Jaki to rodzaj kaszlu – suchy czy mokry? Pytanie to zadajemy sobie wielokrotnie w okresie zwiększonej infekcyjności. Czym charakteryzuje się i kiedy najczęściej występuje suchy męczący kaszel i jak odróżnić go od kaszlu mokrego? Jakie domowe sposoby warto zastosować na kaszel i co w aptece można kupić bez recepty?
1. Po co nam kaszel?
2. Suchy kaszel – czym się charakteryzuje?
3. Mokry kaszel u dziecka i dorosłego – co oznacza?
4. Kaszel mokry a suchy - jak rozpoznać?
5. Syrop na kaszel mokry i suchy – jak leczyć kaszel?
Po co nam kaszel?
Kaszel to odruch fizjologiczny, który umożliwia oczyszczenie drzewa oskrzelowego z nadmiaru wydzieliny lub ciała obcego. Kaszel mogą wywołać różnego rodzaju czynniki, m.in. chemiczne, fizyczne i mechaniczne. Na skutek drażnienia receptorów kaszlowych rozmieszczonych na błonie śluzowej dróg oddechowych aktywowane zostają mięśnie krtani, przepony i międzyżebrowe. Dochodzi do gwałtownego zaciągnięcia powietrza, wzrostu ciśnienia wewnątrzpłucengo i gwałtownego wypuszczenia powietrza przy otwartej głośni i zaangażowaniu mięśni brzucha.
Kaszel najczęściej kojarzy się nam z infekcją i słusznie, to wirusy w większości przypadków odpowiadają za pojawienie się kaszlu. Może go wyzwalać również wiele innych czynników drażniących, m.in. suche i zimne powietrze, szkodliwe związki chemiczne, pyły, dym tytoniowy, a nawet gwałtowny śmiech lub płacz.
Suchy kaszel – czym się charakteryzuje?
Uporczywy suchy kaszel to bardzo dokuczliwy objaw, któremu towarzyszy podrażnienie i suchość gardła. Pojawia się nagle i ciężko go powstrzymać. Nazywany jest również bezproduktywnym, ponieważ w jego przebiegu nie występuje odksztuszanie plwociny. Kaszel suchy podzielić można również na ostry, trwający do 3 tygodni i przewlekły, który męczy pacjenta przez co najmniej 8 tygodni.
Najczęstszą przyczyną kaszlu ostrego jest infekcja o podłożu wirusowym. Suchy kaszel towarzyszy pierwszej fazie infekcji wirusowej, kiedy to wodnisty katar spływa z zatok i powoduje podrażnienie gardła. Dlatego wśród objawów przeziębienia i grypy najczęściej wymienia się właśnie suchy kaszel. U dziecka jest podobnie. Szczekający kaszel pojawiający się w nocy to często pierwszy symptom choroby i powód do odwiedzenia pediatry.
Przewlekły kaszel suchy zazwyczaj ma związek z alergią, refluksem, zaburzeniami kardiologicznymi bądź chorobą nowotworową. Dlatego kaszel utrzymujący się zbyt długo wymaga dokładnej diagnostyki i leczenia nie tylko objawowego, typu syrop na suchy kaszel, ale również przyczynowego. Bywa również, że przewlekły kaszel bezproduktywny towarzyszy pacjentowi wiele tygodni po przebytej infekcji. Ma to związek z powstałym podczas zakażenia uszkodzeniem nabłonka rzęskowego. Zniszczona śluzówka dużo bardziej podatna jest na podrażnienia, które wywołują odruch kaszlowy.
Mokry kaszel u dziecka i dorosłego – co oznacza?
Kaszel mokry zawsze pojawia się jako następstwo kaszlu suchego. Odruch ten jest niezbędny, aby ułatwić ewakuację z dróg oddechowych wydzieliny. Jest on znacznie bardziej intensywny w godzinach porannych. Co pomaga oczyścić drzewo oskrzelowe z nadmiaru flegmy, nagromadzonej podczas snu.
