Przebarwienia to zwykle problem natury estetycznej. Niekiedy mogą one oznaczać zaburzenia zdrowotne. Czy kremy na przebarwienia i plamy na twarzy są skuteczne? Kiedy ze zmianami należy udać się do lekarza?
1. Przebarwienia na twarzy i ciele – jak powstają?
2. Przebarwienia na twarzy od słońca – jakie mogą być ich przyczyny
3. Jak usunąć przebarwienia na twarzy i ciele za pomocą kosmetyków?
4. Przebarwienia na szyi i dekolcie – wizyta w gabinecie kosmetycznym
5. Niepokojące plamy na twarzy i ciele – kiedy do lekarza?
Przebarwienia na twarzy i ciele – jak powstają?
Przebarwienia powstają na skutek zaburzeń melaniny. Jest ona pigmentem występującym w skórze wytwarzanym przez melanocyty, komórki znajdujące się m.in. w warstwie podstawowej naskórka.
Melanina występuje w dwóch formach: eumelanina i feomelanina. Ta pierwsza dominuje u osób o ciemnej karnacji i jej główną rolą jest ochrona przed promieniowaniem UV. Feomelanina nie chroni przed promieniami UV, a jej synteza pod ich wpływem wytwarza wolne rodniki uszkadzające komórki skóry. Najwięcej tego rodzaju melaniny można spotkać u rudowłosych osób o jasnej karnacji. Dlatego w ich przypadku tak ważna jest ochrona przeciwsłoneczna i stosowanie filtrów ochronnych.
Obie formy melaniny, ale w różnych proporcjach występują u każdego człowieka. Ich proporcje determinują naturalny kolor skóry oraz odcień wytwarzanej opalenizny.
W jakim mechanizmie dochodzi do zaburzeń wytwarzania pigmentu oraz pojawienia się przebarwień? Kiedy promienie UV przenikają przez warstwy naskórka i docierają do komórek barwnikowych (melanocytów) te zaczynają produkować barwnik w trybie ciągłym. Jego nadprodukcja sprawia, że nie jest on odpowiednio transportowany, a tym samym równomiernie rozkładany na powierzchni skóry. Punktowe gromadzenie się barwnika to właśnie obserwowane brązowe przebarwienia na twarzy i ciele.
Przebarwienia na twarzy od słońca – jakie mogą być ich przyczyny
Nadmierna ekspozycja na słońce to jeden z głównych czynników sprzyjających tworzeniu się przebarwień. Występują one głównie na twarzy, szyi, dekolcie i grzbietach dłoni, ponieważ są to najczęściej odsłaniane miejsca. Jakie inne czynniki sprzyjają pojawieniu się plamek barwnikowych na skórze?
- starszy wiek – tendencja do pojawienia się przebarwień wzrasta wraz z upływem lat, szczególnie gdy skóra latami była narażana na ekspozycję na promieniowanie słoneczne,
- zmiany w gospodarce hormonalnej – dlatego większą tendencję do powstawania zmian barwnikowych obserwuje się u kobiet w okresie ciąży, menopauzy czy stosujących antykoncepcję hormonalną,
- składniki fotouczulające – aplikowane na skórę, ale też stosowane doustnie, m.in. dziurawiec, retinol i różnego rodzaju substancje zapachowe; kiedy podczas ich stosowania dojdzie do ekspozycji na słońce pojawia się podrażnienie naskórka i wzrostu produkcji melaniny,
- choroby ogólnoustrojowe – m.in. wątroby, nadnerczy, tarczycy; w ich przebiegu może dojść do wystąpienia nadprodukcji melaniny,
- zmiany zapalne na skórze o charakterze alergicznym lub trądzikowym szczególnie gdy były źle leczone,
- urazy skóry – po oparzeniu, ranie operacyjnej, rozdrapanej krostce, a także na skutek laseroterapii,
- predyspozycje genetyczne.
Warto pamiętać, że aby pojawiły się brązowe plamy na twarzy i ciele oprócz czynnika predysponującego do pojawienia się przebarwień muszą zadziałać jeszcze promienie UV na melanocyty. Dlatego też tak ważna jest ochrona przeciwsłoneczna szczególnie w przypadku zmian trądzikowych na twarzy, kobiet w ciąży czy stosujących antykoncepcję hormonalną. Na słońce nie można wystawiać także blizn pooperacyjnych czy powstałych po oparzeniach.
Jak usunąć przebarwienia na twarzy i ciele za pomocą kosmetyków?
Jak wspomniano wcześniej, aby zapobiegać przebarwieniom należy sięgać po kremy z filtrem UV SPF co najmniej 30. Co natomiast warto zastosować jeśli przebarwienia już się pojawi? Na jakie składniki w kosmetykach i dermokosmetykach na przebarwienia szczególnie warto zwrócić uwagę?
