Dla wielu osób regularne pomiary saturacji oraz ciśnienia krwi są bardzo ważne. Jak prawidłowo wykonywać takie pomiary i jak wybrać dobrej jakości i niezawodne urządzenia? Podpowiadamy na jakie parametry zwrócić uwagę wybierając miernik i dlaczego tak ważna jest właściwa technika wykonania pomiaru.
Jak wybrać ciśnieniomierz? Pomocne wskazówki dla każdego
Ciśnieniomierz to niezbędne urządzenie pomiarowe dedykowane do codziennego oznaczania ciśnienia tętniczego krwi zarówno w ramach profilaktyki jak i kontroli dotychczasowej farmakoterapii chorób m.in. układu sercowo-naczyniowego. Dobry i dokładny ciśnieniomierz pomaga określić skuteczność leczenia, a także pozwala lepiej zadbać o zdrowie. Jak wybrać odpowiedni ciśnieniomierz i czym kierować się przy jego wyborze?
1. Dla kogo jest ciśnieniomierz?
3. Właściwości ciśnieniomierza
a. Pamięć pomiarów w ciśnieniomierzu
c. Ekran, wielkość i waga ciśnieniomierza
6. Walidacja kliniczna ciśnieniomierzy
Dla kogo jest ciśnieniomierz?
Ciśnieniomierz to wyrób medyczny i urządzenie pomiarowe do oznaczenia ciśnienia krwi oraz pulsu. To przyrząd dedykowany dla osób cierpiących na choroby układu sercowo-naczyniowego jak nadciśnienie i niedociśnienie. Z możliwości ciśnieniomierza skorzystają również osoby z podniesionym ciśnieniem nieklasyfikującym się jako nadciśnienie np. w przebiegu cukrzycy, chorób nerek, otyłości i nadwagi, a także chorób naczyniowych jak miażdżyca. Wśród osób zainteresowanych możliwościami ciśnieniomierza są osoby po 40-50. roku życia, u których mogą występować pierwsze objawy wyższego ciśnienia np. kobiety w okresie perimenopauzy lub menopauzy. Nie należy zapominać również o seniorach powyżej 65. roku życia, którzy przyjmują leki hipotensyjne, a ze względu na wiek i inne choroby towarzyszące są bardziej narażone na zaburzenia rytmu serca jak migotanie przedsionków. O regularnych pomiarach ciśnienia nie mogą zapominać osoby, które w swojej historii chorobowej zmagały się z udarem i zawałem lub zmagają się z patologicznie niskim ciśnieniem, czyli hipotensją. Ciśnieniomierz może przydać się również pacjentom, którzy zawczasu chcą przeciwdziałać potencjalnym skutkom nadciśnienia i chorób serca szczególnie, gdy występują rodzinne obciążenia.
Rodzaje ciśnieniomierza
Istnieją 2 podziały ciśnieniomierzy ze względu na miejsce założenia mankietu i tym samym pomiaru, a także wykorzystywany mechanizm połączony z typem urządzenia. Pierwszy podział uwzględnia ciśnieniomierz nadgarstkowy i naramienny. Pomiar prowadzi się odpowiednio na nadgarstku lub ramieniu. Który z nich powinna wybrać osoba starsza i młoda, aktywna osoba? Ciśnieniomierze nadgarstkowe są dedykowane osobom młodszym wolnym od chorób naczyniowych jak miażdżyca. Pozwalają one na częsty pomiar ciśnienia w zmiennych warunkach. Ciśnieniomierze naramienne są dokładniejsze niż nadgarstkowe odpowiedniki, dlatego sprawdzą się lepiej u pacjentów z istniejącymi problemami z ciśnieniem.
Drugi podział określa rodzaj mechanizmu w ciśnieniomierzu. Wymienia się ciśnieniomierze automatyczne, półautomatyczne i manualne. Jaka jest różnica pomiędzy nimi? Ciśnieniomierz automatyczny minimalizuje udział pacjenta w pomiarze do minimum jakim jest poprawne założenie mankietu i wciśnięcia przycisku start. Cały mechanizm pomiaru na który składa się m.in. stopień napompowania i jego czas jest poza kontrolą użytkownika. Ciśnieniomierz automatyczny sprawdzi się jako domowy ciśnieniomierz, szczególnie dla osób starszych. Inny rodzaj urządzenia pomiarowego ciśnienia to ciśnieniomierz półautomatyczny, w którym mankiet wymaga ręcznego napompowania, a pomiar odbywa się na zasadzie ciśnieniomierza automatycznego. Ostatni rodzaj to ciśnieniomierz manualny np. zegarowy wykorzystywany w codziennej praktyce lekarskiej. Jego właściwe użytkowanie wymaga odpowiedniego przygotowania, umiejętność i i dobrego słuchu - do jego pomiaru wykorzystuje się lekarski stetoskop. To opcja dla doświadczonych użytkowników mających dużą praktykę i obycie przy tego typu ciśnieniomierzach.
