Krem z filtrem do twarzy chroni skórę przed skutkami nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV. Wiąże się to nie tylko z oparzeniami, niechcianymi przebarwieniami, ale również wcześniejszym starzeniem się skóry. Z artykułu dowiesz się po co skórze ochrona UV, co to jest SPF oraz jak cieszyć się zdrową i opaloną skórą gwarantując jej odpowiednią fotoprotekcję stosując krem z filtrem UV.
1. Co to jest filtr UV, SPF i po co są w kremach?
2. Przed czym chronią filtry SPF?
3. Kremy z filtrem SPF - rodzaje i przeznaczenie
4. Jak często nakłada się kremy z filtrem?
Co to jest filtr UV, SPF i po co są w kremach?
Filtr UV to składnik, którego głównym celem jest blokowanie promieniowania ultrafioletowego (ultraviolet radiation) o określonej długości. Promieniowanie słoneczne docierające do Ziemi składa się z dwojakiego promieniowania oznaczonego jako UVA i UVB. Mogą one wywołać na skórze określone efekty jak opalenizna, ale również kilka niepożądanych np. szybsze starzenie się skóry (do niego przyczynia się UVA) lub oparzenia (UVB). Podstawowym zadaniem filtrów UV jest ochrona przed negatywnymi wymienionymi wyżej skutkami promieniowania. Stopień ochrony przeciwsłonecznej ma swoją jednostkę - SPF.
SPF (Sun Protection Factor) i jego wartość określa stopień ochrony przed promieniowaniem UVB i jedną z jego konsekwencji, czyli oparzeniem. To typowe oznaczenie dla kosmetyków o profilu przeciwsłonecznym, które obecnie są zalecane do stosowania przez cały rok. Jednostka jaką jest SPF określa stopień ochrony przed promieniowaniem będącymj czynnikiem etiologicznym poparzeń słonecznych, a także czynnikiem wyzwalającym dla fotoalergii. Dlatego krem z filtrem UV powinien zawierać odpowiednią wartość SPF, która rozciąga się od SPF6-10 do 50+.
Filtr SPF w kremie do twarzy - jego wartość a rodzaj karnacji
Przeciwsłoneczne filtry w kremach, balsamach, emulsjach i innych kosmetykach do opalania mają zróżnicowaną wartość SPF zależną od pory roku lub typu karnacji. Wyróżnia się 4 podstawowe poziomy ochrony, jaką gwarantują filtry SPF. Jest to ochrona p/słoneczna:
- niska w granicach 6-10 SPF
- średnia 15, 20, 25, gdzie SPF15 blokuje 93% promieniowanie UVB
- wysoka 30 (97%) - 50 (98%) SPF
- bardzo wysoka 50+ SPF.
Inna kwestią, która decyduje o doborze kremu z filtrem UV jest tzw. fototyp, który zależy od kolorytu karnacji i tego jak skóra reaguje na promieniowanie słoneczne. Wyróżnia się 6 fototypów:
- I - celtycki - skóra bardzo jasna i wrażliwa na słońce, łatwo ulega zaczerwienieniu i oparzeniu, w jej przypadku dedykowane są kremy z filtrem SPF50+
- II - północnoeuropejski - skóra jasna i wrażliwa na słońce, nieznacznie się opala, łatwo ulega zaczerwienieniu i poparzeniu, wymaga kosmetyków przeciwsłonecznych SPF50 lub 50+
- III - środkowoeuropejski - mniej wrażliwa na słońce niż fototyp I i II, powoli ulega opaleniu do jasnego brązu, ma tendencję do oparzeń w ostrym słońcu przy braku ochrony UV, dedykowane są preparaty z SPF20 (minimum) lub SPF30 (optymalne)
- IV - południowoeuropejski - skóra średniobrązowa z tendencją do łatwego opalania, trudno ulega oparzeniu, odpowiednie produkty z SPF15
- V - azjatycki i północnoafrykański - łatwo się opala, trudno ulega oparzeniu, skóra ciemnobrązowa
- VI - afrykański - najbardziej odporna na poparzenia ze względu na wysoki poziom barwnika skóry tj. melaniny, która stanowi naturalną fotoprotekcję.
