Kawa w ciąży to dyskusyjny temat w środowisku naukowym. Wiele kobiet na widok pozytywnego testu ciążowego redukuje ilość wypijanej kawy. Kofeina zawarta w kawie nie jest substancją obojętna dla mamy w każdym trymestrze ciąży i przyszłego dziecka. Dlatego wiele przyszłych mam zastanawia się czym zastąpić kawę albo jaka jest bezpieczna ilość kofeiny. Zatem czy w ciąży można pić kawę? A może lepiej przerzucić się na kawę zbożową lub bezkofeinową w okresie ciążowym?
Kalendarz ciąży – jak rozwija się dziecko tydzień po tygodniu, co zmienia się w organizmie matki?

Czy wiesz jak zmienia się organizm dziecka na poszczególnych etapach ciąży i jak wpływa to na zdrowie oraz kondycję przyszłej mamy? Poznaj kalendarz ciąży tydzień po tygodniu!
1. Rozwój płodu na kolejnych etapach ciąży – dlaczego warto go poznać?
2. Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu – I trymestr
3. Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu – II trymestr
4. Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu – III trymestr
Rozwój płodu na kolejnych etapach ciąży – dlaczego warto go poznać?
Znając rozwój dziecka tydzień po tygodniu, ciąża może przebiegać bardziej świadomie. Okres tych 9 miesięcy nie dla wszystkich kobiet jest łatwy. Zmiany jakie wówczas zachodzą w jej organizmie mają nie tylko naturę fizyczną i fizjologiczną, ale również emocjonalną. Im bliżej pozna ona kalendarz tygodni ciąży, tym będzie lepiej zorientowana co do objawów, które mogą pojawić się na jej poszczególnych etapach oraz dolegliwości które powinny budzić niepokój.
Wiedząc jak rozwija się ciąża tydzień po tygodniu, można przeżyć ten okres spokojniej. Brak świadomości na temat zmian dotyczących zarówno dziecka, jak i matki, które zachodzą przez kolejne 3 trymestry, może budzić niepokój i niepotrzebne obawy. Oczekiwania i wyobrażenia dotyczące przebiegu ciąży mogą nie znajdować potwierdzenia w rzeczywistości. Dlatego warto poznać rozwój płodu tydzień po tygodniu, aby wiedzieć jak stopniowo zmienia się dziecko i jak może to wpływać na organizm matki.
Aby zapewnić dziecku jak najlepsze warunki do rozwoju warto zadbać o dietę i odpowiednią suplementację. O potrzebnych witaminach i minerałach przed ciążą i podczas ciąży pisaliśmy w artykule: Witaminy dla kobiet w ciąży i planujących ciążę – czego potrzebuje przyszła mama?



Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu – I trymestr
Kalendarz tygodni ciąży nie rozpoczyna się od zapłodnienia. Przyjęło się, że początek ciąży liczony jest od dnia ostatniej miesiączki. To właśnie na jego podstawie obliczany jest termin porodu. 1. tydzień ciąży to okres, w którym pojawia się ostatnia miesiączka. Na przełomie 2. i 3. tygodnia ciąży zachodzi owulacja i następnie dochodzi do zapłodnienia. Podczas zagnieżdżania się zarodka w macicy u niektórych kobiet pojawia się niewielkie krwawienie. Komórki dalej intensywnie się dzielą, a w organizmie kobiety zaczynają zachodzić zmiany, które zapewnią optymalny rozwój płodu.
4. tydzień ciąży to okres, w którym można już wykonać test ciążowy. Warto jednak pamiętać, że nie u wszystkich kobiet na tak wczesnym etapie domowy test diagnostyczny umożliwi wykrycie ciąży. W tym czasie mogą również pojawić się pierwsze objawy ciąży, takie jak nudności, zmęczenie i zmiany nastroju. Kształtuje się też łożysko, łączące organizm matki z organizmem dziecka. W 5. tygodniu ciąży większość kobiet jest już świadoma zapłodnienia. Potwierdza je brak miesiączki, nasilające się nudności, a czasem również inne dolegliwości. Zachodzi wówczas intensywny rozwój płodu. Powstają zalążki serca, układu nerwowego, płuc i innych organów. Rozwijają się też zawiązki kończyn.
