Zapalenie pęcherza u dzieci i dorosłych to najczęstsza infekcja dróg moczowych. Nieleczona może prowadzić do zakażenia nerek. U kogo częściej pojawia się ta choroba? Po jakie leki odkażające drogi moczowe bez recepty warto sięgnąć w przypadku zachorowania?
1. Zakażenie dróg moczowych - przyczyny
2. Zakażenie dróg moczowych - objawy
3. Leki na zapalenie pęcherza
4. Zapalenie układu moczowego - jak mu zapobiegać?
5. Zakażenie dróg moczowych u dziecka
6. Zakażenie dróg moczowych w ciąży
Zakażenie dróg moczowych – przyczyny
Zapalenie dróg moczowych to choroba, która rozwija się w wyniku przedostania się patogenów do dróg moczowych. U zdrowej osoby, wewnątrz pęcherza moczowego, moczowodów i nerek panują jałowe warunki. W pewnych sytuacjach dochodzi jednak do wniknięcia bakterii i ich namnażania się w obrębie dróg moczowych. Rozwija się stan zapalny i pojawiają się dolegliwości związane z infekcją. W znacznej większości przypadków rozwija się zakażenie dolnych dróg moczowych, które dotyczy pęcherza.
Infekcje dróg moczowych zdarzają się u pacjentów z różnych grup wiekowych. Częściej chorują kobiety. Wynika to z wielu przyczyn. Cewka moczowa u kobiet jest krótsza niż u mężczyzn. Odległość między jej ujściem a odbytem jest niewielka, przez co łatwiej może dojść do przeniesienia bakterii. Poza tym, starsze dziewczęta i dorosłe kobiety, które są aktywne seksualnie, są jednocześnie bardziej narażone na związane z tym mikrourazy, które zwiększają ryzyko rozwoju infekcji. Zapalenie pęcherza u mężczyzn zdarza się kilkadziesiąt razy rzadziej. Mężczyźni chorują głównie po 60. roku życia, co wiąże się z przerostem gruczołu krokowego. Inne czynniki ryzyka, które sprzyjają pojawieniu się zakażenia dróg moczowych to:
- wada anatomiczna lub czynnościowa, która powoduje dłuższe zaleganie moczu w drogach moczowych,
- przebyta w przeszłości infekcja dróg moczowych,
- nawracające infekcje dróg moczowych wśród osób z najbliższej rodziny,
- przebyty zabieg cewnikowania pęcherza,
- zaburzenia oddawania moczu – np. problem z nietrzymaniem moczu, zbyt rzadkie lub bardzo częste oddawanie moczu,
- zaparcia, problem z nietrzymaniem stolca.
Infekcja dróg moczowych pojawia się też częściej w momencie spadku odporności.
Zapalenie dróg moczowych – objawy
Zakażenie dróg moczowych może mieć nasilenie od łagodnego po ciężkie. U części pacjentów przebiega też bezobjawowo. Infekcje górnych dróg moczowych wiążą się zazwyczaj z cięższym przebiegiem. Chory może mieć wysoką gorączkę, dreszcze, odczuwać silne bóle w części lędźwiowej i doświadczać nudności. Zapalenie pęcherza moczowego, które jest najczęstszym rodzajem infekcji w obrębie dróg moczowych wiąże się natomiast z takimi objawami jak:
- odczuwanie ciągłego, uporczywego parcia na pęcherz,
- uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza po mikcji (oddaniu moczu),
- ból i pieczenie podczas oddawania moczu,
- lekki ból brzucha.
Infekcja dróg moczowych – objawy, które mogą niepokoić pacjenta to również obecność krwi w moczu, której przyczyną jest rozwój stanu zapalnego błony śluzowej pęcherza. Zakażenie dróg moczowych niestety wykazuje tendencję do nawrotów. Zgodnie z szacunkami, ok. 30-40% kobiet doświadcza nawrotu infekcji w ciągu roku od pierwszego epizodu.
