COVID-19, grypa i przeziębienie to choroby wywoływane przez różne typy wirusów. Mogą jednak przebiegać podobnie. Jak więc je odróżnić? Jakie leki stosować w przypadku zakażenia koronawirusem, a jakie preparaty są skuteczne na grypę?
1. Omikron – objawy u dzieci i dorosłych
2. Omikron – po ilu dniach objawy?
3. Grypa – objawy. Czym różni się grypa od COVID-19?
4. Przeziębienie a koronawirus
5. Co na przeziębienie, co na grypę, a co na COVID-19?
6. Omikron – leczenie
Omikron – objawy u dzieci i dorosłych
COVID-19 to choroba wywoływana przez koronawirusa SARS-CoV-2. Nazwa COVID-19 została wprowadzona przez Światową Organizację Zdrowia – COronaVIrus Disease. 2019 oznacza rok pojawienia się tego wirusa. Wraz z upływem czasu, koronawirus zmieniał swoje właściwości. Pojawiały się nowe mutacje. Obecnie dominującym wariantem jest Omikron. Po raz pierwszy zaraportowano go w RPA w listopadzie 2021 roku. W krótkim czasie dotarł do Europy, w tym również do Polski.
Omikron – objawy u dorosłych i dzieci przypominają dolegliwości podobne do zwykłego przeziębienia. Najczęściej zgłaszane są:
- katar, zatkany nos,
- kaszel,
- ból gardła,
- ból głowy,
- gorączka,
- osłabienie i zmęczenie.
Omikron może powodować też trudności w oddychaniu, ból brzucha, nudności, wymioty, ból mięśni i zapalenie spojówek. Charakterystyczne dla poprzednich wariantów wirusa zaburzania smaku i węchu, nie występują obecnie tak często.
Omikron często przebiega bezobjawowo. Gorączka nie pojawia się u wszystkich chorych. Nie jest już tak częstym objawem jak na początku pandemii. Obecnie, nawet u chorych z łagodnym przebiegiem choroby, gorączka nie występuje lub jest krótkotrwała i łagodna.
Zalecenia dotyczące izolacji chorych oraz konieczności noszenia maseczek ochronnych również się zmieniały. Pod koniec marca 2022 zniesiono w Polsce obowiązek izolacji i kwarantanny, a także obowiązek zakrywania nosa i ust. Aktualnie, maseczki należy zakładać jedynie przebywając w aptekach i placówkach leczniczych. Testowanie również wygląda inaczej niż jeszcze kilka miesięcy temu. Od kwietnia 2022 nie ma już możliwości bezpłatnego testowania pacjentów w mobilnych punktach wymazowych, w laboratoriach i aptekach. Testy na COVID nadal jednak mogą być zlecane przez lekarza. Można również zakupić antygenowy test diagnostyczny w aptece i wykonać go samodzielnie w domu. Testy antygenowe są mniej czułe niż testy molekularne, wykrywające materiał genetyczny wirusa. Ich niewątpliwą zaletą jest jednak powszechny dostęp i szybkie uzyskanie wyniku.
Omikron – po ilu dniach objawy?
Czas od momentu zarażenia do pojawienia się pierwszych symptomów choroby (okres inkubacji) w przypadku Omikronu uległ skróceniu i wynosi najczęściej 3 dni. Wariant ten jest bardziej zaraźliwy niż poprzednie mutacje wirusa SARS-CoV-2. Jednocześnie, choroba którą wywołuje ma łagodniejszy przebieg. Rzadziej zachodzi konieczność hospitalizacji pacjenta, choć oczywiście nadal część chorych przechodzi COVID-19 ciężko i wymaga specjalistycznej opieki.
Droga zakażenia w przypadku koronawirusa, wirusów grypy i przeziębienia jest podobna. Najczęściej wirusy przenoszą się na kolejną osobę w wyniku kichania, kaszlu czy rozmowy. Im bliższy jest kontakt między osobami, tym większe ryzyko zakażenia. Można również zarazić się przez kontakt fizyczny, np. podanie ręki lub przez dotykanie powierzchni, na której są wirusy. Z dłoni przenosimy drobnoustroje w okolicę ust lub nosa.
Wskaźnik śmiertelności w przypadku COVID-19 wynosi ok. 1%, a grypy – mniej niż 0,1%.
Grypa – objawy. Czym różni się grypa od COVID-19?
