Łupież to powszechna choroba, której doświadcza nawet co druga osoba. Są różne postacie łupieżu. W zależności od tego która z nich pojawiła się na skórze głowy, należy zastosować odmienne preparaty lecznicze. Jak skutecznie zwalczać łupież na głowie? Co stosować przy łupieżu suchym, a co przy łupieżu tłustym?
1. Łupież – przyczyny, rodzaje i objawy
2. Skuteczny lek na łupież
3. Suchy łupież na głowie – jak dodatkowo go zwalczać?
4. Tłusty łupież na głowie – jak wspomagać jego leczenie?
5. Łupież u dziecka – sposoby jego leczenia
6. Domowe sposoby na łupież
Łupież – przyczyny, rodzaje i objawy
Przyczyny łupieżu nie są do końca wyjaśnione. Wiemy jednak co zwiększa ryzyko jego wystąpienia i kto jest bardziej na niego narażony. U osób zmagających się z łupieżem dochodzi do nadmiernej kolonizacji grzybów z rodzaju Malassezia. Grzyby te stanowią naturalny element mikrobioty skóry głowy. Czasem dochodzi jednak do ich nasilonego namnażania się. U osób z łupieżem obserwuje się niemalże dwukrotnie większą ilość kolonii tego grzyba. Oto czynniki, które mogą wpływać na pojawienie się łupieżu:
- zbyt częste lub zbyt rzadkie mycie włosów i skóry głowy,
- narażenie na silny stres, który wzmaga łojotok,
- zaburzenia hormonalne,
- niezdrowy sposób odżywiania się, nadużywanie alkoholu,
- korzystanie z nieodpowiednich kosmetyków – substancje drażniące zawarte w produktach kosmetycznych również mogą być przyczyną łupieżu,
- częste narażanie skóry głowy na nawiew powietrza (jego źródłem może być klimatyzacja lub suszarka) – powoduje to silne przesuszenie skóry,
- długotrwały kontakt skóry głowy z promieniowaniem słonecznym,
- częste noszenie nakrycia głowy,
- predyspozycje genetyczne.
W obrębie skóry głowy może rozwinąć się łupież suchy lub łupież tłusty. Charakterystyczny biały, sypki łupież na włosach to właśnie sucha odmiana tego schorzenia. Białe płatki z łatwością odrywają się od skóry głowy, przez co można je zauważyć na ubraniach (szczególnie tych w ciemnych kolorach). Skóra głowy jest swędząca, a włosy mają większą tendencję do wypadania. Żółty łupież we włosach, który znacznie mocniej przylega do naskórka to odmiana tłusta. Trudniej poddaje się ona leczeniu. Niewdrożenie terapii może skutkować łysieniem. Tłuste łuski mogą nawarstwiać się na skórze, prowadząc do powstawania strupów. W tym przypadku również częstym objawem jest świąd skóry.
Skuteczny lek na łupież
Na łupież suchy i tłusty zaleca się stosować przede wszystkim preparaty o działaniu przeciwgrzybiczym. Działają one na główną przyczynę łupieżu, ograniczając liczebność grzybów Malassezia. Skuteczny szampon leczniczy na łupież to np. Stieprox, zawierający cyklopiroks z olaminą. Jest on jednak dostępny wyłącznie na podstawie recepty. Związek ten znajduje się również w kosmetyku – szamponie Pirolam. Jego dodatkowymi składnikami są proteiny pszenicy, gliceryna i witaminy A oraz E. Szampon przeciwłupieżowy z cyklopiroksolaminą to także Ducray Kelual DS. Pomaga on trwale wyleczyć łupież. Zaleca się stosować go również profilaktycznie. Oprócz cyklopiroksolaminy zawiera pirokton olaminy i inne substancje, pomagające pozbyć się łupieżu. Szampon ten zmniejsza zaczerwienienie i świąd.