W 6. tygodniu ciąży, choć zarodek jest jeszcze bardzo mały, można już uchwycić czynność skurczową serca. Nadal kształtują się narządy, zaczynają tworzyć się też zawiązki oczu u dziecka. Niektóre kobiety w tym okresie odczuwają nasiloną tkliwość piersi i huśtawki nastroju. Mogą pojawić się też delikatne bóle brzucha. Jeśli są one silne lub pojawia się krwawienie z dróg rodnych, należy zgłosić się do lekarza.
Zgodnie z kalendarzem ciąży, w 7. tygodniu kształtują się kończyny i palce. Zaczynają tworzyć się również elementy twarzy, takie jak oczy i nos. Rozciągająca się macica może powodować lekkie napięcie w podbrzuszu. Jest ono odczuwalne szczególnie przez kobiety, które są w ciąży po raz pierwszy. Rośnie też ciśnienie tętnicze, co może powodować szybsze niż dotychczas pojawienie się zadyszki. W 8. tygodniu ciąży nadal kształtuje się twarz i narządy wewnętrzne. Rozpoczyna się okres zwany fetogenezą. Na wcześniejszym etapie, zadziałanie czynnika szkodliwego może prowadzić do niewykształcenia lub wytworzenia nie w pełni rozwiniętego narządu. Podczas fetogenezy nie ma już takiego zagrożenia. Zadziałanie takiego czynnika może jednak uszkadzać wytworzone już komórki i zaburzać ich funkcjonowanie. Bardzo wrażliwy na ich wpływ jest mózg. Niekorzystne bodźce, takie jak np. alkohol, mogą być przyczyną obniżonego intelektu i zaburzeń zachowania.
Podczas 9. i 10. tygodnia ciąży, uwidoczniają się elementy twarzy, zaczynają pracować nerki, a na palcach tworzą się paznokcie. Mogą pojawić się pierwsze ruchy, choć są one jeszcze niewyczuwalne dla mamy. U większości kobiet zaczynają ustępować nudności i wymioty. W kolejnych tygodniach następuje szybki wzrost płodu. Różnicują się też narządy płciowe. W 11. i 12. tygodniu, część kobiet zauważa już zaokrąglanie się brzuszka, co jest wynikiem stale powiększającej się macicy. Może to skutkować wolniejszą pracą przewodu pokarmowego – dłuższym trawieniem pokarmów, częstszymi wzdęciami i zaparciami. Widoczne są też korzystne zmiany – zazwyczaj poprawia się wówczas kondycja włosów i paznokci.
Opierając się na kalendarzu ciąży, ostatnim tygodniem I trymestru jest tydzień 13. Narządy dziecka zaczynają pracować, produkowana jest insulina, a ono samo dużo się rusza. Kobieta może odczuwać ciągnięcie w pachwinach, co świadczy o rozciąganiu się więzadeł i jest zupełnie normalne. Samopoczucie większości przyszłych mam zaczyna się poprawiać.


Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu – II trymestr
Jak przebiega ciąża tydzień po tygodniu w II trymestrze? Kobieta najczęściej czuje się znacznie lepiej niż przez pierwsze 3 miesiące. Nadal zalecana jest suplementacja witamin dla kobiet ciężarnych. II trymestr określany jest często jako najlepszy okres ciąży. W 14. tygodniu maluszek zaczyna się prostować. Główka przestaje już tak ściśle przylegać do klatki piersiowej. Ćwiczy też ssanie. Podczas 15. i 16. tygodnia ciąży dziecko intensywnie rośnie. Może mierzyć ok. 10 cm długości. Niektóre kobiety wyczuwają już delikatne ruchy malucha. W 17. tygodniu ciąży zazwyczaj można rozpoznać płeć dziecka. Brzuch kobiety jest coraz bardziej widoczny. Zaczyna się też intensywniejszy przyrost masy jej ciała.
W okolicach 18. tygodnia ciąży maluch zaczyna rozpoznawać dźwięki docierające do niego z zewnątrz. Dobrze wyczuwalne są już ruchy dziecka, które może bawić się pępowiną i wykonywać przewroty. Podczas 19. tygodnia pod skórą zaczyna gromadzić się tkanka tłuszczowa. Powstają też kubki smakowe, a w jelitach zaczyna pojawiać się smółka (pierwszy stolec noworodka). Przyszła mama może coraz częściej odczuwać skurcze mięśni, obrzęki i bóle pleców. Przełom 20. i 21. tygodnia to półmetek ciąży. Rytmiczne drgania odczuwane przez kobietę mogą świadczyć o czkawce u malucha. Zaczynają rosnąć pierwsze włosy. Reguluje się cykl snu. Nastrój mamy zaczyna wpływać na dziecko. Silny stres przyspiesza bicie małego serduszka, a spokojny głos kobiety działa na dziecko kojąco. W okolicach 22. tygodnia przyszła mama może narzekać na suchą, wrażliwą i swędzącą skórę na brzuchu. Dolegliwości te można łagodzić stosując regularnie odpowiednie kosmetyki dla kobiet ciężarnych.
