Tabletki z guaraną stosowane są w celu redukcji wagi, poprawy koncentracji i zdolności zapamiętywania, a także zwiększenia poziomu energii i wydolności organizmu. Jakie właściwości posiada guarana i kiedy warto ją stosować? Czy guarana w ciąży jest bezpieczna?
1. Guarana – co to za roślina?
2. Guarana – właściwości
3. Guarana – działanie
4. Guarana do picia i guarana w tabletkach – jak je stosować?
5. Guarana – o czym jeszcze warto wiedzieć zanim sięgniemy po tą roślinę?
Guarana – co to za roślina?
Guarana to roślina tropikalna, znana również pod nazwą Paullinia guarana lub Paullinia cupana Kunth. Powszechnie używane słowo „guarana” pochodzi prawdopodobnie od nazwy plemienia Indian (Guarani), związanych z uprawą tej rośliny. Obecnie, guarana uprawiana jest przede wszystkim w Brazylii. Owoc guarany po uzyskaniu dojrzałości przybiera pomarańczowo-czerwoną barwę i pęka, ukazując ukryte w nim nasiona z białą osnówką. Jest to charakterystyczna cecha guarany, dzięki której z łatwością można prawidłowo zidentyfikować tą roślinę. Czasem takie popękane owoce z widocznymi ciemnymi nasionami porównywane są do ludzkiego oka.
Guarana do picia wykorzystywana była już kilka wieków temu w celu uzyskania działania pobudzającego. Spożywano ją również jako środek moczopędny oraz łagodzący bóle głowy. Obecnie, guarana jest stosowana w celu zmniejszenia uczucia zmęczenia, poprawy pamięci i koncentracji, a także wytrzymałości organizmu. Guarana uważa jest również za cenną roślinę dla osób, próbujących zrzucić zbędne kilogramy i pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej. Jest więc jednym ze składników preparatów wspomagających odchudzanie.
Guarana – właściwości
Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są nasiona guarany. Główny składnikiem odpowiedzialnym za właściwości prozdrowotne tej rośliny jest natomiast kofeina. Zawartość kofeiny w nasionach mieści się w granicach 2,5-6,0%. Jest to w dużej mierze zależne od warunków klimatycznych, w których dojrzewała Paullinia guarana, a także od miejsca jej uprawy. Oprócz kofeiny, w guaranie znajdziemy też teobrominę, teofilinę oraz spore ilości tanin, które odpowiadają za dość cierpki smak rośliny. W surowcu znajdują się też inne substancje aktywne, jednak ich stężenie jest znacznie mniejsze.
Guarana – właściwości prozdrowotne wynikają właśnie z wysokiej zawartości kofeiny w surowcu roślinnym. Kofeina jest związkiem, który działa stymulująco na układ nerwowy. Wpływa on korzystnie na wydolność fizyczną i psychiczną. Zwiększa też diurezę, w związku z czym wywołuje efekt moczopędny. Kofeina powoduje również skurcz naczyń mózgowych, przez co wykorzystywana jest w łagodzeniu bólu głowy, który często wynika z rozszerzenia tych naczyń.
Guaranie przypisuje się też wiele innych właściwości, choć nie wszystkie z nich zostały potwierdzone w badaniach klinicznych. Uważa się, że guarana może działać przeciwbakteryjnie, antyoksydacyjnie, a nawet przeciwnowotworowo.
Guarana – tabletki zawierające ekstrakt z guarany są bogate w kofeinę. Inne substancje czynne obecne w tej roślinie, takie jak teofilina czy teobromina, występują w guaranie w znacznie mniejszej ilości. Zawartość kofeiny w guaranie różni się w zależności od regionu uprawy, a także warunków atmosferycznych w których dojrzewała.
