Cesarskie cięcie wykonywane jest obecnie coraz powszechniej. W części przypadków istnieją ku temu wskazania medyczne, w pozostałych – kobieta odczuwa strach przed porodem naturalnym. Jak odpowiednio przygotować się do porodu? Jak wygląda cesarskie cięcie, a jak poród naturalny? Jakie komplikacje mogą wystąpić w ich trakcie?
1. Poród naturalny bez cenzury
2. Jak wygląda cesarskie cięcie?
3. Poród naturalny a cesarka
4. Przygotowania do porodu
Poród naturalny bez cenzury
Poród jest niewątpliwie bardzo ważnym wydarzeniem w życiu kobiety. Rekomendowaną przez specjalistów formą zakończenia ciąży jest poród siłami natury, inaczej zwany porodem naturalnym. Jest on powszechnie uważany za bezpieczniejszy dla matki i dziecka. Obarczony jest mniejszym ryzykiem powikłań i niesie ze sobą wiele istotnych dla dziecka zalet.
Jak wygląda poród naturalny? Rozpoczyna się on niespodziewanie. Skurcze zwiastujące zbliżający się poród najczęściej zaczynają pojawiać się już na kilka dni przed narodzinami dziecka. Skurcze te są jednak sporadyczne i stosunkowo łagodne. O rozpoczęciu porodu świadczyć może:
- odejście czopa śluzowego, często zawierającego domieszkę krwi,
- odejście wód płodowych – czasem dochodzi do niego w dalszej fazie porodu,
- silny, rozpierający ból pleców w części krzyżowej,
- biegunka – organizm naturalnie oczyszcza się przed porodem,
- regularne, narastające skurcze pomiędzy którymi następuje stopniowo coraz krótsza przerwa.
Poród naturalny – rozwarcie w pierwszej fazie porodu wzrasta od 0 do 10 cm. Wraz z rozwieraniem się szyjki macicy, skurcze stopniowo wydłużają się, a ich natężenie ulega zwiększeniu. Bardzo pomocne w radzeniu sobie z bolesnymi skurczami jest odpowiednie oddychanie. Poznanie technik oddechowych może znacząco pomóc kobiecie rozładowywać narastające skurcze i zmniejszyć odczuwane napięcie.
Kiedy dochodzi do odpowiedniego rozwarcia szyjki macicy, zaczyna się druga faza porodu naturalnego – faza parcia. Skurcze mają wówczas inny charakter. Są to skurcze parte. Nie sposób ich przeoczyć. Oprócz bardzo intensywnego bólu, kobieta czuje też silną potrzebę parcia, której trudno jest się nie poddać. Podczas tej fazy porodu bardzo istotna jest ścisła współpraca z położną, która kontroluje przebieg porodu i podpowiada kiedy przeć. W tym czasie, dziecko stopniowo przesuwa się wzdłuż kanału rodnego. Na tym etapie, czasami konieczne jest nacięcie krocza.
Poród naturalny – krocze nie powinno być nacinane rutynowo. Szacuje się, że zabieg ten potrzebny jest podczas 5-20% porodów, choć wykonywany jest znacznie częściej. Nacięcie krocza może być konieczne w przypadku pośladkowego ułożenia dziecka lub pojawienia się innych komplikacji. Aby chronić krocze przed nacięciem, warto jeszcze przed porodem regularnie wzmacniać mięśnie dna miednicy, nauczyć się prawidłowo oddychać podczas skurczów oraz masować krocze. Pozycja leżąca podczas porodu zwiększa ryzyko nacięcia krocza. Wiele kobiet obawia się tego momentu porodu. Warto jednak mieć świadomość, że jeśli położna podejmie decyzję o konieczności wykonania tego zabiegu, nacina ona krocze na szczycie skurczu, w końcowej fazie parcia. Jest ono więc zazwyczaj mniej bolesne, niż mogłoby się wydawać.
Poród naturalny jest bolesny, choć w niektórych placówkach można skorzystać ze znieczulenia. Jeśli kobieta jest dobrze przygotowana psychicznie i fizycznie do porodu, może lepiej radzić sobie z bólem i świadomie przeżyć poród.
Jak wygląda cesarskie cięcie?
