Stresujące sytuacje towarzyszą nam codziennie. Kiedy ciężko nam opanować nerwy, a do tego pojawiają się problemy ze snem można sięgnąć po zioła na uspokojenie. Kojąco na układ nerwowy, a nawet leczniczo działa kozłek lekarski. Jakie inne zioła pomogą zwalczyć stres?
1. Kozłek lekarski- właściwości i działanie
2. Kozłek na sen, tabletki z walerianą na ukojenie nerwów
3. Inne zioła silnie uspokajające
4. Szybki sposób na uspokojenie nerwów
Kozłek lekarski- właściwości i działanie
Kozłek lekarski (Valeriana officinalis) to niezwykła roślina, której działanie lecznicze wykorzystywane jest już od tysięcy lat. W starożytności używano jej wraz z innymi ziołami jako odtrutka oraz przypisywano jej działanie ochronne i magiczne. Surowcem ważnym z punktu widzenia fitoterapii są kłącza i korzenie kozłka, które zawierają najwięcej cennych substancji. Najważniejsze z nich to:
- olejki eteryczne,
- walepotriaty,
- kwas walerenowy,
- związki trójterpenowe,
- garbniki,
- sole mineralne.
Obecnie, wyciągów z kozłka lekarskiego używa się w profilaktyce schorzeń układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, pokarmowego oraz podczas menopauzy i miesiączki.
Kozłek lekarski działanie ma wielokierunkowe, m.in. uspokajające, rozkurczowe, wykrztuśne, moczopędne, wiatropędne i obniżające ciśnienie krwi. Ekstrakty z kozłka znane są również jako waleriana. Tabletki, krople oraz mieszanki ziół zawierające kozłek w składzie wykorzystywane są w preparatach wspomagających funkcjonowanie układu sercowo- naczyniowego, ziołowych środkach na niestrawność, suplementach łagodzących objawy menopauzy i zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Przede wszystkim jednak waleriana to ważny składnik leków i suplementów na stres i nerwy.
Kozłek lekarski wykorzystywany jest również w kosmetyce (do kąpieli odprężających), w aromaterapii oraz jako naturalny odstraszacz na insekty, ze względu na specyficzny i intensywny zapach.
Kozłek na sen, tabletki z walerianą na ukojenie nerwów
Ostatnie lata pokazały, że coraz więcej dorosłych oraz młodzieży boryka się z stanami lękowymi, depresją i bezsennością. W naszej codzienności jesteśmy narażeni na wiele stresogennych zjawisk, nie mamy czasu dla samych siebie i na odpoczynek. Statystycznie prawie 50% Polaków boryka się z bezsennością! Chroniczny brak snu obniża funkcjonowanie układów odpornościowego, sercowo- naczyniowy. Ponadto może doprowadzić do cukrzycy, otyłości, zaburzeń ze strony układu hormonalnego oraz pogłębić stany lękowe.
Zatem co na stres można zastosować? Naturalnym sposobem na uspokojenie jest kozłek lekarski. Obecny w nim kwas walerenowy, wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego. W konsekwencji działa sedatywnie i odprężająco na nasz organizm. Wykorzystywany jest głównie w stanach napięcia nerwowego i lęku. Roślina skraca też czas zasypiania, poprawia jakość snu i zmniejsza częstotliwość nocnych przebudzeni.
Waleriana w tabletkach na uspokojenie bez recepty nie tylko polepsza ogólne samopoczucie w ciągu dnia, ale nie powoduje uzależnienia, zaburzeń pamięci i koncentracji. Niestety leki nasenne na receptę często pogarszają funkcjonowanie w ciągu dnia, wywołując np. senność.
Badania wykazały, że stosowanie kozłka lekarskiego w znacznym stopniu redukują napięciowy ból głowy, który najczęściej jest spowodowany stresem. Substancje zawarte w roślinie zmniejszają częstotliwość, siłę, czas trwania bólu co może znacznie wspomóc w terapii migreny.
Inne zioła silnie uspokajające
Zioła uspokajające to rośliny, których składniki aktywne działają korzystnie na układ nerwowy. Pozwalają się wyciszyć i pomagają w zasypianiu. Tabletki na sen i na uspokojenie na receptę w wielu przypadkach powodują uzależnienie oraz działają otępiająco. Utrudnia to normalne funkcjonowanie pacjentom w ciągu dnia. Preparaty ziołowe na nerwy i stres działają natomiast bardzo łagodnie, więc nie wywołują tego typu działań niepożądanych. Odpowiednio dobrane i dawkowane są w większości przypadków dobrze tolerowane. Można stosować je pojedynczo lub łącząc. Kilka surowców o podobnych właściwościach daje efekt synergistyczny.