Grypa powodowana jest przez różne typy wirusów. Ze względu na to, że ciągle podlegają one mutacjom, chorować na grypę można wielokrotnie, a szczepionka na grypę zalecana jest co roku. Podobnie jak koronawirus, wirusy grypy łatwo rozprzestrzeniają się drogą kropelkową. Chorzy mogą zarażać innych dzień przed pojawieniem się pierwszych objawów i jeszcze przez kolejnych 5-10 dni. W przypadku dzieci chorujących na grypę, okres zakaźności wydłuża się nawet do 3 tygodni. Charakterystyczne objawy grypy to:
- nagłe pojawienie się gorączki
- dreszcze
- bardzo złe samopoczucie
- silne osłabienie
- bóle mięśni, stawów, bóle głowy
- suchy kaszel.
U chorych na grypę rzadko obserwuje się zaburzenia węchu, smaku czy problemy z oddychaniem. Analizując przebieg obu chorób u dzieci, grypa wydaje się groźniejszym schorzeniem dla najmłodszych. Małe dzieci narażone są na cięższy przebieg grypy i większe ryzyko powikłań. COVID-19 u dzieci przebiega natomiast zazwyczaj lżej niż u dorosłych. Maluchy najczęściej przechodzą chorobę bezobjawowo lub ze słabo nasilonymi dolegliwościami.
Zarówno grypa, jak i COVID są szczególnie niebezpieczne dla osób starszych i pacjentów z chorobami współistniejącymi, takich jak choroby serca, płuc, nerek lub z nowotworem. Diabetycy, osoby otyłe i kobiety w ciąży również są narażone w większym stopniu na poważniejszy przebieg obu chorób i wyższe ryzyko komplikacji.
Poważne powikłania mogą wystąpić zarówno w przypadku grypy, jak i COVID-19. Większość chorych na grypę zdrowieje w ciągu kilku dni do dwóch tygodni, bez następstw zdrowotnych. Pewien odsetek chorych na COVID odczuwa objawy jeszcze przez długi czas po zarażeniu. Jest to tzw. long-COVID lub zespół pokowidowy. Dotyczy on pacjentów, u których pewne objawy (najczęściej płucne, sercowo-naczyniowe, neurologiczne i natury psychicznej) utrzymują się lub występują minimum 4 tygodnie po przebyciu ostrej fazy COVID. Zazwyczaj trwają co najmniej 2 miesiące.
Szczepionka na grypę jest uznawana za najlepszą formę profilaktyki. Zaleca się wykonywanie szczepienia co roku, zwłaszcza osobom, które znajdują się w grupie ryzyka. Szczepionka na grypę ma wysoką skuteczność, sięgającą 70-90%. Szczepionka na koronawirusa wprowadzona została pod koniec 2020 roku. Aktualnie, w ramach szczepień przypominających, stosowane są szczepionki zaktualizowane dla wariantu Omikron.
Szczepionki to najskuteczniejsze narzędzie w walce z pandemią. Są najlepszym sposobem na zapobieganie chorobie. Choć nie eliminują całkowicie prawdopodobieństwa infekcji, ryzyko ciężkiego lub śmiertelnego przebiegu COVID-19 jest dzięki nim znacznie mniejsze. Więcej informacji na temat szczepień znajduje się w artykule: Szczepienia przeciwko COVID-19 i grypie – dlaczego warto się szczepić?
Przeziębienie a koronawirus
Przeziębienie to choroba o łagodniejszym przebiegu w porównaniu do grypy i COVID-19. Mogą ją powodować różne typy wirusów, przenoszące się na kolejne osoby w taki sam sposób jak wyżej opisane schorzenia. Cechy charakterystyczne, pojawiające się u większości chorych na przeziębienie to:
- łagodny początek choroby
- stopniowe nasilanie się objawów
- brak lub niewysoka gorączka
- katar, ból gardła
- suchy kaszel, przechodzący w mokry.
Przeziębienie – objawy zwykle nasilają się w trakcie pierwszych 2-3 dni, a następnie stopniowo ustępują. Chorzy na przeziębienie zdrowieją w przeciągu 7-10 dni. Kaszel może jednak utrzymywać się jeszcze przez kilka tygodni.
Pacjenci nie są tak osłabieni jak w przypadku grypy. Ich samopoczucie nie jest też najczęściej zbyt mocno pogorszone. U chorych na przeziębienie nie stwierdza się problemów z oddychaniem ani biegunki. Rzadko pojawiają się też zaburzenia smaku lub węchu. Katar, który z trzech omawianych chorób najczęściej występuje właśnie przy przeziębieniu, początkowo jest wodnisty, a następnie staje się gęsty i ropny.
Powikłania u chorych na przeziębienie są rzadkie i najczęściej nie tak poważne. Jest tyle różnych typów wirusów, które mogą powodować przeziębienie, że chorować można wielokrotnie. Z tego samego powodu nie ma szczepionki przeciw przeziębieniu.
