Alergia stała się chorobą cywilizacyjną. Z roku na rok przybywa chorych. Alergia kojarzy się głównie z kichanie i łzawieniem oczu. Alergeny potrafią jednak wywołać również poważne zmiany na skórze, błonach śluzowych, a także generować schorzenia dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. Czy istnieje skuteczny preparat na alergię skórną? Jakie leki na alergię do stosowania miejscowego wybierać? Czy tabletki na alergię są zawsze skuteczne?
1. Alergia skórna, alergia dróg oddechowych- czynniki środowiskowe i inne sprzyjające występowaniu alergii
2. Testy skórne, badanie serologiczne- diagnostyka alergii
3. Leczenie alergii, jakie preparaty na alergię stosować?
4. Suplementy na alergię - uzupełnienie leczenia alergii
5. Codzienna pielęgnacja w atopowym zapaleniu skóry
Alergia skórna, alergia dróg oddechowych- czynniki środowiskowe i inne sprzyjające występowaniu alergii
Alergia stała się problematyczną chorobą wśród mieszkańców krajów europejskich. Szacuje się, że średnio 30% Europejczyków cierpi z powodu alergii układu oddechowego. Ma to związek ze zwiększonym narażeniem na coraz to nowe substancje chemiczne, ale nie tylko. Co jeszcze sprzyja tak powszechnemu występowaniu alergii u dzieci i dorosłych?
- Zanieczyszczenie środowiska
W wyniku podrażnienia śluzówki dróg oddechowych, ale też skóry przez zanieczyszczenia powietrza dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w ich obrębie, zwiększa się również ich przepuszczalność. Przez to alergeny mają ułatwioną penetrację i większą możliwość interakcji z komórkami układu immunologicznego.
- Kontakt z dymem papierosowym
Ta mieszanina szkodliwych i drażniących substancji chemicznych znacznie zwiększa ryzyko rozwoju alergicznego zapalenia dróg oddechowych. Ma to związek z uszkadzaniem nabłonka w obrębie układu oddechowego.
Istnieje zależność pomiędzy niedoborem kwasów omega- 3 w diecie a występowaniem astmy alergicznej i atopii. U alergików oznacza się wyższy poziom kwasów omega- 6 oraz witaminy A.
Nadmierna higiena osłabia skórną barierę ochronną, a tym samym odporność. Ułatwia to wnikanie alergenów w głąb organizmu.
Analizy pokazują, że tam gdzie zmniejsza się zachorowalność na odrę, świnkę i różyczkę wzrasta ilość chorych na astmę alergiczną.
Ryzyko wystąpienia alergii skórnej i oddechowej u dziecka znacznie wzrasta jeśli alergia została zdiagnozowana chociaż u jednego z rodziców.
Dlaczego alergie w czerwcu i innych wiosenno – letnich miesiącach się nasilają?
Wśród całej długiej listy alergenów, która z roku na rok się powiększa, ogromne znaczenie dla wystąpienia objawów alergii mają pyłki drzew, traw oraz zarodniki grzybów. Te wysoko alergizujące czynniki stają się prawdziwą zmorą głównie wiosną i latem. Alergia w czerwcu objawia się głównie wodnistym katarem, kichaniem oraz łzawieniem, pieczeniem i zaczerwieniem oczu. Wiele osób skarży się również na problemy z koncentracją, rozdrażnienie, świąd w uszach, gardle oraz zmiany skórne. Te ostatnie mogą przybierać formę egzemy lub zaostrzenia AZS (nadmierne wysuszenie, świąd skóry).
Zatem co pyli w czerwcu? Są to głównie trawy, pokrzywa, babka, szczaw i komosa. Objawy alergii na pyłki nasilają się zwykle przy słonecznej i wietrznej pogodzie, kiedy to alergeny w dużej ilości kumulują się w powietrzu i z łatwością są przenoszone. Ulgę alergikom przynosi deszczowa pogada. Opady atmosferyczne zmniejszają ilość alergenów w atmosferze. Podobnie sytuacja wygląda w okresie pylenia drzew, który trwa od II-V i od VII – IX. W czerwcu mogą nasilać się również objawy alergii na zarodniki grzybów. Lato i jesień to czas kiedy koncentracja tych alergenów w atmosferze jest większa.
Testy skórne, badanie serologiczne - diagnostyka alergii
Podstawą diagnostyki alergii jest wywiad z pacjentem. Zebranie historii na temat objawów oraz prawdopodobnych czynników po których wystąpiły dolegliwości jest ważnym aspektem pozwalającym na wdrożenie odpowiedniego leczenia oraz dalszą diagnostykę. Niekiedy lekarze wdrażają również leki przeciwhistaminowe, aby już na początku leczenia przekonać się czy objawy ustąpią po ich zastosowaniu.
Jeśli chodzi o badania to najczęściej wykonuje się:
- skórne testy alergiczne - roztwór alergenu aplikowany jest na nakłuty wcześniej naskórek, po upływie kilkunastu minut ocenia się odpowiedź organizmu, którą jest kilku milimetrowy bąbel w przypadku pozytywnego wyniku testu,
- testy serologiczne z krwi - oznaczeniu podlega klasa specyficznych przeciwciał IgE biorących udział w odpowiedzi organizmu na alergen (badanie bezpieczniejsze, pierwszego rzutu jeśli chodzi o dzieci).
