Plamienie, krwawienie i miesiączka na początku ciąży
Początek ciąży to szczególny czas dla każdej kobiety. Pojawienie się w pierwszym trymestrze ciąży krwawienia może wprowadzać niepewność co do bycia w ciąży. Wiele z przyszłych mam może pomyśleć, że pojawienie się krwawienia oznacza brak zapłodnionej komórki jajowej. Jednak początkowy osąd, że krwawienie oznacza miesiączkę może być błędny. Wiele kobiet doświadcza tzw. krwawienia implantacyjnego na początku ciąży w pierwszym trymestrze. Dotyczy ono 15-25% kobiet, pozostała część doświadczy procesu jak zatrzymanie okresu, którego pierwszym skojarzeniem jest ciąża.
Dlaczego implantacja może wiązać się z utratą krwi? Dochodzi w niej do zagnieżdżenia się zarodka w macicy, czemu niekiedy towarzyszy uszkodzenie drobnych naczyń krwionośnych, co w efekcie uwalnia niewielką porcję krwi. To zwykle niewielkie krwawienie w postaci łagodnego plamienia podczas ciąży - u każdej kobiety to indywidualna kwestia. Wspomniane utrata krwi powiązana z zagnieżdżeniem się zarodka występuje zwykle 10-14 dni od owulacji, co niejednokrotnie pokrywa się z datą spodziewanej miesiączki. Z biegiem czasu wiele kobiet dostrzega kilka istotnych różnic jak:
- krótszy czas krwawienia,
- mniejsza utrata krwi,
- inny odcień krwawiącej wydzieliny (zwykle jaśniejsza), która jest wolny od skrzepniętej krwi.
Zarówno krwawieniu związanemu z implantacją jak i miesiączce może towarzyszyć kilka wspólnych objawów w zakresie wzmożonej drażliwości, zmęczenia, ból w dolnej części pleców, łagodne skurcze i dolegliwości bólowe w podbrzuszu.
Jedynym wspólnym mianownikiem dla miesiączki i plamienia w ciąży jest utrata krwi, czyli krwawienie. W obu przypadkach podłoże tego procesu jest zupełnie inne. W cyklu menstruacyjnym krwawienie wiąże się ze złuszczanie nabłonka endometrium (macicy) pod wpływem hormonów tj. estrogenu i progesteronu, które przed menstruacją spadają. Z kolei w czasie ciąży ich poziom jest zdecydowanie wyższy, co nie dopuszcza do typowego comiesięcznego krwawienia.
Czym różni się regularny okres i krwawienie implantacyjne w ciąży?
Krwawienie związane z zagnieżdżeniem się zarodka trwa krótko zwykle nie dłużej niż 24-48 do 72 godzin w porównaniu do standardowej miesiączki do tygodnia. Na początku może przypominać miesiączkę, lecz szybko ulega osłabieniu. Mniej odczuwalne są również skurcze budujące macicę, które u części kobiet w czasie okresu powodują znaczny ból i wymagają użycia tabletek przeciwbólowych na bolesny okres. Zatem skąpa “miesiączka” (a właściwie krwawienie) i ciąża mogą mieć ze sobą nierozerwalny związek.
Inne przyczyny krwawienia na początku ciąży
Tak jak wspominaliśmy krwawienie implantacyjne na początku ciąży dotyczy nawet 1 na 4 kobiety. Niezależnie od tego, że zjawisko to jest dość powszechne, każde krwawienie na początku ciąży i szczególnie w okresie późniejszym warto skonsultować z lekarzem. Na uwagę zasługuje kilka objawów uznawanych za niepokojące, jeśli towarzyszą krwawieniu w I. trymestrze. Są to:
- skrzepy,
- silny i skurczowy (spastyczny) ból w podbrzuszu, dolnej części pleców, w obrębie miednicy,
- częstsza zmiana podpasek (obfite krwawienie),
- krwawienie w odcieniu żywoczerwonym.
W czasie ciąży oprócz krwawienia z implantacji kobieta może tracić krew w wyniku innych zmian, które nie stanowią zagrożenia. Jest to krwawienie lub plamienia w trakcie ciąży związane ze:
- zmianami w obrębie szyjki macicy jak narośla lub polipy
- nadżerka w macicy i/lub pochwie
- badaniem ginekologicznym miednicy lub cytologicznym
- stosunkiem z głęboką penetracją sięgającą ujścia szyjki macicy.
