Obecność leukocytów w moczu może mieć związek z zakażeniem układu moczowego. Wysoki poziom białych krwinek w badaniu moczu występuje w przypadku poważniejszych problemów zdrowotnych, m.in. kamicy nerkowej czy zapalenia nerek. Jak interpretować poziom leukocytów w moczu? Jak leczyć leukocyturię?
1. Leukocyty w moczu norma
2. Podwyższone leukocyty w moczu – o czym świadczą?
3. Wysokie leukocyty w moczu i inne objawy
4. Leukocyty w moczu jak leczyć
5. Leukocyty w moczu u dziecka
6. Leukocyty w moczu w ciąży
Leukocyty w moczu norma
Leukocyty czyli białe krwinki pomagają zwalczyć w organizmie stan zapalny, więc ich poziom wzrasta w momencie infekcji. Norma leukocytów, w pobranym do badania moczu ogólnym, określana jest jako ich pojedyncza ilość obserwowana w polu widzenia pod mikroskopem. Do 5 białych krwinek w pojedynczym polu widzenia jest wartością prawidłową, ale ich większa ilość może oznaczać stan zapalny w obrębie układu moczowo – płciowego. Podwyższony poziom leukocytów w moczu określa się jako leukocyturia.
Jeśli badanie ogólne moczu wykaże nieprawidłowości, aby określić stopień leukocyturii, przeprowadza się badanie odwirowanego osadu z moczu. Wówczas dopuszczalna norma to do 10 leukocytów w polu widzenia. W przypadku wysokiego stężenie białych krwinek w moczu, gdy zajmują one w zasadzie całe pole mikroskopu i analityk nie jest w stanie określić obecności innych krwinek lub minerałów, zmienia się jego barwa i zapach. Mocz jest bardzo mętny i specyficznie pachnie. Określa się go jako ropomocz lub też zwiększona leukocyturia. Bardzo ważne, aby pobrana do analizy próbka moczu była świeża. Po upływie 24 godzin wiele leukocytów ulega rozpadowi.
Podwyższone leukocyty w moczu – o czym świadczą?
Pojedyncze leukocyty w polu widzenia nie są niczym dziwnym. Ich sporadyczna obecność w badaniu mikroskopowym podczas analizy próbki moczu to zjawisko fizjologiczne. Natomiast leukocyturia to ogólny objaw świadczący o schorzeniach w obrębie układu moczowego – płciowego lub narządów jamy brzusznej.
Podwyższone leukocyty w moczu powinny skłaniać do wykonania kolejnych badań diagnostycznych, mających na celu określenie przyczyny tej nieprawidłowości, świadczącej o rozwoju stanu zapalnego. Jedną z analiz wykonywaną w pierwszej kolejności jest oznaczenie bakterii w moczu. W warunkach fizjologicznych układ moczowy jest w zasadzie jałowy. Wyjątek stanowi ujście cewki moczowej, które to stanowi drogę wnikania drobnoustrojów chorobotwórczych do wyższych odcinków dróg moczowych.
Obecność bakterii w moczu stwierdza się wykonując tzw. posiew. Gdy ilość drobnoustrojów w 1 ml próbki przekracza 105 uznaje się, że w drogach moczowych obecne są bakterie chorobotwórcze. Określa się to jako bakteriuria, czyli bakterie w moczu.
Aby właściwie przygotować próbkę do analizy bakteriologicznej należy przed jego oddaniem podmyć się i do sterylnego kubeczka pobrać środkowy strumień moczu. Ma to szczególne znaczenie w przypadku kobiet, ponieważ u nich bakterie w moczu mogą pochodzić z pochwy czy odbytu, które to znajdują się w bliskiej lokalizacji.
Leukocyty i bakterie w moczu mogą wskazywać na zapalenie pęcherza moczowego, dróg moczowych bądź odmiedniczkowe zapalenie nerek. Kiedy dodatkowo w pobranej do analizy próbce oznacza się czerwone krwinki należy wykluczyć kłębuszkowe zapalenie nerek.