Inaczej przebiega zapalenie cewki moczowej. Choroba ta przenoszona jest w trakcie kontaktów seksualnych i dotyczy przede wszystkim młodych osób, które są aktywne seksualnie. Objawy które mogą wystąpić to nasilone upławy i pobolewanie brzucha u kobiet, a w przypadku mężczyzn ropna wydzielina z cewki, swędzenie, pieczenie i ból w okolicy cewki moczowej. Można zauważyć też zaczerwienienie w okolicy ujścia cewki. Stosując lek na zapalenie cewki moczowej należy pamiętać, że terapii powinni poddać się również partnerzy seksualni osób chorych. Aby zapobiegać infekcji cewki moczowej można korzystać z prezerwatyw, które znacząco zmniejszają ryzyko zakażenia.
Leki na zapalenie pęcherza
Infekcje dróg moczowych w przeważającej ilości powodowane są przez bakterie E. coli. Rzadziej przyczyną są inne bakterie. Sporadycznie infekcję wywołują grzyby i wirusy. Ze względu na fakt, że to właśnie bakterie najczęściej odpowiadają za zakażenie dróg moczowych, leczenie polega na stosowaniu antybiotyków lub chemioterapeutyków (powstają na drodze syntezy chemicznej, w języku potocznym często zaliczane są do antybiotyków). Który antybiotyk na drogi moczowe jest najskuteczniejszy? U pacjentów, u których infekcja dróg moczowych jest niepowikłana, za najbardziej skuteczne w leczeniu uważa się: nitrofurantoinę (niedostępna w Polsce), amoksycylinę z kwasem klawulanowym, trimetoprim i fluorochinolony (m.in. cyprofloksacyna, ofloksacyna). Częste jest stosowanie furaginy przy objawach zapalenia pęcherza, która dostępna jest bez recepty lekarskiej. Antybiotyk na zakażenie dróg moczowych zaleca się przyjmować zwykle przez 3-5 dni. Taki okres wystarczy, aby wyleczyć niepowikłane zapalenie pęcherza i zmniejsza ryzyko rozwoju antybiotykooporności.
Antybiotyk na drogi moczowe musi być odpowiednio dawkowany, aby terapia przyniosła oczekiwane efekty. Dostępna bez recepty furagina powinna być stosowana w dawce 100 mg 3 razy dziennie. Pierwszego dnia leczenia, dawkę tą należy przyjąć 4 razy dziennie. Leki na drogi moczowe zawierające furaginę przyjmowane są przez dłuższy okres w stosunku do pozostałych wyżej wymienionych substancji. Leczenie nie powinno jednak trwać dłużej niż 8-10 dni. Przykładowe tabletki na zapalenie pęcherza z furaginą to UroFuraginum Max, NeoFuragina i Urointima FuragiActive.
Inne leki na drogi moczowe to m.in. Urosept, Fitolizyna i Urosal. Ostatni z nich jest wskazany do stosowania nie tylko jako lek na zapalenie pęcherza, ale również jako tabletki na odmiedniczkowe zapalenie nerek i stan zapalny dróg żółciowych. W skład leku Urosept i pasty Fitolizyna wchodzą zioła na drogi moczowe. Wykazują właściwości moczopędne i przeciwzapalne. Profilaktycznie, można sięgnąć po tabletki lub kapsułki z żurawiną. Urinal Intensiv, Żuravit i Żurawina Uro-complex to popularne preparaty na zapalenie pęcherza. Objawy rozwiniętego już zakażenia dróg moczowych raczej nie ustąpią po preparatach z żurawiną. Środki te można jednak stosować, aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się stanu zapalnego.
Zapalenie pęcherza u mężczyzn nie powinno być leczone samodzielnie. Każda infekcja obejmująca drogi moczowe u mężczyzn wymaga przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki.
Więcej informacji na temat domowych sposób radzenia sobie z infekcjami dróg moczowych można znaleźć w artykule: Zakażenie układu moczowego – domowe sposoby.
Zapalenie układu moczowego – jak mu zapobiegać?
Zapobieganie zapaleniu dróg moczowych ma szczególne znaczenie dla osób, które cierpią na nawracające infekcje. Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo nawrotu, warto:
- oddawać mocz jak najszybciej po pojawieniu się uczucia parcia na pęcherz,
- pić szklankę wody przed stosunkiem, aby oddać mocz zaraz po nim,
- wypijać odpowiednią ilość płynów w ciągu dnia (minimum 2 litry),
- zaprzestać stosowania dezodorantów intymnych,
- oddawać mocz przed położeniem się spać, aby nie zalegał przez całą noc w drogach moczowych.