Jak mierzyć ciśnienie? Przeczytaj artykuł: Pomiary ciśnienia i saturacji krwi w warunkach domowych - jak wykonać, z jakich aparatów korzystać?
Właściwości ciśnieniomierza
Wybierając ciśnieniomierz warto zapoznać się z jego podstawowymi właściwościami w zakresie jego wielkości, wagi, rozmiaru i rodzaju mankietu. Warto wziąć pod uwagę wielkość ekranu, która jest kluczowa dla właściwego i bezbłędnego odczytu pomiaru ciśnienia wraz z innymi istotnymi oznaczeniami jak np. symbol nieregularnej pracy serca lub wskaźnik wyczerpania baterii.
Pamięć pomiarów w ciśnieniomierzu
Jedną z nich jest wbudowana pamięć ciśnieniomierza. Wiele obecnie dostępnych na rynku ciśnieniomierzy oferuje zapamiętanie minimum 30 ostatnich pomiarów po 100-120 rekordów. Przydatne mogą okazać się ciśnieniomierze, które umożliwiają zapis osobnych pomiarów dla 2óch użytkowników, co z pewnością jest praktyczną opcją w przypadku kontroli ciśnienia przez seniorów. Oprócz samego pomiaru wiele z nich dostarcza szczegółowej informacji dotyczącej daty i godziny badania ciśnienia. Wiele osób mimo szerokich możliwości ze strony ciśnieniomierzy nadal woli prowadzić tradycyjny dziennik z pomiarami ciśnienia i tętna, który często jest dołączany do zestawu wraz z mankietem i instrukcją użytkowania.
Mankiet w ciśnieniomierzu
Kluczowy dla dokładnego pomiaru ciśnienia jest wielkość dołączonego mankietu do ciśnieniomierza. Zdecydowana większość producentów ciśnieniomierzy naramiennych dostarcza mankiet umożliwiający pomiar ciśnienia dla ramienia o obwodzie 22-42 cm oznaczany jako M/L. W przypadku obwodu ramion przekraczających górną lub dolną granicę należy poszukać mankietu w rozmiarze S lub XL. Rozważając różne właściwości ciśnieniomierzy warto wziąć pod uwagę mankiet, który nadaje się do prania, co z pewnością ułatwia utrzymanie go w czystości. Oprócz tego wiele z nich jest wykonanych z przyjaznych materiałów dla alergików np. są wolne od lateksu. Niestety ciśnieniomierze nadgarstkowe nie dają możliwości samodzielnej wymiany mankietu.
Ekran, wielkość i waga ciśnieniomierza
Kluczowa dla osób starszych i mających problemy ze wzrokiem jest wielkość ekranu ciśnieniomierza, który powinien w jednoznaczny i niebudzący wątpliwości odczyt wyniku ciśnienia wraz z pulsem. Ekran wraz z wyświetlaczem nie powinien stanowić przeszkody w odczytywaniu istotnych powiadomień np. o złym założeniu mankietu lub innych komunikatów urządzenia dotyczących zasilania lub poprawnego funkcjonowania w zakresie szczelności mankietu. Inną kwestią, która może zaważyć o wyborze ciśnieniomierza to jego wielkość i waga. Obecne ciśnieniomierze naramienne wraz z bateriami osiągają wagę 250-400 g i nie zajmują dużo miejsca. Bezpieczne przechowywanie urządzenia wraz z akcesoriami nie tylko w podróży ułatwia dołączone ochronne etui.
Sprawdź >> Preparaty wspomagające leczenie nadciśnienia
Zasilanie ciśnieniomierza
Ciśnieniomierz najczęściej jest zasilany za pomocą baterii lub sieciowego zasilacza. Część urządzeń oferuje obie opcje, co nie stwarza problemów z korzystaniem ciśnieniomierza w domu i poza nim. Warto jednak zapoznać się z zalecanymi zasadami konserwacji urządzenia, które pomogą przedłużyć jego żywotność i uniknąć awarii z winy użytkownika, które uniemożliwiają skorzystanie z 2,3 lub 5-letniej gwarancji producenta. Wśród częstych błędów wymienia się stosowanie niewłaściwych baterii, stosowanie zastępczych zasilaczy lub ignorowanie wskaźnika naładowania ciśnieniomierza.
