Retinol na twarz stosowany jest głównie w celu poprawy jędrności i elastyczności skóry oraz spowolnienia jej procesu starzenia. Preparaty z retinolem wykorzystywane są również w leczeniu trądziku i innych chorób skórnych. Jakie właściwości posiada retinol? Jak działa na skórę? Z artykułu dowiesz się też, jak prawidłowo stosować kosmetyki z retinolem i o czym pamiętać, aby nie doszło do podrażnienia skóry.
1. Retinol – właściwości
2. Retinol – efekty
3. Jak stosować retinol?
4. Retinol a słońce
5. Retinol – przeciwwskazania, efekty uboczne
6. Retinol – w jakich produktach go znajdziemy?
Retinol – właściwości
Retinol to naturalna, biologicznie aktywna postać witaminy A. Należy ona do grupy retinoidów, do której oprócz naturalnych form witaminy A zaliczane są też jej syntetyczne analogi. Retinol pełni w organizmie wiele istotnych funkcji. Wchodzi w skład rodopsyny, czyli białka, które jest niezbędne w prawidłowym widzeniu. Ma swój udział w procesie embriogenezy. Jest potrzebny podczas rozwijania się układu nerwowego, sercowego oraz układu pokarmowego. Bierze bowiem udział w procesach podziału oraz różnicowania się komórek. W kontekście artykułu, istotny jest też wpływ retinolu na stan i wygląd skóry. Retinol wpływa na prawidłowe funkcjonowanie naskórka. Ma swój udział w procesie złuszczania się jego zewnętrznych warstw.
Retinol – działanie tego związku nie ogranicza się tylko do wymienionych wyżej właściwości. Retinol oddziałuje też na układ odpornościowy. Odrywa również pewną rolę w syntezie hormonów oraz procesie gojenia się ran. Witamina A nie jest syntetyzowana w organizmie, dlatego należy spożywać ją z pokarmem. Źródłem witaminy A jest głównie beta-karoten, obecny przede wszystkim w wielu warzywach i owocach. Retinol i związki mu pochodne znaleźć można natomiast w podrobach mięsnych, wybranych rybach morskich, a także jajach i serach dojrzewających.
Retinol – efekty
Popularne jest stosowanie retinolu na twarzy, na przebarwienia i inne zmiany skórne. Wynika to ze skuteczności tego związku w poprawie wyglądu skóry. Retinol uznawany jest za jedną z najskuteczniejszych substancji przeciwzmarszczkowych. Jest to substancja rozpuszczalna w tłuszczach. Posiada zdolność do przenikania przez warstwę rogową naskórka, co umożliwia mu przedostanie się w pewnym stopniu do skóry właściwej. Retinol wpływa na aktywność komórek. Stymuluje proces rozmnażania się komórek. Zapobiega też degradacji kolagenu. Retinol na skórę działa także poprzez wzmacnianie bariery ochronnej naskórka oraz ograniczenie utraty wody.
Biorąc pod uwagę cenne właściwości retinolu, związek ten jest stosowany w celu opóźnienia starzenia się skóry. Częste jest również korzystanie z retinolu na przebarwienia. Substancja ta może być istotnym elementem terapii przebarwień wywołanych działaniem promieni słonecznych lub zmianami hormonalnymi. Problemowi przebarwień poświęciliśmy artykuł: Przebarwienia na twarzy, szyi – jak pozbyć się problemu? Nie sposób pominąć miejsca retinoidów w leczeniu trądziku pospolitego. Retinoidy, zarówno miejscowo, jak i doustnie stosowane są u wielu pacjentów zmagających się z trądzikiem. Są uważane za jeden z najskuteczniejszych obecnie leków na trądzik. Mimo dużej skuteczności retinolu, związek ten nie jest pozbawiony wad i ograniczeń w stosowaniu, o których będzie mowa w dalszej części artykułu.
Retinol na twarz stosowany jest w celu zmniejszenia widoczności przebarwień, pozbycia się zmian trądzikowych oraz opóźnienia procesów starzenia się skóry. Retinol to jedna z najsilniej działających substancji przeciwzmarszczkowych obecnych w kosmetykach.
Jak stosować retinol?
Retinol na twarz może być stosowany zarówno w celu opóźnienia procesu starzenia się skóry, niwelowania przebarwień, jak i redukcji zmian trądzikowych. Podczas korzystania z retinolu warto pamiętać o kilku zasad, które zwiększą skuteczność i bezpieczeństwo korzystania z retinolu:
- stopniowo przyzwyczajmy skórę do działania retinolu – jest to silnie działająca substancja, którą początkowo warto aplikować w mniejszej ilości. Lepiej więc wybrać produkt z niższym stężeniem retinolu, a dopiero gdy skóra przyzwyczai się do jego działania, stopniowo można wprowadzać większe stężenie substancji aktywnej,
- początkowo stosujmy retinol raz na kilka dni – warto obserwować skórę i sprawdzać, jak reaguje na nową substancję. Jeśli nie pojawia się zaczerwienienie, podrażnienie, można spróbować aplikować retinol co 2. dzień. Jeśli jednak pojawią się objawy podrażnienia, lepiej nakładać początkowo retinol o niższym stężeniu i rzadziej (np. raz na tydzień),
- stosujmy retinol na noc – o tym dlaczego powszechnie zaleca się nakładanie retinolu na twarz przed pójściem spać będzie mowa w dalszej części artykułu,
- nakładajmy retinol na oczyszczoną, osuszoną skórę – aplikacja preparatu na mokrą skórę zwiększa ryzyko podrażnienia,
- korzystajmy tylko z 1 produktu zawierającego retinol – czasem chęć uzyskania szybkich efektów po nakładaniu retinolu na twarz skłania do stosowania większej ilości kosmetyków z tym składnikiem (np. serum i kremu). Dla bezpieczeństwa skóry zalecane jest jednak korzystanie tylko z 1 produktu z retinolem,
- nie aplikujmy retinolu na skórę podrażnioną lub uszkodzoną,
- w okresie stosowania retinolu nakładajmy w ciągu dnia na skórę produkt z wysoką ochroną przeciwsłoneczną. Wskazówki dotyczące wyboru odpowiedniego preparatu z filtrem znaleźć można w artykule: Dlaczego używanie kremu z filtrem UV jest tak ważne?
