Brzuch insulinowy jest nie tylko problemem natury estetycznej. Insulinooporność będąca jego przyczyną to stan, który bez odpowiedniej interwencji znacząco zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy oraz sprzyja wystąpieniu chorób sercowo-naczyniowych. Co prowadzi do pojawienia się oponki, brzucha insulinowego? Jak się go pozbyć? Które ćwiczenia na brzuch insulinowy pomogą zredukować ilość tkanki tłuszczowej z okolicy brzucha?
1. Brzuch insulinowy – czym jest?
2. Brzuch insulinowy - przyczyny
3. Brzuch insulinowy – jak wygląda?
4. Brzuch insulinowy u kobiet i mężczyzn – jak się go pozbyć?
Brzuch insulinowy – czym jest?
Insulinowy brzuch to potoczne określenie odnoszące się do otyłości brzusznej związanej z insulinoopornością. Jego charakterystyczną cechą jest koncentracja tkanki tłuszczowej właśnie w okolicy brzucha. Tłuszcz nie rozkłada się więc równomiernie po ciele, ale odkłada w jego centralnej części. Otyłość brzuszna, brzuch insulinowy nie jest jedynie problemem estetycznym, choć warto zaznaczyć, że może istotnie wpływać na odczuwany poziom zadowolenia z życia i obniżać poczucie własnej wartości. Brzuch insulinowy może prowadzić do różnych konsekwencji zdrowotnych i zaburzenia funkcjonowania narządów wewnętrznych, co w dłuższej perspektywie sprzyja rozwojowi wielu chorób przewlekłych.
Widoczny jest brzuch insulinowy u kobiet i u mężczyzn. Problem otyłości brzusznej częściej jednak obserwuje się u tej drugiej grupy pacjentów. U kobiet pojawia się on głównie po menopauzie. Aby pozbyć się nagromadzonej w okolicy brzucha tkanki tłuszczowej wskazane jest wdrożenie odpowiednich nawyków, o których będzie mowa w dalszej części artykułu. U części pacjentów wprowadza się też określone leki na brzuch insulinowy, które poprawiają wrażliwość tkanek na insulinę. Dodatkowo można też sięgnąć po preparaty wspomagające leczenie cukrzycy, które pomagają unormować gospodarkę węglowodanową.
Brzuch insulinowy – przyczyny
Brzuch insulinowy u mężczyzn i kobiet może mieć rożne przyczyny. Uważa się, że w większości przypadków, w pierwszej kolejności rozwija się otyłość, a insulinooporność jest jedną z jej konsekwencji. Insulinooporność poprzez zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę nasila dalszy rozwój otyłości. W ten sposób pojawia się więc błędne koło, które trudno jest przerwać. O problemie insulinooporności można przeczytać w artykule: Jak zapobiegać cukrzycy? Co to jest insulinooporność? Na wystąpienie otyłości wpływ ma wiele czynników. Duże znaczenie ma oczywiście sposób odżywiania oraz prowadzony styl życia. Jeśli dieta jest bogata w tłuszcze i cukry proste, a pacjent spożywa nieregularnie bardzo obfite posiłki, ryzyko rozwoju otyłości jest u niego wyższe. Nieprawidłowe wzorce żywieniowe pełnią istotną rolę w procesie powstawania otyłości. Nie bez znaczenia są też predyspozycje genetyczne, zaburzenia hormonalne czy też problemy natury psychicznej. Otyłość jest poważną i trudną w leczeniu chorobą, z którą zmaga się coraz większa ilość osób.
Hormonalny brzuch insulinowy pojawia się też u osób narażonych na przewlekły stres. Pod wpływem stresu dochodzi również do nadmiernego wydzielania w organizmie kortyzolu. O brzuchu kortyzolowym pisaliśmy w artykule: Brzuch kortyzolowi (stresowy) – czym jest, skąd się bierze i jak się go pozbyć? Znaczenie ma także wiek – wraz z upływem lat obserwuje się częstsze występowanie otyłości brzusznej.