Cesarskie cięcie lub potocznie – cesarka, jest poważną operacją położniczą, która powinna być wykonywana wtedy, gdy istnieją ku niej wskazania medyczne. Cesarskie cięcie może być planowane. Dotyczy to m.in. takich sytuacji jak nieprawidłowe ułożenie płodu lub duża masa ciała dziecka (4,5 kg lub więcej). Lekarz może zadecydować o konieczności przeprowadzenia operacji również ze względu na stan zdrowia matki. Niektóre schorzenia kardiologiczne, okulistyczne, ortopedyczne i inne powodują, że poród przez cesarskie cięcie jest bezpieczniejszy dla matki i/lub dziecka. Zdarza się również tak, że poród rozpoczęty siłami natury musi zostać zakończony operacją. Istnieją liczne wskazania do cesarskiego cięcie. Są to np.:
- przedwczesne oddzielenie łożyska,
- stan przedrzucawkowy lub rzucawka,
- zaburzenia czynności serca płodu,
- nieprawidłowe ułożenie płodu podczas trwającego już porodu,
- wypadnięcie pępowiny,
- podejrzenie pęknięcia macicy.
Planowane cesarskie cięcie jest często zalecane również wtedy, gdy dziecko ułożone jest pośladkowo. Oznacza to, że nie jest ono skierowane główką do kanału rodnego, ale nóżkami i pośladkami. Taki poród jest obarczony wyższym ryzykiem komplikacji, m.in. możliwością utknięcia główki dziecka w kanale rodnym. Aby zapobiegać powikłaniom, lekarz może zalecić cesarskie cięcie.
Jak wygląda cesarka? Kobieta jest przygotowywana do operacji przez lekarza. Po znieczuleniu (rzadziej przed) zostaje założony cewnik, aby pęcherz moczowy podczas operacji był pusty. Najczęściej stosowane jest znieczulenie od pasa w dół. Kobieta jest więc świadoma tego co dzieje się na sali operacyjnej, ale nie czuje bólu. Czasami konieczne jest znieczulenie ogólne. Ile trwa cesarka? Operacja trwa około 30-40 minut.
Czy cesarka boli? Samo operacja jest bezbolesna, ponieważ kobieta zostaje znieczulona. Okres poporodowy wiąże się jednak z silnym bólem pooperacyjnym. Konieczne jest wówczas stosowanie leków przeciwbólowych.
Poród naturalny a cesarka
Poród naturalny czy cesarka? Zarówno dla kobiety, jak i dla dziecka korzystniejszy jest poród naturalny. Oto kilka zalet porodu naturalnego:
- mniejsze ryzyko powikłań okołoporodowych,
- szybszy powrót po pełnej sprawności,
- rzadsze problemy z laktacją,
- dziecko bierze czynny udział w porodzie i jest stopniowo przygotowywane do wyjścia na świat,
- przechodząc przez kanał rodny, maluch jest kolonizowany „dobrymi bakteriami”, które korzystnie wpływają na jego odporność.
Poród naturalny jest bolesny. W niektórych szpitalach kobieta może skorzystać ze znieczulenia, które podawane jest dopiero w odpowiednim momencie rozwarcia szyjki macicy. Część kobiet obawia się też mimowolnego oddania moczu lub stolca podczas porodu. Jest to jednak zupełnie normalna sytuacja, która nie budzi zdziwienia wśród personelu medycznego.
Cesarskie cięcie obarczone jest znacznie wyższym ryzykiem powikłań. Dodatkowo, ryzyko to jest większe przy każdej kolejnej cesarce. Wśród możliwych komplikacji wymienić można krwotok, zatorowość, uszkodzenie pęcherza moczowego, rozwój zakażenia czy chociażby pojawienie się zrostów pooperacyjnych. Dzieci rodzone poprzez cesarskie cięcie są bardziej narażone na zaburzenia oddychania po porodzie, ponieważ ich płuca nie oczyszczają się podczas przemieszczania się przez kanał rodny, jak ma to miejsce u noworodków rodzonych naturalnie. Po cesarce kobieta dłużej powraca do pełnej sprawności. Początkowo może mieć też problem z laktacją, choć warto zaznaczyć że karmienie piersią po cesarskim cięciu jest jak najbardziej możliwe.
Niewykluczony jest poród naturalny po cesarce. Lekarz podejmując taką decyzję bierze pod uwagę stan kobiety, ewentualne wskazania zdrowotne do cesarskiego cięcia, a także ryzyko niepowodzenia porodu naturalnego. Zarówno kolejna cesarka, jak i próba porodu naturalnego wiążą się z ryzykiem powikłań. Jest ono najmniejsze, jeśli poród szczęśliwie zakończy się w sposób naturalny. Niestety, nie zawsze jest to możliwe i czasami konieczne jest zakończenie porodu cesarskim cięciem.