Retinol a słońce
Retinol – działanie tego związku na skórę będzie najbardziej efektywne, jeśli nałożymy zawierający go kosmetyk na noc, przed położeniem się spać. Ma to swoje uzasadnienie. Z jednej strony retinol jest substancją zwiększającą wrażliwość skóry na działanie promieni słonecznych. Jego nałożenie na skórę o poranku i wystawienie twarzy na bezpośredni kontakt ze słońcem może skutkować podrażnieniem, a nawet poparzeniem słonecznym. Rośnie też wówczas ryzyko pojawienia się przebarwień. Z drugiej strony sam retinol jest związkiem dość niestabilnym, który pod wpływem takich czynników jak promieniowanie słoneczne może ulec degradacji. Z tych powodów znacznie lepszym pomysłem jest aplikowanie retinolu na twarz właśnie w porze wieczornej. Pamiętajmy również o tym, że w nocy zachodzą w skórze procesy regeneracji. Dochodzi do znacznie szybszego podziału komórek, ich dotlenienia i odżywienia. Warto więc zastosować dobry, silnie działający kosmetyk przed snem, aby zwiększyć efektywność pielęgnacji.
Podrażnienia po retinolu zdarzają się częściej, jeśli niewłaściwie korzystamy z tej substancji. Istotne jest stopniowe przyzwyczajenie skóry do jej działania oraz intensywna ochrona przed promieniowaniem słonecznym.
Retinol – przeciwwskazania, efekty uboczne
Retinol – przeciwwskazania obejmują m.in. stosowanie preparatu z tym składnikiem przez kobiety ciężarne i karmiące piersią. Witamina A w dużych dawkach może działać teratogennie, prowadząc do powstania wad rozwojowych u płodu. Aby więc zadbać o bezpieczeństwo rozwijającego się dziecka, zalecane jest unikanie produktów z retinolem oraz innymi syntetycznymi analogami witaminy A w okresie ciąży i laktacji. Kolejnym przeciwwskazaniem jest młody wiek. Generalnie, preparaty z retinolem można stosować powyżej 12. lub 18. roku życia (w zależności od konkretnego produktu). Przed aplikacją wybranego produktu na skórę nastolatka należy upewnić się, że może być on u niego stosowany. U osób nadwrażliwych na miejscowe zastosowanie któregoś ze składników kosmetyku z retinolem, jego aplikacja również jest przeciwwskazana.
Retinol – skutki uboczne mogą wystąpić, jednak w przypadku prawidłowego stosowania retinolu, z zachowaniem wymienionych wyżej zasad bezpieczeństwa, nie zdarzają się one tak często. Możliwym działaniem niepożądanym jest silne przesuszenie skóry. Aby mu zapobiegać, w dni w które nie aplikujemy na skórę retinolu warto zadbać o silne nawilżenie i odżywienie skóry. Inne działania niepożądane podczas aplikacji retinolu na twarz to m.in. zaczerwienienie, swędzenie i nasilone złuszczanie się naskórka. Jednak jak zostało już wspomniane, podrażnienia po retinolu są częstsze u osób, które nakładają go na skórę zbyt często, w zbyt wysokim stężeniu lub w porze porannej.
Retinol – w jakich produktach go znajdziemy?
Retinol jest obecnie dość popularnym składnikiem kosmetyków. Można go znaleźć w wielu produktach przeciwstarzeniowych, tzw. anti-ageing, a także w wybranych preparatach na trądzik. Uogólniając, jeśli producent kosmetyku nie ujawnia procentowej zawartości retinolu, raczej nie ma go w tym produkcie zbyt dużo. Dostępnych jest jednak wiele kosmetyków z oznaczoną zawartością retinolu. Przykładowymi produktami są krem z retinolem na trądzik wieku dorosłego Pharmaceris T (0,3% retinolu) oraz Vichy Liftactiv Retinol Specialist Serum (0,2% retinolu).
Retinol – efekty stosowania tego związku na skórę nie są natychmiastowe. Zazwyczaj, pierwsze zmiany obserwuje się po 1-3 miesiącach od rozpoczęcia regularnego aplikowania retinolu na twarz. Prawidłowe korzystanie z retinolu poprawia kondycję skóry i spowalnia procesy jej starzenia.
Bibliografia:
- Zasada M., Budzisz E. Retinoids: active molecules influencing skin structure formation in cosmetic and dermatological treatments. Postepy Dermatol Alergol. 2019 Aug;36(4):392-397. doi: 10.5114/ada.2019.87443.
- Mukherjee S., Date A., Patravale V., Korting H.C., et al. Retinoids in the treatment of skin aging: an overview of clinical efficacy and safety. Clin Interv Aging. 2006;1(4):327-48. doi: 10.2147/ciia.2006.1.4.327.
- Marona H., Gunia A., Pękala E. Retinoidy – rola w farmakoterapii w aspekcie komórkowego mechanizmu działania. Farm Pol 2010, 66 (3): 187-192.