Czasami pacjenci podejrzewają u siebie tzw. „tarczycowy brzuch insulinowy”. Pojęcie to może sugerować, że otyłość brzuszna oraz insulinooporność wynika z zaburzonej pracy tarczycy. Zaburzenia hormonalne i nieprawidłowe wydzielanie hormonów tarczycy rzeczywiście może sprzyjać rozwojowi otyłości. Częściej jednak dzieje się sytuacja odwrotna – to otyłość i związane z nią zmiany w organizmie zwiększają ryzyko zaburzeń wydzielania hormonów i rozregulowania pracy tarczycy.
Brzuch insulinowy – jak wygląda?
Oponka, brzuch insulinowy jest dość łatwo widoczna w postaci nagromadzonej tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha. O otyłości brzusznej mówimy, gdy obwód talii wynosi:
- co najmniej 80 cm u kobiet,
- co najmniej 94 cm u mężczyzn.
Innym wskaźnikiem, który pomaga ocenić rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w ciele jest wskaźnik WHR (waist hip ratio). Oblicza się go dzieląc obwód talii przez obwód bioder w centymetrach. Jeśli uzyskana wartość u kobiet wynosi co najmniej 0,8 interpretowana jest ona jako otyłość brzuszna. U mężczyzn, na otyłość brzuszną wskazuje wynik co najmniej 1,0. U osób z brzuchem insulinowym widocznie zauważalny jest powiększony obwód brzucha. Warto jednak mieć na uwadze, że przy otyłości brzusznej dochodzi do nadmiernego gromadzenia się niewidocznej gołym okiem tkanki tłuszczowej wokół narządów wewnętrznych obecnych w jamie brzusznej. Sprzyja to rozwojowi chorób układu sercowo-naczyniowego.
Brzuch insulinowy – objawy to tzw. „oponka”, która charakteryzuje się odkładaniem tkanki tłuszczowej w obrębie talii. W innych częściach ciała proporcje oraz ilość tłuszczu mogą być prawidłowe. W celu rozpoznania otyłości brzusznej można zmierzyć obwód talii lub obliczyć wskaźnik WHR.
Brzuch insulinowy u kobiet i mężczyzn – jak się go pozbyć?
Brzuch insulinowy – jak zgubić tkankę tłuszczową z okolicy brzucha? Jeśli pacjent od dłuższego próbuje pozbyć się nieestetycznej oponki z brzucha, warto udać się do lekarza. Zleci on odpowiednie badania lub pokieruje pacjenta do specjalisty. Przy otyłości brzusznej wskazane jest kompleksowe leczenie, które obejmuje zmiany w stylu odżywiania się, regularną aktywność fizyczną, a czasem również farmakoterapię i psychoterapię. Jeśli lekarz rozpozna insulinooporność, może podjąć decyzję o wprowadzeniu leku na brzuch insulinowy. Przy insulinooporności zazwyczaj stosowana jest metformina, która zwiększa wrażliwość komórek na działanie insuliny, a także zmniejsza syntezę glukozy i opóźnia jej wchłanianie w jelicie. Metformina wpływa też korzystnie na metabolizm tłuszczów. Pomaga obniżyć poziom cholesterolu całkowitego oraz „złego cholesterolu” LDL i triglicerydów.
Brzuch insulinowy – jak się pozbyć? Bardzo ważnym elementem terapii jest leczenie żywieniowe oraz regularna dawka ruchu. Warto stopniowo zmieniać swoje nawyki żywieniowe na zdrowsze. Istotne jest ograniczenie kaloryczności przyjmowanych pokarmów. Nie zaleca się jednak radykalnych diet, dzięki którym pacjenci liczą na bardzo szybkie pozbycie się dużej ilości kilogramów. Dieta powinna być odżywcza, czyli bogata we wszystkie witaminy, składniki mineralne i inne związki odżywcze, które umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Celem jest bowiem powrót do zdrowia i dobrego samopoczucia. A bez dostarczania do organizmu wszelkich niezbędnych składników pożywienia, nie jest to możliwe. Zmiana nawyków żywieniowych zazwyczaj nie jest procesem prostym, ani szybkim. Warto robić to stopniowo, a jednocześnie trwale. Część osób sięga też po preparaty wspomagające odchudzanie. Mogą być one cennym elementem diety, poprawiającym efektywność utraty wagi. Jeśli jednak przyjmowane są bez wprowadzenia zmian w sposobie odżywiania i aktywności, nie należy spodziewać się spektakularnych efektów.
