czym złagodzić ból gardła oprócz tabletki do ssania? Można płukać chore gardło:
- roztworem diklofenaku - substancji działającej przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeziwobrzekowo,
- ziołowymi wyciągami alkoholowymi, stosowanymi w odpowiednim rozcieńczeniu, np. Salviasept,
- ziołowymi naparami zawierającymi pojedyncze składniki lub mieszanki, np. Septosan,
- odpowiednio sporządzonymi roztworami o działaniu odkażającym, np. Gargarin, roztwory jodyny.
Alternatywą dla pastylek są również aerozole, które należy aplikować miejscowo na śluzówkę, zawierają on bardzo podobne składniki jak te występujące w tabletkach do ssania na gardło, m.in. benzydaminę, środki o miejscowym działaniu odkażającym i znieczulającym.
Co jest dobre na bolące gardło do zastosowania doustnego? Aby zniwelować dolegliwości związane z infekcją i toczącym się stanem zapalnym można sięgać po leki przeciwbólowe i przeciwzapalne w formie preparatów doustnych. Natomiast w przypadku infekcji bakteryjnej konieczna jest celowana antybiotykoterapia.
Bardzo dokuczliwe jest również uczucie suchości w obrębie śluzówki gardła i jamy ustnej. Generuje to dodatkowe podrażnienie, a niekiedy kaszel. Jak nawilżyć gardło? Oczywiście należy często sięgać po coś do picia i zadbać o odpowiednią wilgotność w pomieszczeniu. Poza tym pomocne będą ziołowe tabletki do ssania, zawierające ekstrakty m.in. z tymianku, podbiału, szałwii, porostu, jak również nawilżające spray'e do gardła na bazie olejów, witamin A i E, glicerolu, niekiedy z dodatkiem jonów srebra o działaniu przeciwdrobnoustrojowym.
Domowe sposoby na ból gardła
Jak pozbyć się bólu gardła za pomocą domowych metod? Pomocne będą składniki znajdujące się w każdej kuchni. Czym płukać bolące gardło? Przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie podziała płukanie gardła wodą z solą kuchenną. W szklance wody należy rozpuścić łyżeczkę soli. Tak sporządzony roztwór można użyć kilkakrotnie. Pomocne bywa również płukanie gardła naparem z szałwii, rumianku lub kory dębu. Wszystkie te zioła wykazują działanie przeciwzapalne.
Warto zwrócić uwagę na ogólne zasady dotyczące procesu płukania - sporządzony roztwór powinien mieć temperaturę ciała ludzkiego, a czynność należy powtarzać nawet 4 razy dziennie. Wykonujemy ją krótko, ale często.
Jak złagodzić ból gardła domowymi sposobami? Pomocny będzie bez wątpienia miód. Hamuje on rozwój bakterii, wirusów i grzybów oraz działa łagodząco i powlekająco. Można spożywać go solo lub jako dodatek do napojów. Warto pamiętać, aby nie dodawać miodu do zbyt gorącej herbaty, ponieważ traci on wtedy swoje właściwości.
Zapalenie gardła u dzieci - jak radzić sobie z bólem gardła u malucha?
W przypadku dzieci infekcja wirusowa jest najczęstszą przyczyną bólu gardła. Chociaż warto pamiętać, że zakażenia paciorkowcami znacznie częściej występują do 15 - tego roku życia niż w przypadku osób dorosłych. Kiedy pojawia się kłujący ból gardła przy przełykaniu, powiększone węzły chłonne, wysoka gorączka, a niekiedy nawet dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego wymagana jest zawsze konsultacji lekarskiej i wdrożenie specjalistycznego leczenia. Zapalenie gardła wywołane przez paciorkowce, które jest niewłaściwie leczone, może powodować szereg komplikacji zdrowotnych w przyszłości. Czego szczególnie chcemy uniknąć w przypadku dzieci. Niekiedy podczas infekcji wirusowej dochodzi do nadkażenia bakteryjnego i wtedy stan ten wymaga antybiotykoterapii. Przewlekłe zapalenie gardła oraz nawracające zawsze powinno być skonsultowane ze specjalistą.
Co na ból gardła w przypadku infekcji wirusowej, której towarzyszy ewentualnie nieżyt nosa i ściekanie kataru po tylnej części gardła? Jeśli chodzi małe dzieci dobrze sprawdzają się spray'e. Najczęściej u maluchów stosuje się te z benzydaminą lub jonami srebra. Kilkuletnie dzieci mogą sięgać po tabletki do ssania oraz podjąć próbę płukania jamy ustnej i gardła. Popularne dla maluchów od 3. roku życia są również ziołowe lizaki na gardło.
Zawsze natomiast warto zadbać o nawilżenie śluzówki, nawet jeśli etiologia zapalenia gardła nie jest znana. Pomocne będą oczywiście nawodnienie małego pacjenta, utrzymanie wilgotności w pomieszczeniu na poziomie 40 - 60 % oraz inhalacje. Nebulizacja z soli fizjologicznej bądź z dodatkiem kwasu hialuronowego sprawdzi się na gardło.
Dowiedz się więcej - przeczytaj artykuł: Nebulizacja - na co pomaga? Kiedy warto sięgnąć po inhalator?
Zapalenie gardła towarzyszące przeziębieniu przytrafia się każdemu kilka razy w sezonie jesienno-zimowym. Jest to czas, który sprzyja rozprzestrzenianiu się wirusów wywołujących infekcje gardła, a dodatkowo ze względu na sezon grzewczy powietrze w pomieszczeniach jest bardziej wysuszone, a to na zewnątrz bardziej zanieczyszczone, co generuje dodatkowe podrażnienia błony śluzowej gardła. Każdy ma swoje sprawdzone sposoby na ostry ból gardła. Podczas infekcji pomocne są zarówno tabletki do ssania, jak również spray'e i roztwory do płukania łagodzące ostre zapalenie gardła. Ważne, aby sięgać po nie już przy pierwszych objawach infekcji, zanim mocniej rozwinie się choroba.
Bibliografia:
- Kalicki B. i inni; Ból gardła – kiedy leczenie objawowe jest wystarczające?; Pediatr Med Rodz 2012, 8 (2), p. 107-110 [dostęp online].
- Kenealy T.; Sore throat; BMJ Clin Evid. 2011; 2011: 1509 [dostęp online].
26 characters selected