- retinoidy – rozjaśniają i wygładzają skórę,
- kwas azelainowy – rozjaśnia różnego rodzaju przebarwienia i wykazuje wysoki potencjał antyoksydacyjny,
- kwas kojowy – blokuj tyrozynazę, a tym samym nadprodukcję i odkładanie się melaniny,
- kwas glikolowy – w stężeniu do 15% działa delikatnie złuszczająco, a w wyższych stężeniach wyrównuje koloryt skóry,
- tiamidol – ogranicza powstawanie przebarwień,
- kwas linolowy i liponowy – wspomagają regenerację, ponieważ naturalnie występuje w barierze skórnej, a ponadto blokują proces odkładania się melaniny w skórze,
- nacetylo-glukozamina – blokuje utrwalanie przebarwień,
- niacynamid w stężeniu do 5% - działa silnie antyoksydacyjnie i rozjaśnia przebarwienia,
- 4-butylrecorcynol – pomaga redukować przebarwienia oraz powstawanie nowych,
- wyciąg z wąkroty azjatyckiej – przyspiesza gojenie tkanek, działa kojąco,
- ekstrakt z soi – działa ochronnie przed promieniowaniem UV,
- witamina C – działa wybielająco, przeciwzapalnie, wyrównuje koloryt.
Kremy na przebarwienia to jedno. Warto jednak sięgać po całe linie dermokosmetyków zapewniające odpowiednią pielęgnację skóry z przebarwieniami. Działanie antypigmentacyjne to połączenie kremu czy też serum z aktywnie działającym składnikiem wpływającym na odkładanie się pigmentu w skórze oraz regularne złuszczanie naskórka. Dzięki kompleksowemu działaniu koloryt twarzy będzie stopniowo się wyrównywał. Skóra poddana kuracji przeciw przebarwieniowej wymaga również odpowiedniej regeneracji i odżywienia. Dlatego nie można zapominać o włączeniu preparatów działających na skórę odbudowująco i nawilżająco.
Przebarwienia na szyi i dekolcie – wizyta w gabinecie kosmetycznym
Codzienna pielęgnacja cery z przebarwieniami to oczywiście jeden z ważniejszych elementów. Na uporczywe przebarwienia pomocna może okazać się wizyta w gabinecie kosmetycznym i dobór odpowiednich zabiegów. Które z nich nadają się do zwalczenia przebarwień?
- Peelingi chemiczne – w ich składzie znajdują się kwasy złuszczające oraz substancje wybielające, które dobiera się do rodzaju cery i stopnia zaawansowania zmian na skórze. Warto pamiętać, że skóra po zabiegu jest podrażniona i należy dać jej czas na regenerację, zapewniając odpowiednią ochronę.
- Laser – zabieg ma na celu rozbicie nagromadzonego w skórze barwnika, który usuwany jest w procesie złuszczania. W metodzie tej energia emitowana przez laser koncentruje się w samej zmianie i podczas zabiegu nie dochodzi do uszkodzenia zdrowych komórek naskórka.
- Krioterapia – za pomocą ciekłego azotu dochodzi do zamrożenia melanocytów i ich rozpadu.
- Fotoodmładzanie – naświetlanie za pomocą odpowiednich impulsów światła daje dobre efekty zarówno w wygładzaniu zmarszczek jak i wyrównywaniu kolorytu.
- Mezoterapia – bardziej stosowana, aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się przebarwień lub celem zwiększenia wchłaniania substancji o aktywnym działaniu leczniczym czy też naprawczym.
Zawsze warto pamiętać, że w walce z przebarwieniami nieoceniona jest pomoc kosmetologa lub dermatologa. Kiedy stosowanie kremów na przebarwienia nie pomaga warto skonsultować się ze specjalistą, który wskaże odpowiednią metodę pozbycia się plam.
Niepokojące plamy na twarzy i ciele – kiedy do lekarza?
Kiedy jesteśmy pewni co do pojawienia się posłonecznego przebarwienia na szyi, twarzy czy dłoniach można sięgnąć po dermokosmetyki na przebarwienia. Niestety wiele zmian skórnych należy skonsultować z lekarzem. Kiedy m.in. warto udać się na wizytę do dermatologa z plamką na ciele?
- pojawienie się dodatkowych objawów, tj. świąd, pieczenie, łuszczenie się, sączenie się wydzieliny,
- brązowa plamka ma charakter nieregularny, brak na niej owłosienia,
- zmiana powiększa się,
- plamka utrzymuje się długotrwale,
- jej kolor jest niepokojący.
Zmiany skórne mogą mieć wiele przyczyn, dlatego tak ważna jest ich baczna obserwacja. Zwykle czerwone plamy na twarzy i ciele umiejscowione symetrycznie mogą świadczyć o alergii, natomiast te o brązowym lub białym zabarwieniu o zaburzeniach pigmentacyjnych.
Przebarwienia to problem, któremu można zapobiegać. Dlatego warto unikać długotrwałej ekspozycji na słońce, a jeśli jednak jest ona konieczna nie można zapominać o odpowiednim ubiorze i stosowaniu filtrów ochronnych zarówno na skórę jak i oczy. Niepozorna plamka niekiedy może stanowić zmianę nowotworową. Dlatego wszelkie niepokojące zaburzenia pigmentacyjne, objawiające się plamami na skórze, warto konsultować z dermatologiem.
Bibliografia:
- Engler-Jastrzębska M., Kamm A.; Molekularne podstawy pigmentacji skóry. Etiologia i profilaktyka hiperpigmentacji; Kosmetologia estetyczna 2019; 3 (8): 275 – 284.
- Kapuścińska A., Nowak I.; Zastosowanie kwasów organicznych w terapii trądziku i przebarwień skóry; Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 374-383.
- Wojas – Pelec A. i inni; Choroby skóry związane z działaniem promieniowania słonecznego – przegląd wybranych zagadnień; Family Medicine & Primary Care Review 2007, 9 (1): 131–135.