Guarana – działanie
Guarana w proszku, guarana pitna czy też tabletki z guaraną przede wszystkim mogą być stosowane jako preparaty dodające energii. Warto jednak mieć na uwadze, że guarana może być pomocna w przypadku spadku energii i wydolności organizmu, ale jedynie dla osób które są przemęczone. Wykazano skuteczność guarany w redukcji zmęczenia u pacjentów poddanych chemioterapii. U tej grupy chorych, suplementacja guarany poprawiała wydolność fizyczną i psychiczną pacjentów, a dodatkowo nie wiązała się z występowaniem poważnych skutków ubocznych. Guarana może być przyjmowana również w celu poprawy pamięci i koncentracji. Zdania na temat skuteczności guarany w łagodzeniu zaburzeń koncentracji są jednak podzielone. U osób wrażliwych na działanie kofeiny lub przyjmujących zbyt duże ilości guarany, może wystąpić efekt przeciwny – trudności z utrzymaniem uwagi, pobudliwość, nerwowość i bezsenność. Nie mniej jednak, guarana jest dość częstym składnikiem preparatów na pamięć i koncentrację. Znaleźć można ją m.in. w tabletkach Help4Brain i kapsułkach Guarana Herbapol.
Guarana – właściwości odchudzające są szczególnie istotne dla osób chcących zmniejszyć masę ciała. W badaniach wykazujących skuteczność guarany w redukcji wagi, pacjenci otrzymywali również inne substancje, przez co trudno jest ocenić, czy efekt odchudzający wynikał właśnie z działania guarany, czy może innego składnika przyjmowanego preparatu. Guarana może być jednak cennym suplementem dla osób, które chcą zmniejszyć ilość tkanki tłuszczowej i ilość kilogramów. Oczywiście rezultaty będą dużo lepsze, jeśli suplementacja będzie jedynie dodatkiem do zmiany trybu życia na zdrowszy i bardziej aktywny. O środkach wspomagających proces odchudzania pisaliśmy w artykule: Skuteczne preparaty na odchudzanie i na apetyt – dla kogo tabletki z chromem?
Ekstrakt z guarany jest również składnikiem żelu intymnego i do masażu Durex. Dodatek tej rośliny ma działać pobudzająco i nasilać odczuwane doznania.
Guarana do picia i guarana w tabletkach – jak je stosować?
Guarana dostępna jest w różnych postaciach. Można dzięki temu wybrać taką formę, która najbardziej odpowiada danej osobie. Tabletki z guaraną są dla wielu pacjentów bardzo wygodne w codziennym stosowaniu. Poszczególne preparaty różnią się zawartością ekstraktu z guarany i obecnością dodatkowych składników. Jeśli jest taka możliwość, warto wybierać suplementy, w których znajduje się ekstrakt z guarany standaryzowany na zawartość kofeiny. Wiadomo wówczas ile dokładnie kofeiny znajduje się w zalecanej porcji dziennej. Warto również przestrzegać sposobu przyjmowania preparatu i nie przekraczać zalecanej ilości tabletek w ciągu dnia.
Standaryzacja dotyczy również guarany w proszku. W Internecie, a także w sklepach ze zdrową żywnością można spotkać guaranę w proszku z dokładnie określoną procentową zawartością kofeiny. Kupujmy preparaty z guaraną jedynie od sprawdzonych, rzetelnych sprzedawców. Ryzyko otrzymania niskiej jakości preparatu podczas zakupu od przypadkowego sprzedawcy w sieci jest dość wysokie. Guarana w proszku może być dodawana do wody, kawy lub jogurtu. Warto zapoznać się z zaleceniami producenta dotyczącymi wybranego preparatu.
Guarana – jak parzyć? Suszony surowiec roślinny można wykorzystać do przygotowania naparu. W tym celu 1 łyżeczkę guarany zalewamy szklanką gorącej wody o temperaturze ok. 95 stopni. Po kilku minutach możemy przecedzić powstały napar. Co ważne, napar z guarany powinien być wypity w dość krótkim czasie po jego przygotowaniu. Zbyt długie przechowywanie nparu powoduje utratę cennych właściwości.