Poród naturalny a cesarka – najważniejsze jest urodzenie zdrowego dziecka i zapobieganie komplikacjom okołoporodowym u matki. Zdarza się, że kobiecie bardzo zależy na porodzie naturalnym, ale w czasie jego trwania lekarz, kierując się zdrowiem matki i/lub dziecka decyduje się na przeprowadzenie cesarki. Warto więc mieć świadomość, że nie wszystko może pójść zgodnie z planem. Jeśli maluch i mama są zdrowi, rodzaj porodu nie ma znaczenia.
W sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia matki i/lub dziecka często jedynym rozwiązaniem jest cesarskie cięcie. Czasami poród naturalny również kończy się cesarką. Warto mieć tego świadomość i pamiętać, że najistotniejszym celem porodu, niezależnie od jego zakończenia, jest urodzenie zdrowego dziecka i utrzymanie zdrowia mamy.
Przygotowania do porodu
Przygotowanie do porodu jest niezwykle istotne zarówno w kontekście samego przebiegu porodu, jak i zmniejszenia poziomu stresu oraz napięcia odczuwanego przez kobietę. Im więcej dowie się ona na temat tego, jak kolejno przebiega poród i do jakich zmian dochodzi w jego trakcie, tym bardziej świadomie może przeżyć to wydarzenie. Jeśli chodzi o cesarskie cięcie, warto zapoznać się z przebiegiem operacji i mieć wiedzę na temat jej następstw. W pierwszych dniach po cesarce przydatna jest pomoc partnera lub innej bliskiej osoby. Jak już zostało wcześniej wspomniane, po cesarce początek laktacji może być trudniejszy. Świadomość tego faktu może zapobiec zniechęceniu kobiety do karmienia piersią.
Przygotowania do porodu naturalnego mogą zmniejszyć strach kobiety i spowodować, że poród okaże się głębokim, bardzo świadomym i satysfakcjonującym przeżyciem. Warto dokładnie zagłębić się w temat tego, co dzieje się z ciałem kobiety oraz dziecka na kolejnych etapach porodu, w jaki sposób prawidłowo oddychać i jak wyciszać skurcze. W przygotowaniach po porodu dobrze byłoby uwzględnić też masaż krocza. Zwiększa on napływ krwi do tkanek i poprawia ich elastyczność. Masaż krocza można wykonywać w ostatnim miesiącu ciąży lub wcześniej, jeśli lekarz nie widzi przeciwwskazań. Do masażu wykorzystać można olejek z wiesiołka, olejek avocado, olej kokosowy lub oliwę z oliwek. Sam masaż krocza powinien trwać kilka minut. Regularnie wykonywany zwiększa podatność skóry na rozciąganie i tym samym – zmniejsza ryzyko pęknięcia krocza lub konieczności jego nacięcia. Masaż nie gwarantuje, że krocze pozostanie nienaruszone, ale może zmniejszyć ewentualne uszkodzenie skóry.
W ramach przygotowania do porodu warto wprowadzić odpowiednie ćwiczenia, które aktywizują mięśnie dna miednicy. Dużą popularnością cieszą się ćwiczenia na piłce. Delikatne bujanie się na piłce będzie pomocne również podczas I fazy porodu, aby złagodzić ból podczas skurczu.
Poród naturalny jest bolesny i niespodziewany, ale niesie ze sobą wiele korzyści dla dziecka. Cesarskie cięcie jest często zaplanowane i niebolesne, jednak wiąże się z silnym bólem po operacji (który można łagodzić lekami przeciwbólowymi) i wyższym ryzykiem komplikacji dla kobiety. Aby zmniejszyć strach wywołany zbliżającym się porodem, warto starać się dowiedzieć jak najwięcej o jego przebiegu. Im kobieta będzie bardziej świadoma przebiegu porodu, tym łatwiej poradzi sobie z tym doświadczeniem i tym większą satysfakcję może w związku z nim odczuwać.
Bibliografia:
- Poręba R., Brązert J., Chazan B. i inni, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Cięcie cesarskie, 2008, Ginekol Pol, 2008, 79, 378-384.
- Wielgoś M., Bomba-Opoń D., Bręborowicz G.H. i inni, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące cięcia cesarskiego, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2018, 3, 4, 159-174.
- Rokita W., Młodawski J., Poród drogą pochwową po cesarskim cięciu – kwalifikacja wyniki i powikłania, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2018, 3, 1, 1-9.
- Jaworowski A., Reroń A., Ossowski P., Cięcie cesarskie w aspekcie psychologicznym, GinPolMedProject, 2015, 1 (35), 20-29.