Inne przyczyny budzące zdecydowanie większy niepokój i mogące stanowić zagrożenie dla ciąży to krwawienie, któremu towarzyszy znaczny ból, skurcze, omdlenia, ból pleców i/lub miednicy, gorączka z dreszczami, wymioty, nietypowy zapach wydzieliny z pochwy. Wśród przyczyn wymienia się:
- niski poziom progesteronu (to hormon ciąży odpowiedzialny za jej utrzymanie, a jego zbyt niskie stężenie może prowadzić do poronienia lub jeśli jego niedostatek jest mały, to może pojawić się lekkie krwawienie i/lub plamienie),
- infekcję macicy wywołaną chlamydią
- ciąża pozamaciczna (towarzyszy jej jednostronny ból i może stanowić zagrożenie życia i/lub zdrowia kobiety)
- poronienie (najczęściej może mieć miejsce przed 12. tygodniem ciąży, towarzyszą mu silne skurcze i duże skrzepy krwi, poronienie może być również skąpoobjawowe)
- ciąża obumarła
- krwotok (krwiak) podkosmówkowy (tworzy się pomiędzy błoną śluzową ściany jamy macicy i zewnętrzną warstwą jaja płodowego, czyli błony płodowej znanej jako kosmówka)
- choroba trofoblastyczna z niezłośliwym zaśniadem groniastym.
Miesiączka a ciąża - drugi i trzeci trymestr
Krwawienia budzące skojarzenia z miesiączką w czasie ciąży są zdecydowanie bardziej typowe dla początku tej 9-miesięcznej podróży. Istnieje szereg możliwości dlaczego krwawienie występuje w 2. i 3. trymestrze. Często może ono wystąpić z bardziej błahych powodów, podobnie jak może mieć to miejsce w 1. trymestrze. Jest to m.in. badanie ginekologiczne, obecność narośli jak polipy, a także krwawienie związane ze stosunkiem płciowym. Powodem takiego stanu jest fakt, że narządy rodne, w tym macica są dużo bardziej ukrwione i miejscowe przekrwienie jest dużo łatwiej osiągnąć.
Inne przyczyny krwawienia po 20. tygodniu, które mogą stanowić zagrożenie dla matki i/lub dziecka to:
- łożysko przodujące (łożysko jest położone blisko szyjki macicy),
- łożysko przyrośnięte (powikłanie ciąży, w którym dochodzi do styczności kosmków łożyska z mięśniówką macicy, zależnie od zagłębienia się kosmków wymienia się łożysko przeczepione, wrośnięte, przerośnięte),
- naczynia przodujące "vasa previa" (naczynia płodu nienależące do łożyska i sznura pępowinowego ulokowane są w pobliżu lub nad ujściem do kanału szyjki macicy mogące współistnieć z dodatkowym płatem łożyska),
- przedwczesny poród (przed 37. tygodniem),
- pęknięcie macicy,
- odklejenie łożyska.
Badania a krwawienie i okres w ciąży
Niezależnie od przyczyn każde krwawienie w czasie ciąży, które niektóre przyszłe mamy definiują jako okres w trakcie ciąży warto skonsultować ze swoim lekarzem. W ramach wizyty lekarz może zlecić lub przeprowadzić szereg badań. Wśród nich wymienia się:
- badanie ginekologiczne,
- badanie krwi z oznaczeniem m.in. progesteronu, poziomu żelaza i hemoglobiny,
- USG.
Bibliografia:
- Pschyrembel, W. et al. (2009) Położnictwo praktyczne I operacje położnicze. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. wydanie V.
- Hendriks, E., Macnaughton H., Castillo Mackenzie, M., (2019) First Trimester Bleeding: Evaluation and Management. Am Fam Physician. 2019;99(3):166-174.
- Young, J.S. and White, L.M. (2019) ‘Vaginal bleeding in late pregnancy’, Emergency Medicine Clinics of North America, 37(2), pp. 251–264. doi:10.1016/j.emc.2019.01.006.
- https://www.nhs.uk/pregnancy/related-conditions/common-symptoms/vaginal-bleeding
- https://www.acog.org/womens-health/faqs/bleeding-during-pregnancy
- https://www.ptgin.pl/artykul/rekomendacje-polskiego-towarzystwa-ginekologow-i-poloznikow-postepowania-w-przypadku