Testy serologiczne wykonuje się już u kilkumiesięcznych dzieci. Nie mniej jednak ze względu na wciąż rozwijający się układ immunologiczny u maluchów diagnostyka alergii jest mocno utrudniona, a jej podstawą są niewątpliwie obserwacje rodziców.
Leczenie alergii, jakie preparaty na alergię stosować?
Zanim zastanowimy się jak leczyć alergię warto dowiedzieć się na czym polega ta choroba. Otóż alergia polega na nadmiernej, nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego na alergeny (m.in. roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, zarodniki pleśni, mleko krowie, pyłki roślin, niektóre leki w tym kwas acetylosalicylowy). Co ważne u osoby zdrowej substancje te nie wywołują żadnej reakcji.
Układ immunologiczny angażuje w reakcję alergiczną szereg komórek. Przy pierwszym kontakcie z alergenem białe krwinki (limfocyty) wytwarzają przeciwciała IgE, a limfocyty T pamięci zapamiętują reakcję zetknięcia się organizmu z alergenem. Kiedy dojdzie do kolejnej ekspozycji na czynnik alergizujący w proces angażują się komórki tuczne uwalniające histaminę. Ich rozpad następuje gdy przyłączy się do nich przeciwciało IgE. Komórki tuczne występują na błonach śluzowych i skórze. Uwolniona w tych miejscach histamina wywołuje stan zapalny i sprawia, że uwidaczniają się objawy alergii.
W leczeniu alergii sprawdzają się:
- unikanie kontaktu z alergenem,
- hamowanie działania histaminy - leki przeciwhistaminowe,
- łagodzenie stanu zapalnego - leki o miejscowym lub ogólnoustrojowych działaniu przeciwzapalnym (sterydy), stosowane na skórę, ale też na błony śluzowe;
- immunoterapia swoista (odczulanie) - polega na podawaniu alergenu, który został odpowiednio spreparowany, aż do osiągnięcia dawki tolerowanej przez organizm (dawka podtrzymująca); podaje się ją ponownie w odstępie kilku miesięcy; jest to metoda rekomendowana dla osób, którym dokucza alergia wiosenna (alergia na pyłki roślin) oraz na jad owadów.
Niestety podawanie leków przeciwhistaminowych nie przyniesie oczekiwanych efektów jeśli pacjent będzie nadal narażony na kontakt z alergenem. W niektórych przypadkach wyeliminowanie czynników wywołujących reakcje alergiczne jest jedyną metodą leczenia alergii. Przykładem jest alergia pokarmowa oraz alergia kontaktowa. W przypadku alergii na białko mleka krowiego wśród niemowląt wprowadza się mleko modyfikowane pozbawione alergizujących białek lub mama karmiąca piersią stosuje dietę eliminacyjną i rezygnuje z nabiału. Natomiast alergia miejscowa będzie nawracać przy każdym ponownym kontakcie z alergizującym składnikiem kosmetyku, mimo regularnego sięgania po uznane za skuteczne - leki na alergię. Objawy alergii skórnej w pełni ustąpią jeśli po pierwsze wyeliminujemy kontakt z alergenem a po drugie zastosujemy lek przeciwhistaminowy.
Skuteczne leki na alergię bez recepty - chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj artykuł: Alergia - dokuczliwy problem wielu ludzi - jak dobrać leki na alergię.
Suplementy na alergię - uzupełnienie leczenia alergii
Leki na alergię w postaci tabletek i syropów dla dzieci, a także sterydowe maści do miejscowego stosowania oraz spray'e do nosa i krople do oczu to grupa bardzo ważnych preparatów, która stanowi podstawę w leczeniu alergii. Nie mniej jednak ważne jest również wsparcie układu immunologicznego. Dzięki temu patologiczna reakcja organizmu na alergen będzie znacznie słabsza, a objawy alergii skórnej i oddechowej mniej dokuczliwe. Korzystny wpływ na łagodzenie objawów alergii mają m.in. olej z czarnuszki, siara bydlęca (colostrum), wiesiołek, tarczyca bajkalska, a także pokrzywa.
Wśród naturalnych produktów na objawy alergii skórnej, ale także astmę alergiczną i katar sienny najbardziej znana jest czarnuszka. W tym celu wykorzystuje się olej pozyskiwany z jej nasion. Surowiec ten zawiera liczne substancje czynne. W leczeniu alergii największe znaczenie mają:
- tymochinon - zmniejsza ilość komórek biorących udział w procesie zapalnym na rzeczy tych przeciwzapalnych; obniża poziom eozynofili, a tym samym zmniejsza się wyciek z nosa oraz kichanie które towarzyszą katarowi siennemu;
- nigellon - działa antyhistaminowo i rozszerzająco na oskrzela;
- kwasy linolowe i gamma-linolenowe - hamują nadmierną odpowiedź układu odpornościowego i regulują poziom prostaglandyn, ograniczając tym samym rozwój stanu zapalnego.
