Mobilizacja blizny pooperacyjnej poprawia jej elastyczność, ruchomość oraz zapobiega zrastaniu się przecinanych podczas operacji powłok. Na czym dokładnie polega mobilizacja blizny? Kiedy ją przeprowadzać? Czy mobilizacja starej blizny również ma sens?
1. Mobilizacja blizny – czym jest i dlaczego warto o niej pamiętać?
2. Mobilizacja blizny – kiedy ją rozpocząć?
3. Mobilizacja blizny pooperacyjnej – przykładowe techniki
4. Mobilizacja blizny po operacji – jakie preparaty poprawią wygląd blizny?
5. Mobilizacja blizny – kiedy nie jest wskazana?
Mobilizacja blizny – czym jest i dlaczego warto o niej pamiętać?
Mobilizacja blizny po cesarce, po artroskopii kolana, mastektomii lub innej operacji poprawia ruchomość blizny i zapobiega ewentualnemu zrastaniu się sąsiadujących tkanek. Proces powstawania blizny jest całkowicie naturalny i prawidłowy. Blizna jest etapem końcowym gojenia się rany. Jej ostateczny wygląd dla wielu osób ma duże znaczenie. Jeśli blizna jest bardzo widoczna, a jednocześnie nieestetyczna, może powodować dyskomfort i chęć zasłaniania tego fragmentu ciała. Odpowiednie zadbanie o ranę po operacji oraz mobilizacja blizny wpłyną na poprawę jej wyglądu i mniejszą widoczność.
Mobilizacja blizny po cc lub innej operacji wpływa na prawidłowe przesuwanie się tkanek względem siebie. Warto bowiem mieć świadomość, że podczas cesarskiego cięcia lekarz przecina kilka powłok, nie tylko skórę. Po porodzie wybrane warstwy są ponownie zaszywane. Choć widoczny jest tylko szew założony na skórę, pod nim znajdują się też inne. Jednym z celów mobilizacji blizny po cesarce jest więc ograniczenie ryzyka zrastania się ze sobą tych powłok.
Mobilizacja blizny po operacji będzie bardziej efektywna, jeśli do masażu skóry wykorzystane zostaną odpowiednie preparaty na blizny. Obecnie ich wybór jest całkiem spory. Można sięgnąć po żel lub krem, a także specjalne plastry na blizny. Produkty te dobrze sprawdzają się podczas stosowania różnych technik masażu tkanek, ponieważ właśnie tym jest mobilizacja blizny.
Mobilizacja blizny – kiedy ją rozpocząć?
Wiele osób zastanawia się, który moment na mobilizację blizny po mastektomii, cesarskim cięciu lub innego typu interwencji chirurgicznej jest odpowiedni. Proces formowania się blizny jest długotrwały. Może trwać nawet do 2 lat. Na ostateczny kształt i widoczność blizny wpływ ma wiele czynników. Wśród nich wymienić można chociażby uwarunkowania genetyczne i wiek, ale również sposób pielęgnacji powstałej zmiany oraz mobilizacja blizny.
W pierwszym etapie tworzenia się blizny rana dopiero ulega zagojeniu. Bardzo ważne jest wówczas właściwe dbanie o ranę, które wspomoże proces gojenia. Wskazówki dotyczące pielęgnacji rany po cesarce można znaleźć w artykule: Blizna po cesarce – jak dbać i pielęgnować bliznę po cesarskim cięciu? W skrócie można powiedzieć, że istotne jest utrzymywanie rany w czystych i suchych warunkach. Należy regularnie zmieniać opatrunek oraz stosować preparat antyseptyczny, który zapobiega namnażaniu się w obrębie rany patogenów mogących zakłócać proces gojenia.
Mobilizacja blizny w tym okresie powinna być mocno ograniczona. Zdecydowanie przeciwwskazany jest wówczas jakikolwiek masaż wykonywany bezpośrednio na bliźnie. Gdy jednak już pojawiają się strupy, a szwy zostały zdjęte można delikatnie zacząć pobudzać tkanki znajdujące się w okolicy blizny. Należy robić to jednak bardzo ostrożnie. Przykładowo, można łagodnie uciskać skórę otaczającą bliznę. Mobilizacja blizny po operacji może wówczas polegać również na delikatnym ściąganiu bliny do siebie. Nigdy jednak nie wykonujemy żadnych ruchów, które odciągają bliznę od siebie i mogą prowadzić do rozejścia się rany.