Oczywiście może występować również leukocyturia jałowa. W próbce moczu oznacza się wówczas znaczą ilość białych krwinek, ale bez obecności baterii chorobotwórczych. Ma to miejsce w przypadku takich jednostek chorobowych jak:
- gruźlica nerek i stany zapalne wywołane przez rzadkie drobnoustroje, tj. grzyby, pierwotniaki, wirusy (Herpes simplex), chlamydie,
- ropne zapalenie wyrostka robaczkowego,
- zapalenie jajników,
- wady anatomiczne układu moczowego,
- zmiany nowotworowe układu moczowego,
- kamica moczowa,
- kłębuszkowe zapalenie nerek,
- polekowe zapalenie nerek,
- choroba Leśniowskiego – Crohna.
W przebiegu odmiedniczkowego zapalenia nerek może wystąpić leukocyturia jałowa bądź też bakteriuria bez obecności białych krwinek w moczu.
Co więcej sam podwyższony poziom leukocytów w moczu bez innych zmian w badaniu i objawów może nastąpić na skutek nadmiernego wysiłku fizycznego, gorączki, odwodnienia bądź niewydolności krążenia. Nie mniej jednak w takim wypadku warto powtórzyć badanie moczu, aby nie przeoczyć poważniejszych problemów zdrowotnych.
Wysokie leukocyty w moczu i inne objawy
Po wykonaniu badań laboratoryjnych ocenia się ogólny stan chorego i poddaje się analizie również inne objawy, które mu doskwierają. Jeśli nieprawidłowości wynikają z zakażenia układu moczowego pacjent zwykle skarży się na:
- trudności w oddawaniu moczu,
- konieczność częstego korzystania z toalety (częstomocz),
- uczucie pieczenia w czasie sikania,
- mimowolne oddawania moczu,
- gorączkę.
Niepokojące będą też wszelkie objawy ze strony układu pokarmowego (nudności, wymioty), bóle głowy, dreszcze, bolesność w okolicy lędźwiowej czy nadłonowej.
Nie zawsze jednak leukocyty i bakterie w moczu generują pojawienie się jakichkolwiek objawów chorobowych. Podobnie w drugą stronę, tzn. pojawienie się objawów dysurycznych (problemów podczas oddawania moczu), bez zmian w badaniach nie zawsze oznacza stan zapalny dróg moczowych i nie wymaga leczenia. Warto pamiętać zatem, że zawsze w celu interpretacji wyników badania moczu oraz z niepokojącymi objawami należy zgłosić się do lekarza.
Leukocyty w moczu jak leczyć
Krwinki białe w moczu zwykle oznaczają nieprawidłowości zdrowotne. Dopiero po ich właściwym zdiagnozowaniu i poznaniu przyczyny należy wdrożyć odpowiednie leczenie. Zatem wygląda ono odmiennie w zależności od innych wyników badań oraz towarzyszących choremu objawów.
Zakażenia układu moczowego objawiające się problemami podczas oddawania moczu oraz obecnością leukocytów i bakterii w analizowanej próbce moczu podlegają leczeniu bakteriologicznemu. Zwykle stosowane leki to furazydyna - popularna, dostępna bez recepty furagina bądź fosfomycyna czy też cyprofloksacyna – dostępne tylko wyłącznie na podstawie recepty lekarskiej. Bardzo ważne jest sięganie po leki na zapalenie pęcherza jedynie w uzasadnionych przypadkach. Nadużywanie furazydyny, prowadzenie terapii zbyt krótko i za często może doprowadzić do obniżenia jej skuteczności działania na skutek wykształcenia przez bakterie mechanizmów oporności.
W przypadku leukocyturii i bezobjawowej bakteriurii nie zawsze wdrażane jest leczenie. W takim wypadku osobom zdrowym (kobietom), mającym założony cewnik, chorym na cukrzycę bądź osobom z uszkodzonym rdzeniem kręgowym nie ordynuje się leczenia przeciwbakteryjnego.
W wielu przypadkach odpowiednią antybiotykoterpię wdraża się również w przypadku zapalenia nerek. Oczywiście jeśli w moczu oznacza się obecność bakterii. W innym wypadku leczenie prowadzi się w zależności od przyczyny powstałego zaburzenia. Oznacza to, że jeśli poziom leukocytów w moczu jest podwyższony na skutek pojawienia się kamieni w nerkach lub zmian o charakterze nowotworowym wtedy adekwatnie wdraża się leki mające za zadanie rozbicie kamieni i poprawę filtracji bądź specjalistyczną terapię onkologiczną. Należy pamiętać, że leukocyty w moczu mogą mieć związek z zaburzeniami w obrębie dróg rodnych bądź przewodu pokarmowego. Tutaj również prowadzi się odmienne leczenie.
Chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj artykuł: Zakażenie dróg moczowych – przyczyny, objawy, leczenie, zapobieganie.
Leukocyty w moczu u dziecka
Wynik badania moczu u dziecka zawsze powinien podlegać interpretacji lekarskiej. Nieprawidłowości w badaniu moczu mogą mieć związek również z intensywnym wysiłkiem fizycznym czy wysoką gorączką towarzyszącą infekcji. Nie mniej jednak podobnie jak u osoby dorosłej leukocyturia może wskazywać na stan zapalny układu moczowego czy także na zapalenie nerek. Dodatkowo warto oznaczyć obecność bakterii w moczu, a w określonych przypadkach wykonać również USG w celu zobrazowania stanu zdrowia układu moczowego. Niepokojące są również leukocyty i erytrocyty w moczu, których oznaczenie może wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego u dziecka.
Leki na zapalenie pęcherza i cewki moczowej dla dzieci dostępne są tylko na receptę. Bez wyraźnej ordynacji lekarskiej nie należy podawać dziecku furazydyny i innych antybiotyków na drogi moczowe. Dzieciom powyżej 3. roku życia niekiedy zaleca się syropy z żurawiną, która ma za zadanie ograniczać przyleganie bakterii do dróg moczowych. W składzie tego typu produktów znaleźć można również inne zioła moczopędne, m.in. pokrzywę czy brzozę.
Leukocyty w moczu w ciąży
Zapalenie układu moczowego, nerek czy wszelkie nieprawidłowości w drogach rodnych stanowią zagrożenie dla przebiegu ciąży i rozwoju płodu. W ciąży ważne są regularne badania, w tym kontrola moczu, które pokazują ogólny stan zdrowia przyszłej mamy. Podwyższony poziom leukocytów w moczu ciężarnej podlega zwykle dalszej analizie. Jeśli w badaniu pojawią się dodatkowo bakterie przyszła mama poddawana jest leczeniu, nawet jeśli nie występują u niej objawy infekcji dróg moczowych.
Wynik badania moczu zawsze powinien zostać zinterpretowany przez lekarza. Kobiety w ciąży podlegają nieco innym schematom leczenia. Co więcej ze względu na zmiany w gospodarce hormonalnej oraz większy ucisk na pęcherz moczowy spowodowany powiększającą się macicę i rozwijającym się płodem skłonność do zakażeń układu moczowego jest u nich znacznie większa. W przypadku skłonności do infekcji dróg moczowych kobietom w ciąży po konsultacji lekarskiej zalecana jest D-mannoza. Składnik ten hamuje rozwój bakterii w drogach moczowych. Dlatego sprawdza się zarówno przy pierwszych objawach, jak również przy nawracających zakażeniach.
Leukocyty w moczu – co to znaczy? Wiele osób niepokoi się samodzielnie analizując wyniki badania. Jest to objaw mogący wskazywać na poważne problemy zdrowotne bądź też chwilowe dysfunkcje organizmu, np. odwodnienie czy nadmierny wysiłek fizyczny. Zwykle w celu dalszej diagnostyki zleca się kolejne badania, które wraz z zebranym wywiadem lekarskim stanowią podstawę do zaordynowania odpowiedniego leczenia. Nie należy samodzielnie interpretować wyników badań, nieprawidłowe wnioski bądź bagatelizowanie problemów zdrowotnych może pociągać za sobą poważne konsekwencje szczególnie w przypadku dzieci i kobiet w ciąży.
Bibliografia:
- Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej dotyczące badania upostaciowanych elementów moczu w medycznym laboratorium diagnostycznym; Diagn Lab. 2019; 55(3): 145-198.
- Wanic-Kossowska M. , Pazik J. , Tomczak-Watras W.; Leukocyturia, bakteriuria — leczyć czy nie leczyć?; Forum Nefrologiczne 2009; 2 (2): 108–111.
- https://diag.pl/pacjent/artykuly/leukocyty-w-moczu-o-czym-swiadcza/