Rodzaje filtrów przeciwsłonecznych w kremach na twarz i do ciała
Podstawowy podział filtrów chroniących przed promieniowaniem UVB można podzielić na podstawie ich mechanizmu działania. Wyróżnia się:
- filtry chemiczne (organiczne) - to związki, które absorbują promieniowanie i zmieniają je w ciepło, które uwalniają do otoczenia, przykładowe związki to m.in. oksybenzon, octocrilene, avobenzon, octinoxate; oferują ochronę szerokiego spektrum przed UVA i UVB, nie powodują bielenia skóry, ale część osób może wykazywać nadwrażliwość na ten rodzaj składnika
- filtry mineralne (fizyczne) to grupa filtrów odbijających i/lub rozpraszających promieniowanie UV od skóry (tworzą na jej powierzchni ochronną barierę nieprzepuszczalną dla promieniowania), typowe filtry mineralne stosowane w kosmetykach SPF do twarzy i ciała to dwutlenek tytanu i tlenek cynku, są one lepiej tolerowane przez skórę niż f. chemiczne, nie potrzebują czas na zadziałanie - są aktywne od momentu nałożenia, oprócz tego są fotostabilne i nie rozkładają się pod wpływem światła; potencjalne minusy to pozostawienie białej warstwy na skórze, jednak technologia kosmetyków rozwija się i wiele z nich nie powoduje efektu bielenia skóry (filtry fizyczne są mikronizowane, czyli bardzo rozdrabniane, co redukuje ryzyko bielenia skóry)
W kremach z SPF do twarzy i ciała mogą znajdować się również filtry chroniące przed promieniowaniem UVA. W ich przypadku stosuje się nieco inne oznaczenie. Są to:
- symbol UVA w kółku, co oznacza, że ochrona wynosi ⅓ wartości SPF
- PPD to współczynnik SPF, tylko dla UVA - im wyższy, tym lepsza ochrona przed UVA
- PA, określany w 4-stopniowej skali PA+ (odpowiada PPD 2-4), ++ (4-8), +++ (8-16) i ++++ (16 i więcej).
Jak wybrać krem z filtrem skutecznie chroniący przed promieniowaniem UV? Przeczytaj koniecznie >>
Przed czym chronią filtry SPF?
Promieniowanie UV ma dwojaki wpływ na skórę. Bierze udział w skórnej syntezie witaminy D. Może przyczynić się do niepożądanych efektów wpływających na wygląd i/lub funkcjonowanie skóry. Zatem czym grozi niestosowanie filtrów UV SPF w aspekcie krótko i długoterminowym dla regularnego i wielogodzinnego przebywania na intensywnym słońcu? Są to m.in. zmiany przebarwieniowe, szybsze pojawienie się oznak upływu czasu czy objawy alergii słonecznej. Podstawowym zadaniem filtrów przeciwsłonecznych UV jest ochrona przed negatywnymi skutkami zbyt długiego opalania się lub przebywania na słońcu. Filtry ochronne UV chronią przed:
- oparzeniami słonecznymi, które zależnie od nasilenia określone są jako oparzenia słoneczne pierwszego (obejmuje naskórek), drugiego (sięga do skóry właściwej) i trzeciego stopnia (dotyka tkanki tłuszczowej podskórnej wraz z naczyniami krwionośnymi, nerwami), może im towarzyszyć ból, obrzęk, silny świąd, zaczerwienienie,
- przyspieszonym fotostarzeniem, którego efektem są zmarszczki, utrata naturalnego napięcia skóry, wzmożone odwodnienie skóry i jej wtórna suchość; nasilenie tego procesu wynika m.in. z wpływu UVA na zaburzenie bariery ochronnej skóry, nasilonej aktywności wolnych rodników na skórę (nasilony stres oksydacyjny), degradację elastycznych włókien skóry jak kolagen oraz elastyny, niekorzystny wpływ na naczynia krwionośne (ich pękanie), brak odpowiedniej ochrony przed UVA wpływa na wzrost ilości stanów zapalnych skóry, staje się ona matowa, ziemista i przesuszona,
- rakiem skóry (rak kolczystokomórkowy, podstawnokomórkowy, czerniak) zmniejszając ryzyko zachorowania,
- ciemnymi przebarwieniami skóry tzw. zmianami hiperpigmentacyjnymi np. piegi, plamy starcze,
- fotoalergią i/lub fototoksycznością, gdzie promieniowanie UV jest czynnikiem wyzwalającym objawy skórne związane ze stosowaniem niektórych leków z grupy NLPZ, antydepresantów.
Kremy z filtrem SPF - rodzaje i przeznaczenie
Jednym z podstawowych produktów do pielęgnacji, szczególnie w okresie letnim są kremy z filtrem do twarzy o różnej mocy SPF. Z możliwości przeciwsłonecznej ochrony powinny korzystać różne typy skóry np. skóra sucha i bardzo sucha, podrażniona, wrażliwa, trądzikowa, tłusta i mieszana, dojrzała, naczynkowa, z trądzikiem różowatym, a także dziecięca skóra narażona na oparzenia słoneczne. Zatem kremy z filtrem SPF na UVA i UVB dobiera się nie tylko ze względu na fototyp skóry, ale również problemy natury dermatologicznej.