Olej z czarnuszki nadaje się do picia, ale także do stosowania zewnętrznego. Wcieranie go w skórę świetnie łagodzi podrażnienia, a dodatkowo działa zmiękczająco i odżywczo. Jest to świetny środek na atopowe zapalenie skóry. Co więcej jest to całkowicie bezpieczny produkt pozbawiony działań niepożądanych. Czego niestety nie można powiedzieć na temat sterydów oraz leków przeciwalergicznych.
W kontekście zarówno zapobiegania alergii, jak i hamowania jej objawów ważną rolę odgrywają kwasy omega-3. Jak pokazują badania ich odpowiednia ilość w diecie już na etapie życia płodowego oraz w okresie niemowlęcym pozwala na właściwy rozwój układu immunologicznego. Dzięki temu jego odpowiedź na powszechne alergeny jest prawidłowa.
Popularnym suplementem stosowanym często łącznie z lekami przeciwhistaminowymi jest wapno na alergię. Dodatkowym składnikiem musujących tabletek z wapnem jest kwercetyna. Substancja ta zmniejsza wytwarzanie histaminy i działa przeciwzapalnie.
Codzienna pielęgnacja w atopowym zapaleniu skóry
Skóra atopowa i skłonna do atopii jest bardzo podatna na podrażnienia. Zaostrzenie stanu zapalnego wywołują najczęściej alergeny pokarmowe, powietrznopochodne oraz substancje drażniące, które mają bezpośredni kontakt ze skórą. W zaostrzeniach należy sięgać po leki na alergie skórne bez recepty lub te przepisane przez lekarza. Natomiast na co dzień bardzo ważne w leczeniu alergii skórnej jest dbanie o wzmocnienie struktury i funkcjonalności bariery naskórkowej. Dlatego oprócz unikania czynników drażniących warto sięgać po emolienty do codziennej pielęgnacji skóry. Te dermokosmetyki do skóry atopowej zawierają w swoim składzie substancje, które zatrzymują wodę w naskórku, jednocześnie ochraniając go przed czynnikami zewnętrznymi, tworząc na jego powierzchni warstwę ochronną. Produkty tego typu są pozbawione środków konserwujących, barwników i substancji zapachowych, które często jako składniki kosmetyków generują podrażnienia. Do substancji o charakterze emolientu zaliczyć można olej konopny, masło shea, oczyszczoną parafinę, olej konopny, z awokado. Wykazują one działanie przeciwzapalne, łagodzące, nawilżające i ochronne.
Zaostrzenie alergii skórnej i atopii może się objawiać nasileniem świądu i nadmiernym przesuszeniem. Niekiedy obserwuje się również czerwone plamy na skórze. Aby reakcja alergiczna została stłumiona konieczne są leki na alergię sezonową lub całoroczną. Chodzi tutaj głównie o preparaty przeciwhistaminowe, a niekiedy maści sterydowe.
Uzupełnieniem leczenia alergii skórnej są dermokosmetyki. Preparat do kąpieli, mycia i smarowania naskórka zapobiega podrażnieniom, łagodzi te już powstałe, a przede wszystkim wzmacnia jego barierę ochronną.
Diagnostyka alergii często przysparza wiele kłopotów. Szczególnie w przypadku dzieci, u których układ odpornościowy nie jest w pełni rozwinięty. Dlatego należy pamiętać, że jej podstawą jest przeprowadzony wywiad z pacjentem. Leczenie alergii za pomocą leków antyhistaminowych nie będzie wystarczająco skuteczne jeśli nadal będziemy narażeni na kontakt z alergenem. W przypadku alergii IgE zależnej jedną z metod leczenia są szczepienia odczulające. Miejmy nadzieję, że spektrum rodzajów alergii kwalifikowanych do terapii tą metodą będzie powiększało się z roku na rok. Jest ona w końcu najbardziej skuteczna jeśli chodzi o walkę z alergią sezonową. Preparaty na alergię dla dzieci i dorosłych są w większości dostępne bez recepty. Nie mniej jedna alergię u malucha zawsze warto skonsultować ze specjalistą.
Bibliografia:
- Idzik K.; Czynniki środowiskowe i genetyczne wpływające na rozwój alergii dróg oddechowych; Environmental Medicine 2012, 15 (4): 142-149 [dostęp online].
- Krotkiewski M., Madaliński K.; Im wyższy poziom higieny tym więcej alergii paradoks naszych czasów; Alergia Astma Immunologia, 2000; 5(1): 1-6 [dostęp online].
- Terlecka P. i inni; Alergiczny nieżyt nosa- standardowe leczenie i fitoterapia; s:76-82; ISBN 978-83-7259-280-4 [dostęp online].
- Sicińska P.i inni; Suplementacja kwasami omega w różnych chorobach; Postepy Hig Med Dosw, 2015; 69: 838-852 [dostęp online].
- Silny W. i inni; Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego; Post Dermatol Alergol 2010; 5 (27): 365–383 [dostęp online].