Mobilizacja blizny po mastektomii lub innej operacji w tym pierwszym etapie jej formowania się wymaga sporej delikatności. Najlepiej zgłosić się w tym czasie do fizjoterapeuty, który jest wyspecjalizowany w terapii blizny i doradzi, jak odpowiednio o nią zadbać. Wiele osób obawia się uszkodzenia rany na tym etapie. Nie warto wówczas zmuszać się do tak wczesnej mobilizacji blizny. Lepszym wyborem będzie poczekanie do momentu całkowitego zagojenia skóry lub właśnie zgłoszenie się do fizjoterapeuty.
Mobilizacja blizny pooperacyjnej – przykładowe techniki
Mobilizacja blizny po cc w domu, już po całkowitym zagojeniu się rany, jest zazwyczaj łatwiejsza dla pacjentów. W terapii blizny wykorzystuje się różne techniki masażu skóry. Warto przy tym pamiętać, aby nie głaskać skóry. Mobilizacja blizny po operacji nie polega bowiem na jej gładzeniu i muskaniu, a na jej przesuwaniu. Standardowo zaleca się mobilizować bliznę 2 razy dziennie po kilkanaście minut. Jeśli fizjoterapeuta zaleci inną częstotliwość wykonywania masażu, warto się do tego stosować.
Mobilizacja blizny po laparoskopii, wspomnianym już cesarskim cięciu lub innej operacji na tym etapie polega na wykorzystaniu rożnych technik masażu. Można:
- Złapać bliznę palcami wskazującymi i kciukami obu dłoni, a następnie delikatnie przesuwać dłonie w przeciwnych kierunkach. Należy to robić w taki sposób, aby przykładowo prawa dłoń delikatnie przesuwała bliznę do góry, a lewa dłoń ku dołowi,
- Przyłożyć dłonie po obu stronach blizny (nie bezpośrednio na bliznę) i delikatnie naciągać skórę w przeciwnych kierunkach wzdłuż blizny. Następnie należy przyłożyć dłonie nieco dalej i ponownie wykonać ten sam ruch tak, aby przeprowadzić masaż na całej długości blizny,
- Przykładać palec wzdłuż blizny i spokojnym ruchem próbować ją „rozcierać”. Można też delikatnie unosić ją lub przesuwać w różnych kierunkach,
- Przyłożyć dłoń do jednego końca blizny i przytrzymać ją, a drugą delikatnie rozciągać bliznę w przeciwnym kierunku
- Przyłożyć palce do blizny i spokojnie przesuwając wzdłuż zmiany naciągać ją w różne strony.
Techniki masażu blizny są dość uniwersalne. Można je wykorzystać przy zmianach powstałych po różnego rodzaju operacjach i zabiegach, niezależnie od obszaru ciała. Podobnie wygląda mobilizacja blizny po nacięciu krocza. Jedynie dostęp i widoczność takiej blizny są utrudnione. Innym problemem skórnym, który dotyczy znacznej ilości kobiet w ciąży i po porodzie są rozstępy. O przyczynach ich powstawania i możliwościach leczenia pisaliśmy w artykule: Jak powstają rozstępy w ciąży i jak im zapobiegać?
Mobilizacja blizny po operacji – jakie preparaty poprawią wygląd blizny?
Mobilizacja blizny pooperacyjnej przyniesie lepsze efekty, jeśli do masażu wykorzystany zostanie odpowiedni preparat, który zapobiega przerastaniu blizny i poprawia jej elastyczność. Takie podwójne działanie na bliznę (mobilizacja + środek na blizny) z jednej strony ogranicza zrastanie się sąsiadujących ze sobą rozcinanych chirurgicznie powłok i zwiększa elastyczność blizny, a z drugiej - korzystnie wpływa na jej końcowy kształt, wielkość i widoczność. Można sięgnąć po żel z silikonem, który tworzy na powierzchni zmiany ochronną warstwę zapobiegającą parowaniu wody ze skóry. Powoduje to lepsze uwodnienie tkanek, co przekłada się na mniejszą wielkość oraz objętość blizny. Przykładowym preparatem z silikonem jest żel Bliznasil. Można też zastosować specjalne plastry silikonowe, które są łatwe w aplikacji i zapewniają długotrwały kontakt blizny z zawartymi w plastrze składnikami aktywnymi.