Co na przeziębienie, co na grypę, a co na COVID-19?
Leki na przeziębienie, grypę i COVID-19 stosuje się w celu złagodzenia objawów i poprawy komfortu pacjenta. W leczeniu żadnej z tych trzech chorób nie znajdują zastosowania antybiotyki. Nie działają one na wirusy, które są przyczyną wymienionych schorzeń. Wprowadzenie antybiotyku może mieć uzasadnienie jeśli lekarz podejrzewa nadkażenie bakteryjne lub istnieje duże ryzyko rozwoju infekcji bakteryjnej, jako powikłania choroby.
Leki na przeziębienie to preparaty przeciwbólowe i przeciwgorączkowe dostępne bez recepty, a także środki łagodzące katar. Lek na przeziębienie u dzieci łagodzący ból i gorączkę zawiera paracetamol lub ibuprofen. Przy zatkanym nosie można sięgnąć po preparat z ksylometazoliną lub oksymetazoliną, taki jak np. Otrivin lub Nasivin.
Podobnie wygląda leczenie chorych na grypę. Poza lekami przeciwgorączkowymi i przeciwbólowymi oraz preparatami na katar, można też stosować leki przeciwkaszlowe, jeśli kaszel jest męczący dla chorego. Domowe sposoby na przeziębienie i grypę raczej nie skrócą okresu choroby, ale na pewno mogą poprawić samopoczucie i choć chwilowo uśmierzyć przykre dolegliwości. Gorąca herbata malinowa, ciepłe mleko z czosnkiem, masłem i miodem pomogą choremu poczuć się lepiej. Inhalacje z wykorzystaniem olejków eterycznych lub płukanie gardła wodą z solą to również dość popularne domowe sposoby na przeziębienie, pomocne w walce z uciążliwym katarem i bólem gardła.
Omikron – leczenie
Leczenie pacjentów zarażonych Omikronem zależy od ich stanu zdrowia, a także ryzyka pojawienia się powikłań i ciężkiego przebiegu choroby. W przypadku infekcji skąpoobjawowej, podstawą są leki, które łagodzą pojawiające się dolegliwości. Na ból i gorączkę zaleca się stosowanie paracetamolu (np. Apap, Paracetamol) lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takich jak np. ibuprofen (Nurofen, Ibuprom, MIG). Przy suchym, uciążliwym kaszlu można sięgnąć po lek przeciwkaszlowy. Chorzy powinni też regularnie monitorować poziom saturacji. U pacjentów z cięższym przebiegiem choroby, konieczna może być hospitalizacja. Lekarz może zadecydować o wprowadzeniu do terapii leków przeciwwirusowych lub przeciwciał monoklonalnych.
Temat leczenia COVID-19 wciąż podlega dyskusjom. Wiele substancji, które teoretycznie mogły przynieść poprawę stanu chorych, okazało się nieskutecznych. Dotyczy to m.in. kolchicyny, amantadyny i hydroksychlorochiny. Pojawiały się też informacje o negatywnym wpływie ibuprofenu na przebieg choroby. Nie zostały one jednak potwierdzone przez naukowców, dlatego ibuprofen jest jedną z zalecanych substancji na ból i gorączkę u pacjentów zarażonych koronawirusem.
Chorym na grypę, na przeziębienie i COVID-19 zaleca się odpoczynek i przyjmowanie większych ilości płynów. Układ odpornościowy może skuteczniej pracować i efektywniej zwalczać drobnoustroje, kiedy pacjent wypoczywa i odciąża organizm. W przypadku osób zarażonych koronawirusem, niezmiernie ważna jest izolacja chorych. Należy też obserwować stan zdrowia chorego i w przypadku jego pogorszenia, niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Nie w każdym przypadku łatwo jest odróżnić przeziębienie od grypy lub zakażenia koronawirusem. Przy łagodnym przebiegu tych chorób, dolegliwości mogą być bardzo podobne. Podobnie wygląda też leczenie, które powinno być objawowe. Odpowiedzialne podejście, czyli unikanie kontaktu osób chorych ze zdrowymi, częste mycie rąk i wietrzenie pomieszczeń może zmniejszyć rozprzestrzenianie się infekcji. Warto zadbać też o odporność. Prawidłowo pracujący układ immunologiczny lepiej poradzi sobie z każdą chorobą.
Bibliografia:
- Flisiak R., Horban A., Jaroszewicz J. i inni, Zalecenia postępowania w zakażeniach SARS-CoV-2 Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, na dzień 23 lutego 202.
- Therapeutics and COVID-19: living guideline, 16 September 2022. Geneva: World Health Organization; 2022 (WHO/2019-nCoV/therapeutics/2022.5).
3 characters selected