Dobre efekty przynosi również inna substancja aktywna – ketokonazol. Wykazuje ona silne właściwości przeciwgrzybicze, a dodatkowo łagodzi świąd, który jest częstym objawem łupieżu. Ogranicza złuszczanie się komórek ze skóry głowy. Ketokonazol znaleźć można w szamponie leczniczym na łupież Nizoral i Zoxin-med. Stosując szampon na łupież należy pamiętać o tym, aby pozostawić go na głowie na ok. 5 minut i spłukać dopiero po upływie tego czasu. W leczeniu łupieżu na włosach zaleca się korzystanie z tego leku 2 razy w tygodniu aż do ustąpienia zmian (trwa to najczęściej 2-4 tygodnie). Kiedy objawy miną, warto stosować szampon leczniczy raz na 1-2 tygodnie w celu zapobiegania nawrotom choroby.
Jeszcze do niedawna w leczeniu łupieżu wykorzystywano również pirytonian cynku. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji UE preparaty zawierające ten składnik zostały wycofane ze sprzedaży z dniem 1.03.2022. Pirytonian cynku może bowiem wpływać negatywnie na rozrodczość. Ze względu więc na dostępność innych skutecznych substancji przeciwłupieżowych, pirytonian cynku został uznany za zakazany składnik kosmetyków, a preparaty go zawierające – wycofane.
Suchy łupież na głowie – jak dodatkowo go zwalczać?
Biały, suchy łupież na linii włosów i na skórze głowy można dodatkowo zwalczać stosując preparaty nawilżające, zawierające delikatne składniki. Są one szczególnie pomocne dla osób, u których problem łupieżu związany jest z suchością skóry. Może ona być wynikiem częstego mycia włosów lub chociażby korzystania z suszarki lub przebywania w pobliżu bezpośredniego nawiewu powietrza. Szampon na łupież suchy może zawierać takie substancje jak mocznik (w stężeniu do 10%), olej konopny, glicerynę, witaminę A i E. Zapobiegają one nadmiernej utracie wody. Zmiękczają też naskórek i działają łagodząco.
Substancje te znajdują się m.in. w preparacie na ciemieniuchę Pharmaceris Emotopic. Choć nazwa sugeruje korzystanie z tego środka w przypadku ciemieniuchy, jest to dobry kosmetyk który przyspieszy usuwanie złuszczających się komórek ze skóry głowy i wzmocni barierę hydrolipidową naskórka. Łagodnym, nawilżającym szamponem pozbawionym SLS, SLES, mydła, parabenów i barwników jest szampon Eloderm z kompleksem NMF. Łagodzi podrażnienie, świąd i skutecznie wspomaga leczenie łupieżu na głowie.
Tłusty łupież na głowie – jak wspomagać jego leczenie?
Preparaty na łupież o działaniu keratolitycznym (złuszczającym), przeciwzapalnym i normalizującym produkcję łoju mogą skutecznie wspomagać leczenie łupieżu tłustego. Przykładowym szamponem na łupież tłusty jest Paraderm Plus. Zawarte w nim składniki aktywne ograniczają stan zapalny, łagodzą świąd i zmniejszają łojotok. Można sięgnąć też po szampon przeciwłupieżowy na łupież tłusty Vichy Dercos. W jego składzie znajduje się m.in. kwas salicylowy o działaniu złuszczającym. Pomaga on usunąć z powierzchni skóry głowy żółte łuski, które dość mocno przywierają do naskórka. Zmniejsza też swędzenie skóry.
Tłusty łupież na głowie często jest trudniejszy w leczeniu w porównaniu z łupieżem suchym. Warto jednak jak najwcześniej wdrożyć odpowiednią terapię, ponieważ brak leczenia może prowadzić do nasilonego wypadania włosów i łysienia. W ciężkich przypadkach, konieczne może być zastosowanie sterydu lub innego preparatu przeciwgrzybiczego. O ich wprowadzeniu do terapii decyduje lekarz.
Łupież u dziecka – sposoby jego leczenia
Łupież u dzieci najczęściej rozwija się w wieku nastoletnim. Jest to wynik działania hormonów. Dochodzi wówczas do wzmożonego wydzielania łoju. Częste w tym okresie są też błędy pielęgnacyjne i występowanie innych czynników, które predysponują do pojawienia się łupieżu. Warto wówczas jak najszybciej zastosować skuteczne leki na łupież, które pomogą pozbyć się problemu.