Jak już wspomniano, profilaktycznie można sięgnąć też po tabletki na drogi moczowe z żurawiną, herbatkę lub sok z żurawiny. W celu zapobiegania nawracającym infekcjom pęcherza, lekarz może zalecić Uro-Vaxom. Kapsułki te dostępne są jedynie na podstawie recepty. U niektórych pacjentów, korzystne efekty może przynieść probiotyk na drogi moczowe. Przykładowe preparaty z bakteriami probiotycznymi to UroLact, Lactinova Femina i LaciBios Femina.
Zakażenie dróg moczowych u dziecka
Jednym z najczęstszych rodzajów zakażeń wieku dziecięcego jest właśnie infekcja dróg moczowych. Objawy nie są jednak tak charakterystyczne jak u osób dorosłych. U maluchów od 3. miesiąca do 2. roku życia zazwyczaj pojawia się gorączka, wymioty, biegunka, spadek apetytu i ból podczas oddawania moczu. U części dzieci jedynym objawem, który mogą zauważyć rodzice jest utrzymująca się podwyższona temperatura ciała (>39oC). Jeśli trudno jest znaleźć jej przyczynę i nic nie wskazuje na infekcje dróg oddechowych, zawsze należy podejrzewać zakażenie dróg moczowych u dziecka. Powyżej 2. roku życia maluchy często same potrafią zakomunikować odczuwane dolegliwości, które są typowe dla infekcji układu moczowego. Dzieci do 6. miesiąca najczęściej wymagają hospitalizacji. Podaje się im doustnie lub pozajelitowo skuteczny antybiotyk na zapalenie pęcherza. Zakażenie dróg moczowych u dziecka zawsze należy leczyć pod kontrolą lekarza. Wczesne wykrycie choroby i wprowadzenie odpowiedniego leczenia chroni pacjentów przed wystąpieniem komplikacji. W przypadku dzieci, jednym z groźnych powikłań jest uogólnione zakażenie (urosepsa).
Zakażenie dróg moczowych w ciąży
Zakażenie dróg moczowych w ciąży występuje mniej więcej u 10% kobiet ciężarnych. Ciąża niejako sprzyja pojawieniu się infekcji. Powodem jest przede wszystkim powiększająca się macica, która wywiera coraz większy nacisk na moczowody. Stan ten zwiększa ryzyko cofania się moczu i jego zalegania w drogach moczowych. Dodatkowo, w okresie ciąży zmniejsza się napięcie mięśni gładkich pęcherza, a do tego może pojawić się cukier w moczu. Nie wszystkie leki, standardowo stosowane na infekcje dróg moczowych mogą być przyjmowane przez kobiety ciężarne. Zakażenie dróg moczowych w ciąży leczy się, podając antybiotyk na drogi moczowe. Może być to amoksycylina z kwasem klawulanowym, cefaleksyna lub fosfomycyna. O użyciu konkretnego preparatu decyduje lekarz.
W każdym wieku może pojawić się infekcja dróg moczowych. Objawy u osób dorosłych są dość charakterystyczne i już na ich podstawie można podejrzewać zapalenie pęcherza, będące najczęstszym rodzajem zakażeń w obrębie dolnych dróg moczowych. Leczenie warto rozpocząć jak najszybciej, ponieważ im dłużej bakterie będą przebywać w pęcherzu moczowym, tym coraz bardziej rośnie ryzyko ich przedostania się wyżej, do górnych dróg moczowych i wywołania tam infekcji. Zakażenie dróg moczowych u dzieci, kobiet w ciąży i mężczyzn zawsze wymaga konsultacji lekarskiej. Przy nawracających stanach zapalnych pęcherza, warto pamiętać o metodach profilaktyki, które ograniczają częstość nawrotów.
Bibliografia:
- Holecki M., Chudek J., Postępowanie w zakażeniu układu moczowego – rekomendacje 2017, Medycyna po Dyplomie, 2018, 05.
- Zalecenie Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dotyczące postępowania z dzieckiem z zakażeniem układu moczowego, Forum Medycyny Rodzinnej, 2016, tom 10, nr 4, s. 159-178.
- Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych, Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, 2015.