Kluczowe jest to, aby krem z wysokim SPF oferował jak najszerszą ochronę przed obiema rodzajami promieniowania UV. Obecnie wiele kremów z filtrem UV do twarzy i ciała oprócz ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB wykazuje właściwości ochronne przed promieniowaniem niebieskim emitowanym przez komórki, laptopy i telewizory (HEV) mogącym prowadzić do stanów zapalnych skóry, a także podczerwienią IR.
Jakie są rodzaje kremów z filtrem w odniesieniu do rodzaju skóry? Można wymienić kremy:
- nawilżające, łagodzące dedykowane do skóry odwodnionej, przesuszonej, podrażnionej, a zależnie od składu również do wrażliwej; w swoim składzie mogą zawierać kwas hialuronowy, alantoinę, pantenol, wodę termalną, wąkrotkę azjatycką, nagietek lekarski
- matujące kremy do cery trądzikowej, tłustej i mieszanej z glinką, krzemionką, która zapobiega świeceniu się skóry, ogranicza produkcję sebum przez gruczoły łojowe na twarzy, a przy okazji chroni przed przebarwieniami
- do skóry dojrzałej, które zawierają w swoim składzie antyoksydacyjne składniki jak witamina C, E, polifenole, koenzym Q10
- przeciw przebarwieniom z rozjaśniającymi składnikami jak witamina C, niacynamid, lukrecja
- do cery naczynkowej i z trądzikiem różowatym z ruszczykiem i witaminą C
- dla dzieci z filtrami mineralnymi i jak najprostszym składem, podobnie w przypadku cery skłonnej do alergii.
Jak często nakłada się kremy z filtrem?
Istotne zasady, które gwarantują jak najszerszą ochronę przed promieniowaniem słonecznym to:
- Krem z filtrem chroni skórę przed promieniowaniem UV w określonych stopniu i dany czas, który zależnie od pogody, naszych zachowań i przyzwyczajeń może ulec skróceniu. Jednorazowe posmarowanie się nawet grubą warstwą kremu nie załatwia ochrony na cały dzień. Kluczowa dla podtrzymania ochrony przeciwsłonecznej jest ponowna aplikacja najczęściej co 2-3 godziny.
- Zależnie od rodzaju filtrów różnią się one początkiem działania. W przypadku filtrów chemicznych gwarantują one ochronę przed promieniowaniem UV po ok. 20-30 minutach od aplikacji na skórę. Z kolei filtry fizyczne np. dwutlenek tytanu działają od momentu nałożenia, co wynika z ich mechanizmu działania tj. odbijania promieniowania UV.
- Kluczowa dla ochrony skóry jest ilość zastosowanego kremu z filtrem. Wymaga to stosowania kilku centymetrów wyciśniętego kremu na dany obszar skóry. Ograniczone stosowanie ilości kremu może wynikać z faktu, że część z nich ma nieprzyjemne lepkie formuły i/lub śnieżno-białe wykończenie na skórze. Warto zatem szukać lekkich formuł, szybko wchłaniających się, wykorzystujących np. technologię micelarną.
- Aplikacja kremów z filtrem zależy również od planowanej aktywności. Aktywne spędzanie czasu może skrócić właściwości fotoprotekcyjne kremów z filtrem. Wynika to z pocenia się, a także tarcia skóry, co wpływa na ścieranie fotoochronnej warstwy kremu. Podobną ostrożność należy zachować stosując wodoodporne emulsję, które mimo swoich właściwości ulegają degradacji.
- Jeśli przez większość roku unikasz opalania i kontaktu ze słońcem, a urlop planujesz w mocno nasłonecznionej strefie warto przyzwyczaić skórę do większej dawki promieniowania, dlatego przez pierwsze dni wyjazdu stosuj kremy z wysokim filtrem SPF na twarz, nawet jeśli masz środkowoeuropejski fototyp skóry, to skup się na spf50, a potem kolejno na spf30.
Bibliografia:
- Sarah Gabros; Trevor A. Nessel; Patrick M. Zito., (2023) Sunscreens and Photoprotection, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537164/
- Serpone, N. (2021) ‘Sunscreens and their usefulness: Have we made any progress in the last two decades?’, Photochemical & Photobiological Sciences, 20(2), pp. 189–244. doi:10.1007/s43630-021-00013-1.
- He, hailun et al. (2021) ‘Natural components in sunscreens: Topical formulations with Sun Protection Factor (SPF)’, Biomedicine & Pharmacotherapy, 134, p. 111161. doi:10.1016/j.biopha.2020.111161.
- https://www.vichy.pl/blog/poznaj-jaki-jest-wplyw-promieni-uv-na-skore/vmag77817.aspx
10 characters selected