Najbardziej popularna mieszanka ziół na stres oprócz waleriany zawiera zwykle:
- Melisę- zawiera olejki eteryczne, którym zawdzięcza swoje działanie uspokajające i przysposabiające do snu. Pomaga również na stany lękowe, rozdrażnienie oraz kołatanie serca.
- Chmiel- zawarta w szyszkach chmielu lupulina hamuje nadaktywność kory mózgowej. Tym samym działa wyciszająco i uspokajająco. Pomaga w przypadku bezsenności. Działa wyciszająco w okresie menopauzy, dlatego często znaleźć można go jako dodatek w suplementach diety na menopauzę.
- Lawendę- pozyskiwany z rośliny olejek eteryczny zawiera octan linalilu. To właśnie ten związek ma udowodnione naukowo uspokajające działanie na układ nerwowy. Lawenda łagodzi lęk i niepokój, pomaga w zasypianiu, a także w przypadku dolegliwości gastrycznych wywołanych nadmiernym stresem. Zapach lawendowy kojarzony jest ze spokojem, nic dziwnego, że olejki lawendowe znalazły szerokie zastosowanie w aromaterapii i masażach odprężających.
- Dziurawiec- alkoholowe ekstrakty z rośliny bogate są w hyperycynę. Substancja ta hamuje rozkład serotoniny. Ten neuroprzekaźnik odpowiada za dobry nastrój, a jego niski poziom powoduje niepokój i silny stres. Stosowanie dziurawca może pomóc złagodzić te objawy. Właściwości sprawiają, że zioła na stres i depresję często zawierają w swoim składzie ekstrakty z dziurawca.
Popularne w ostatnim czasie rośliny adaptogenne, np. ashwagandha, dzięki swoim właściwościom pomagają przystosować organizm do walki ze stresem. Dzięki ich regularnemu stosowaniu lepiej będziemy radzić sobie w nerwowych sytuacjach. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: Co to są adaptogeny?- działanie, wykorzystanie.
Szybki sposób na uspokojenie nerwów
Ziołowe preparaty na nerwy i stres działają łagodnie. Zwykle nadają się do dłuższego, regularnego stosowania, aby widoczne były efekty ich działania. Najszybciej działa kozłek lekarski. Często preparaty z walerianą zarejestrowane są jako leki dostępne w sprzedaży bez recepty. Natomiast w stanach poważnej bezsenności oraz nerwowości konieczny jest kontakt ze specjalistą oraz leki na receptę.
Bez recepty dostępne są tabletki, kapsułki, krople, herbatki i syropy zawierające pojedyncze składniki lub ziołowe kompozycje roślin o działaniu uspokajającym. Alternatywą jest lek do ssania na uspokojenie, który szybko ukoi nerwy- Validol. Osoby szybko denerwujące się mogą nosić go przy sobie w torebce, ponieważ charakteryzuję się on szybkim początkiem działania.
Aby opanować nadmierną nerwowość można wykorzystać również inne metody. Sprawdzą się m.in. ćwiczenia oddechowe, relaksacyjne i aromaterapia. Dla wsparcia układu nerwowego warto dbać o odpowiednią, zbilansowaną i zróżnicowaną dietę, którą można uzupełnić o magnez. Suplementy i leki z magnezem są niezbędne do zachowania prawidłowej pracy systemu nerwowego. Brak odpowiedniej ilości tego pierwiastka w organizmie może objawiać się właśnie nerwowością i problemami ze snem.
Chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj artykuł: Jak wybrać dobry magnez?
Na sen dla dzieci oraz celem łagodzenia innych objawów stresu, również tych gastrycznych sprawdzają się preparaty z melisą lub leki homeopatyczne. Po konsultacji z lekarzem można pomyśleć również o suplementacji magnezu oraz kwasów omega. Nadmierna nerwowość u najmłodszych może mieć wiele przyczyn, dlatego zawsze warto zasięgnąć opinii specjalisty na ten temat.
Nie jesteśmy w stanie unikać stresujących sytuacji. Ważne aby właściwie na nie reagować i potrafić wrócić do normalności. Jeśli będziemy utrzymywać nasz układ nerwowy w ciągłym napięciu będzie to generowało kolejne problem, m.in. bezsenność. Warto zatem wspomagać organizm ziołowymi ekstraktami łagodzącymi stres i nerwowość. Natomiast kiedy problem zaczyna nas przerastać warto zgłosić się z nim do lekarza.
Bibliografia:
- Stephen Bent, MD,a,b Amy Padula, MS,b Dan Moore, PhD,c Michael Patterson, MS,aand Wolf Mehling, MD; Valerian for Sleep: A Systematic Review and Meta-Analysis; AM J MED 2006 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4394901/
- Dobros N.; Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym; Post Fitoter 2017; 18(3): 215-222 DOI: https://doi.org/10.25121/PF.2017.18.3.215.