Dostępne są też preparaty, w których za działanie odpowiada m.in. wyciąg z cebuli. Ograniczając produkcję kolagenu zmniejsza on ryzyko przerastania blizny. Dodatkowo, preparaty na blizny ograniczają swędzenie skóry w obrębie zmiany. Swędzenie pojawia się często podczas początkowego etapu formowania się zmiany. Przy pomocy dostępnych produktów na blizny szybko i skutecznie można łagodzić świąd.
Czy mobilizacja starej blizny ma sens? Najlepsze efekty przynosi terapia blizny przeprowadzana podczas jej formowania się, czyli w ciągu pierwszych kilku-kilkunastu miesięcy od powstania rany. Im później rozpoczynamy mobilizację blizny po operacji, tym mniejszych efektów należy się spodziewać. Nadal jednak ma ona sens, ponieważ może rozluźnić grubą tkankę oraz zwiększyć jej elastyczność. Dzięki mobilizacji starej blizny możemy poprawić jej ruchomość, ale nie zmienimy już jej wyglądu.
Mobilizacja blizny – kiedy nie jest wskazana?
Mobilizacja blizny jest wskazana u większości pacjentów. Warto odpowiednio masować bliznę niezależnie od jej wielkości. Mobilizacja blizny po artroskopii kolana, przy której pozornie zmiany są niewielkie, również przyniesie dobre efekty. Pamiętajmy bowiem, że widzimy jedynie najbardziej zewnętrzne miejsce nacięcia. Pod skórą znajdują się też inne struktury, które były rozcinane. Mobilizacja blizny po operacji ma wówczas na celu chociażby zapobieganie ich zrastaniu.
Nie w każdym przypadku wskazana jest mobilizacja blizny. Masażu zmiany nie zaleca się, jeśli:
- rana nie goi się prawidłowo, sączy się z niej krew lub ropa,
- pacjent odczuwa silny ból w obrębie blizny,
- pojawił się obrzęk w okolicy blizny,
- blizna jest bardzo świeża, a pacjent przyjął silny lek przeciwbólowy – w takiej sytuacji zachodzi ryzyko zbyt intensywnego masażu. Pacjent może nie odczuwać bólu, który pojawiłby się gdyby nie zażył leku przeciwbólowego.
Mobilizacja blizny po cesarce lub innej operacji może poprawić nie tylko wygląd samej zmiany ale również pozytywnie wpłynąć na komfort pacjenta. Większa elastyczność blizny oraz brak zrostów zwiększa bowiem zakres ruchu i wpływa na normalne funkcjonowanie. Przy manualnej terapii blizny wykorzystanie znajdują rożne techniki, które można praktykować samodzielnie w warunkach domowych. Przy mobilizacji blizny nieoceniona jest też pomoc doświadczonego fizjoterapeuty, który pomoże indywidualnie dobrać najlepszy rodzaj terapii.
Bibliografia:
- Lubczyńska A., Garncarczyk A., Wcisło-Dziadecka D. Effectiveness of various methods of manual scar therapy. Skin Res Technol. 2023 Mar;29(3):e13272. doi: 10.1111/srt.13272. PMID: 36973982; PMCID: PMC10155853.
- Chochowska M., Marcinkowski J.T., Klimberg A. Terapia manualna w pracy z blizną po operacji cięcia cesarskiego. Hygeia Public Health 2017, 52 (2), 151-156.
- Jamrógiewicz M., Żebrowska M., Łukasiak J., Sznitowska M. Silikonowe preparaty do leczenia powierzchniowego blizn. Farm Pol, 2010, 66 (6), 437-442.