Brzuch insulinowy – ćwiczenia i systematyczna aktywność fizyczna to nieodłączny element leczenia. Rodzaj aktywności powinien być dostosowany do stanu zdrowia pacjenta, a także jego możliwości oraz upodobań. Warto szukać takiego rodzaju sportu, który sprawia przyjemność i korzystnie wpływa na nastrój. Regularna aktywność wpływa korzystnie na bilans energetyczny. Z tego też powodu, nawet jeśli pacjent nie wprowadza znaczących zmian w diecie, ale regularnie się rusza, może zauważyć zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej i redukcję brzucha insulinowego. Wskazane jest jednak połączenie obu tych elementów dla uzyskania lepszych efektów terapii.
Jakie ćwiczenia na brzuch insulinowy są wskazane? Korzystne jest łączenie treningu tlenowego, wytrzymałościowego z treningiem siłowym. Trening tlenowy to np. szybkie spacerowanie, pływanie, jazda na rowerze lub taniec. Jeśli aktywność ma umiarkowaną intensywność, wskazane jest wykonywanie jej przez co najmniej 150 minut w tygodniu, a najlepiej przez 300 minut. Jeśli natomiast podejmowana aktywność ma dużą intensywność, czas ten może być o połowę krótszy. Jeśli pacjent decyduje się na trening siłowy z obciążeniem, powinien wykonywać go przynajmniej 2 razy w tygodniu.
Ważne jest, aby siedzący tryb życia zamienić na bardziej aktywny. Zmiana ta powinna być stopniowa. Jeśli pacjent dotychczas niewiele się ruszał, powinien zacząć od mało intensywnej aktywności. Z czasem może zwiększać jej natężenie oraz częstotliwość, w zależności od kondycji.
Czy są ćwiczenia na brzuch insulinowy, które umożliwią pozbycie się tkanki tłuszczowej z tej konkretnej partii ciała? Można spotkać się z opinią, że ćwicząc jedynie mięśnie brzucha, poprzez wykonywanie np. tradycyjnych brzuszków, w szybki i efektywny sposób uda się pozbyć oponki. Nie jest to jednak prawdą. Nie zaleca się wykonywania ćwiczeń tylko na jedną grupę mięśni. Częste „robienie brzuszków” lub innych ćwiczeń na mięśnie brzucha może oczywiście je wzmocnić, ale nie wpłynie istotnie na redukcję otyłości trzewnej.
Oponka, brzuch insulinowy mogą świadczyć o zaburzeniu metabolizmu węglowodanów. Insulinooporności nie należy lekceważyć, ponieważ nieleczona może prowadzić do rozwoju chorób przewlekłych, które będą towarzyszyć pacjentom już do końca ich życia. Warto więc jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, przeprowadzić odpowiednią diagnostykę i rozpocząć wprowadzanie zdrowych nawyków żywieniowych i ruchowych. Wyleczenie insulinooporności nie tylko umożliwia pozbycie się brzucha insulinowego, ale również normalizuje pracę całego organizmu i korzystnie wpływa na samopoczucie.
Bibliografia:
- Bąk Sosnowska M., Białkowska M., Bogdański P., i inni. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość 2022 – stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Med. Prakt. wyd. specj.; maj 2022: 1–87.
- Westphal S.A. Obesity, abdominal obesity, and insulin resistance. Clin Cornerstone. 2008;9(1):23-29; discussion 30-1. doi: 10.1016/s1098-3597(08)60025-3. PMID: 19046737.
- Stawerska R., Łupińska A., Bieniek E., Lewiński A. Insulinooporność i stan przedcukrzycowy – diagnostyka i leczenie. Lekarz POZ 2021, 5, 358-365.