Najczęściej kaszel mokry towarzyszy zapaleniu zatok, oskrzeli oraz płuc. Jeśli odksztuszana wydzielina ma charakter ropny najprawdopodobniej mamy do czynienia z infekcją bakteryjną i konieczna będzie antybiotykoterapia. Dzieje się tak, ponieważ nagromadzona w drogach oddechowych wydzielina stanowi idealne warunki dla wzrostu i namnażania się bakterii chorobotwórczych. Aby nie doszło do rozwoju poważnego stanu zapalnego konieczne jest zastosowanie leku na kaszel mokry. Domowe sposoby również będą pomocne, jeśli ułatwią ewakuację zalegającej wydzieliny z dróg oddechowych.
Kaszel mokry a suchy - jak rozpoznać?
Zanim zaczniemy leczyć i łagodzić kaszel trzeba właściwie rozpoznać jego rodzaj. Kaszel mokry a suchy różnią się między sobą następującymi cechami:
- obecność wydzieliny w przypadku kaszlu mokrego i jej brak w kaszlu suchym,
- pora większego nasilenia – rano, po przebudzeniu dla kaszlu mokrego i wieczór dla suchego,
- charakter napadowy dla kaszlu suchego oraz łagodny dla mokrego.
Oczywiście w razie wątpliwości zawsze lepiej skonsultować się z lekarzem. Szczególnie jest to istotne w przypadku dzieci.
Syrop na kaszel mokry i suchy – jak leczyć kaszel?
Oczywiście uporczywy kaszel w nocy, niepokojący kaszel u dziecka, kaszel trwający ponad 3 tygodnie to problemy z którymi należy zgłosić się niezwłocznie do lekarza. Natomiast bez wątpienia pomocne są leki bez recepty na kaszel oraz domowe sposoby na suchy kaszel oraz ten mokry.
Bez względu na rodzaj kaszlu pomocna będzie bez wątpienia nebulizacja. Wykorzystanie soli fizjologicznej do inhalacji pozwoli nawilżyć i oczyścić drogi oddechowego, a w przypadku kaszlu mokrego również upłynnić flegmę.
Dowiesz się więcej z artykułu: Nebulizacja - na co pomaga? Kiedy warto sięgać po inhalator?
W zasadzie oprócz nebulizacji nie istnieje jeden uniwersalny lek na kaszel suchy i mokry. Właściwe leczenie kaszlu powinno być dopasowane do jego rodzaju. Dlatego też na kaszel suchy stosuje się leki przeciwkaszlowe, które zatrzymują odruch kaszlu. Działają one ośrodkowo lub obwodowo. Natomiast tabletki lub syrop na kaszel mokry powinny zawierać substancję upłynniającą zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę i ułatwiającą jej ewakuację również dzięki pobudzenia ruchu rzęskowego. W obu przypadkach pomocne jest nawilżenie gardła i dróg oddechowych. W tym celu sprawdzą się spraye i tabletki nawilżające na gardło zamierające ziołowe ekstrakty m.in. z prawoślazu, podbiału, porostu i babki lancetowatej. Dlatego każdy syrop na kaszel suchy i mokry działa tak naprawdę w tym mechanizmie i nie sprawdzi się na kaszel uporczywy oraz przewlekły.
Skuteczne i właściwe leczenie kaszlu polega na dobraniu odpowiednich leków do jego charakteru. Dlatego niczym dziwnym jest stosowanie kilku różnych środków na kaszel podczas tej samej infekcji. Odpowiednie postępowanie jest bardzo ważne, ponieważ suchy a mokry kaszel są całkowicie od siebie różne, a ich niewłaściwe leczenie lub bagatelizowanie mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych w postaci stanów zapalnych oskrzeli i płuc.
Bibliografia:
- Undrunas A. i inni; Uporczywy kaszel — trudności diagnostyczno-terapeutyczne w codziennej praktyce lekarskiej; Forum Medycyny Rodzinnej 2017, vol 11, no 4, 149–155 [dostęp online].
- Jung A. i inni; Przewlekły kaszel u dzieci – problem diagnostyczny i terapeutyczny; Pediatr Med Rodz 2012, 8 (2), str. 97-100 [dostęp online].
29 characters selected