Guarana – działanie pobudzające obserwuje się głównie u osób zmęczonych oraz poddanych chemioterapii. Suplementacja guarany może przynieść korzystne efekty u osób, które zmagają się z przewlekłym zmęczeniem, obniżającym odczuwaną przez nich jakość życia.
Guarana – o czym jeszcze warto wiedzieć zanim sięgniemy po tą roślinę?
Guarana – tabletki, kapsułki lub proszek najczęściej zalecane są osobom dorosłym. Niektóre preparaty mogą być stosowane również przez nastolatków powyżej 12. roku życia. Suplementy zawierające guaranę, ze względu na wysoką zawartość kofeiny, zazwyczaj są przeciwwskazane dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Warto jednak wiedzieć, że przyjmowanie kofeiny przez kobiety ciężarne w dawce do 300 mg na dobę nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem poronienia lub innych komplikacji ciążowych. Uzupełnienie diety o niewielką ilość guarany nie powinno więc powodować żadnych negatywnych konsekwencji u kobiet ciężarnych. Większość producentów suplementów z guaraną nie zaleca jednak ich przyjmowania przez kobiety ciężarne. Guarana nie jest wskazana również podczas laktacji. Zawarte w niej związki przenikają do mleka matki, mogąc wywołać rozdrażnienie i dolegliwości żołądkowo-jelitowe u dziecka.
Owoc guarana, zmielone nasiona lub tabletki z guaraną nie są zalecane osobom z chorobą wrzodową żołądka i/lub dwunastnicy. Do suplementacji tej rośliny należy podchodzić ostrożnie także w przypadku nadciśnienia tętniczego. Należy jednak zaznaczyć, że guarana jest dobrze tolerowana przez większość pacjentów i uważana jest za surowiec stosunkowo bezpieczny w stosowaniu. Spożywanie guarany w ilościach zalecanych najczęściej nie wiąże się z występowaniem znaczących działań niepożądanych.
Guarana w tabletkach lub innej formie powinna być zażyta raczej w pierwszej połowie dnia. Przyjęcie tabletki z guaraną wieczorem może powodować problem z zaśnięciem. Warto o tym pamiętać również w przypadku zażywania leków uspokajających lub nasennych. Guarana może zmniejszać ich skuteczność. Roślina ta posiada właściwości przeciwagregacyjne. W związku z tym, może ona wchodzić w interakcje z lekami przeciwzakrzepowymi, nasilając ich działanie.
Guarana – właściwości tej rośliny dotyczą przede wszystkim jej działania stymulującego i pobudzającego. Najlepiej udokumentowana do tej pory została redukcja zmęczenia wywołana suplementowaniem guarany. Przyjmowanie dobrej jakości preparatów z guaraną podnosi wydolność organizmu i dodaje energii. Z tego powodu, tabletki z guaraną mogą być szczególnie wartościowe dla osób, zmagających się z przewlekłym zmęczeniem, które obecnie dotyczy coraz większej części społeczeństwa. Preparaty zawierające guaranę to również środki na poprawę koncentracji, pamięci, a czasem również na wzrost libido. Guarana to cenna roślina, która jest uważana za bezpieczną w stosowaniu i obarczoną niewielkim ryzykiem łagodnych działań niepożądanych. Należy ją jednak spożywać w ilościach zalecanych przez producenta. Guarany nie powinni przyjmować pacjenci z chorobą wrzodową, a także dzieci.
Bibliografia:
- Kubica P., Kulig A., Szopa A., Turcza K., Ekiert H., Nowe surowce roślinne w Farmakopei Europejskiej. Część 6. Paullinia cupana (P.guarana) – źródło nowego surowca alkaloidowego. Post Fitoter 2020; 21(1): 19-27, doi: https://doi.org/10.25121/PF.2020.21.1.19.
- Siwek R., Witkowska-Banaszczak E., Szamański M., Kofeina w lekach i suplementach diety – znaczenie w lecznictwie. Farm Pol, 201, 69(9): 541-549.