W 23. tygodniu dziecko nadal ćwiczy wszystkie nabyte umiejętności. Śpi ponad 20 godzin na dobę. Jego ruchy są najlepiej wyczuwalne zazwyczaj po jedzeniu lub podczas aktywności fizycznej. Pojawiają się pierwsze zawiązki zębów. Choć w 24. tygodniu maluch nie otwiera jeszcze oczu, narząd ten intensywnie pracuje. Gałki oczne odbierają światło o różnym nasileniu. W tym okresie część kobiet zmaga się z tzw. zespołem cieśni nadgarstka, objawiającym się drętwieniem dłoni.
Zgodnie z kalendarzem ciąży, 25. 26. i 27. tydzień to ostatnie tygodnie II trymestru. Dziecko potrafi już zamykać powieki. Zaciska też piąstki. Intensywne światło lub głośne dźwięki mogą budzić jego niepokój.
Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu – III trymestr
Jak w III trymestrze przebiega rozwój dziecka tydzień po tygodniu? Ciąża może znów powodować większe zmęczenie, brak energii i wahania nastroju. Od czasu do czasu pojawiają się niegroźne skurcze Braxtona-Hicksa, które niejako przygotowują macicę do porodu. W 28. tygodniu maluch waży już ponad 1 kg i stale nabiera masy. Ma też coraz bogatszą mimikę. Podczas 29. i 30. tygodnia ciąży dziecko zaczyna się nieco mniej ruszać, ze względu na malejącą w macicy ilość wolnego miejsca. Jego skóra staje się gładsza. Rozpoczyna się też produkcja łez.
W 31. tygodniu skóra dziecka przestaje być tak przezroczysta jak wcześniej. Rosną nie tylko włosy na główce, ale również rzęsy i brwi. Wszystkie układy ciągle dojrzewają i się rozwijają. Gdyby dziecko urodziło się w okolicy 32. tygodnia ciąży, miałoby już duże szanse na przeżycie. Każdy kolejny tydzień zapewnia maluchowi optymalny rozwój i przygotowuje go do życia poza organizmem matki. W 33. tygodniu niemalże wszystkie kości (oprócz kości czaszki) są już stwardniałe. Z uwagi na zbliżający się poród, kobieta może odczuwać narastający niepokój, wahania nastroju i wątpliwości. Pojawiają się też problemy z wysypianiem, zgaga, duszności, trudności ze swobodnym oddychaniem, obrzęki, żylaki, zaparcia oraz częsta potrzeba oddawania moczu.
Okolice 34. tygodnia ciąży to okres, w którym waga malucha najczęściej przekracza 2 kg. Większość układów jest już w pełnia rozwinięta. Stale kształtuje się układ odpornościowy. W 35. tygodniu maluch nadal nabiera masy i staje się pulchniejszy. Pije też wody płodowe, a w jego jelitach dalej gromadzi się smółka. Płuca są w pełni wykształcone w 36. tygodniu ciąży. W tym czasie płód osiąga już pełną dojrzałość i jest gotowy do życia poza macicą.
O produktach, które mogą być pomocne przy opiece nad noworodkiem pisaliśmy w artykule: Pierwsze dni noworodka w domu – jak opiekować się niemowlakiem?
Ciąża – rozwój tydzień po tygodniu pozwala poznać kolejne etapy rozwoju małego człowieka. Kształtowanie się nowego organizmu jest dla wielu rodziców (szczególnie tych oczekujących pierwszego dziecka) bardzo ekscytujące. Daje szansę na lepsze zrozumienie zachodzących w organizmie kobiety zmian, nie tylko tych fizycznych, ale również emocjonalnych.
Bibliografia:
1. Pascual Z.N., Langaker M.D., Physiology, Pregnancy, in: StatPearls [Internet], Treasure Island (FL), 2022, available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559304/
2. Fuchs T., Leki w ciąży i laktacji, Medpharm, 2009