Funkcje ciśnieniomierza
Podstawowa funkcja ciśnieniomierza to pomiar ciśnienia wraz z tętnem. Wiele z ciśnieniomierzy nowszej generacji podczas jednego cyklu pomiarowego oznacza kilka pomiarów (2-3) uśredniając je, co pozwala na dokładniejszy rzeczywisty i bieżący obraz ciśnienia. Taki rodzaj pomiaru niweluje margines błędu w porównaniu do podstawowych ciśnieniomierzy gwarantujących 1 wynik przy 1 pomiarze. Inną ponadpodstawową funkcją jest wykrywanie nieregularnego pulsu (tętna). Zależnie od zaawansowania urządzenia opisana funkcja może dokładniej ocenić pracę serca i wychwycić nieprawidłowości w częstotliwości jego pracy. Jedną z dokładniejszych funkcji ciśnieniomierzy jest funkcja AFIB, która pozwala wykrywać migotanie przedsionków związaną bezpośrednio ze zwiększonym ryzykiem udaru. Dlatego też wielu ciśnieniomierzom przypisuje się funkcję wykrywania udaru, dzięki możliwościom wykrywanie niemiarowej pracy przedsionków, która jest jedną z najczęściej występujących arytmii. Inne ciśnieniomierze dysponują bardziej ogólną funkcją znaną jako IHB, która wykrywa nieregularny puls, jednak bez rozróżnienia na migotanie przedsionków. To mniej dokładna opcja, która może pojawić się przy niekiedy nieistotnych klinicznie zmianach jak bradykardia. Warto podkreślić, że niezależnie dokładności funkcji AFIB lub IHB żaden ciśnieniomierz z tą funkcjonalnością nie jest narzędziem diagnostycznym do jednoznacznej diagnozy zaburzeń rytmu pracy serca. Urządzeniem odpowiednim do diagnostyki arytmii jest EKG.
Kalibracja ciśnieniomierza
Kluczową kwestią jest dokładność pracy ciśnieniomierza, która może zmienić się na niekorzyść w trakcie jego użytkowania. W przypadku pomiarowych urządzeń medycznych istotna jest kalibracja ciśnieniomierza. Chodzi o sprawdzenie dokładności pomiarów, co zwykle producenci zalecają po ok. 2 latach użytkowania. Kalibrację przeprowadza m.in. dedykowany serwis, który dokonuje również planowanych napraw gwarancyjnych.
Walidacja kliniczna ciśnieniomierzy
Równie istotną kwestią obok kalibracji jest tzw. walidacja kliniczna ciśnieniomierzy. Daje ona pewność dla dokładności pomiaru ciśnienia w różnych grupach pacjentów. Dlatego wybierając ciśnieniomierz warto wybrać taki, który przeszedł jak najszerszą walidację kliniczną na jak największej grupie osób. Wspomnianą walidację można przeprowadzić w szczególnych grupach pacjentów jak cukrzycy, pacjenci nefrologiczni, kobiety w ciąży, osoby z hipotensją. Zależnie od potrzeb i chorób towarzyszących warto szukać dedykowanych ciśnieniomierzy z walidacją kliniczną. Podstawowe ciśnieniomierze dedykowane do populacji ogólnej wolnej od chorób mających wpływ na ciśnienie, mogą okazać się mniej dokładne w przypadku poszczególnych grup pacjentów np. osób z miażdżycą naczyń, otyłością i niewydolnością nerek przebiegającą ze zwapnieniem naczyń.
Bibliografia:
- Instrukcje obsługi ciśnieniomierzy Microlife BP B1 Claic, Microlife BP B3 AFIB, PEMPA BP100, PEMPA BP 200 AFIB TOUCH.
- Araujo-Moura, K. et al. (2021) ‘Blood pressure measurement in pediatric population: Comparison between automated oscillometric devices and Mercury Sphygmomanometers—a systematic review and meta-analysis’, European Journal of Pediatrics, 181(1), pp. 9–22. doi:10.1007/s00431-021-04171-3.
- Muniyandi, M. et al. (2022) ‘Diagnostic accuracy of mercurial versus digital blood pressure measurement devices: A systematic review and meta-analysis’, Scientific Reports, 12(1). doi:10.1038/s41598-022-07315-z.
- Ogedegbe, G. and Pickering, T. (2010) ‘Principles and techniques of blood pressure measurement’, Cardiology Clinics, 28(4), pp. 571–586. doi:10.1016/j.ccl.2010.07.006.