U niemowląt, łupież jest czasem utożsamiany z ciemieniuchą. Gruczoły łojowe w pierwszych miesiącach życia nie pracują jeszcze tak sprawnie, jak w kolejnych latach. U wielu niemowląt na główce pojawiają się żółte łuski, tworzące skorupkę. Ciemieniucha bardzo często nawraca, dlatego skóra głowy wymaga odpowiedniej, systematycznej pielęgnacji. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: Ciemieniucha u dziecka – jak skutecznie się jej pozbyć?
Domowe sposoby na łupież
Łupież na włosach można zwalczać również przy wykorzystaniu domowych sposobów. Jednym z nich jest peeling z płatków owsianych. Jest łatwy w przygotowaniu. Wystarczy namoczyć płatki w wodzie i przygotowaną papkę delikatnie wcierać w skórę głowy. Jest to skuteczna metoda na łupież dla dzieci i dorosłych. Do pozbycia się łupieżu można również wykorzystać olejek z drzewa herbacianego. Kilka kropli olejku mieszamy z oliwą z oliwek i nakładamy na skórę. Warto pozostawić taką mieszankę na głowie przynajmniej na 15 minut, a najlepiej na pół godziny. Olejek herbaciany wykazuje łagodne właściwości przeciwgrzybicze i przeciwzapalne.
Korzystne efekty przynoszą także systematyczne peelingi skóry głowy. Można sięgnąć np. po oczyszczający peeling trychologiczny Pharmaceris H Stimupeel lub przygotować taki peeling samodzielnie w domu. Potrzebna jest do tego łyżka octu jabłkowego i łyżka sody oczyszczonej. Po zmieszaniu tych składników, nanosimy przygotowaną mieszankę na głowę i delikatnie wmasowujemy ją w skórę przez 3-5 minut. Taki peeling najlepiej sprawdza się przy łupieżu tłustym. Peelingi skóry głowy warto wykonywać regularnie. Są one bardzo pomocne w unormowaniu procesu złuszczania się martwych komórek naskórka. Zaleca się korzystać z nich 1-2 razy w miesiącu.
Do walki z łupieżem można wykorzystać nie tylko szampony przeciwłupieżowe ale również płukanki ziołowe. Zioła, które są szczególnie cenne dla osób zmagających się z tym problemem to przede wszystkim pokrzywa, rozmaryn, szałwia i tymianek. 2-3 łyżki wybranego surowca należy zalać wrzątkiem i pozostawić na ok. 15 minut. Po ich upływie, przecedzamy płyn i pozostawiamy do ostygnięcia. Po umyciu włosów możemy przepłukać je tym roztworem. Korzystając z ziołowych, naturalnych sposobów na łupież należy pamiętać o regularności ich stosowania.
Wspomagająco można również dodać kilka kropli olejku rozmarynowego lub olejku tymiankowego do szamponu do włosów. Myjąc włosy, pamiętajmy o tym aby nie spłukiwać pozostałości kosmetyku zbyt ciepłą wodą. Może ona dodatkowo przesuszać skórę. Woda do płukania włosów powinna być letnia.
Domowe sposoby na łupież mogą stanowić element wspomagający terapię. Efekt ich działania rozwija się stopniowo i nie jest tak silny jak w przypadku leków przeciwłupieżowych. Mogą z nich korzystać przede wszystkim osoby, u których łupież na włosach ma łagodne nasilenie. Przy większym natężeniu objawów, zaleca się stosować preparaty lecznicze o udowodnionym działaniu.
Łupież na włosach statystycznie częściej pojawia się u mężczyzn niż u kobiet. Rozwija się głównie u nastolatków i osób dorosłych, w okolicy piątej dekady życia. Stosując skuteczny szampon przeciwłupieżowy, a także korzystając z dodatkowych sposobów pomagających pozbyć się łupieżu, można całkowicie wyeliminować lub przynajmniej znacząco zmniejszyć częstość nawrotów choroby.
Bibliografia:
- Buczek A., Wcisło-Dziadecka D., Sierant K., Brzezińska-Wcisło L., Co nowego w etiologii i terapii łojotokowego zapalenia skóry, Post N Med., 2018, XXXI (1A), 49-54.
- Charakterystyka Produktów Leczniczych Stieprox i Nizoral.
