Szczyt zachorowań na anginę przyda na zimę oraz wczesną wiosnę. Choroba ta rozwija się głównie u dzieci, rzadziej u dorosłych. Jak objawia się angina paciorkowcowa? Jak odróżnić ją od typowej infekcji wirusowej? Co na anginę warto stosować?
1. Angina – przyczyny
2. Czy angina jest zaraźliwa?
3. Angina – objawy u dorosłych i dzieci
4. Jak rozpoznać anginę?
5. Angina - jak leczyć?
6. Powikłania po anginie
Angina – przyczyny
W języku potocznym, określenie „angina” często odnosi się do zapalenia gardła, niezależnie od jego przyczyny. W artykule skupimy się na anginie paciorkowcowej, która jest wywoływana przez bakterie Streptococcus pyogenes – paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A. Rzadziej, przyczyną anginy są paciorkowce z innych grup. Pamiętajmy jednak o tym, że zdecydowana większość przypadków ostrego zapalania gardła i migdałków ma podłoże wirusowe. Prawidłowe rozpoznanie przyczyny infekcji jest kluczowe dla wdrożenia odpowiedniego leczenia. Na zapalenie gardła wciąż zbyt często zalecane są antybiotyki, które powinny być zarezerwowane jedynie do leczenia zakażeń bakteryjnych, takich jak właśnie angina paciorkowcowa.
Angina rozwija się głównie wśród dzieci w wieku 5-15 lat. U osób dorosłych występuje rzadziej. Szacuje się, że dotyczy ona ok. 15-30% wszystkich infekcji gardła u dzieci oraz ok. 5-10% zakażeń wśród osób dorosłych. Wzrost częstości zachorowań na anginę obserwuje się w okresie zimowym i na początku wiosny.
Czy angina jest zaraźliwa?
Angina – zarażanie kolejnych osób jest możliwe. Choroba ta wywoływana jest przez bakterie, które mogą rozprzestrzeniać się między pacjentami. Najczęściej, patogeny te przenoszą się przez bezpośredni kontakt z chorym. Pewna część społeczeństwa jest nosicielem bakterii Streptcoccus pyogenes. Oznacza to, że u tych osób bakterie kolonizują jamę nosowo-gardłową bez wywoływania jakichkolwiek objawów choroby. W pewnych sytuacjach (np. przy spadku odporności) może jednak dojść do uaktywnienia nosicielstwa i rozwoju pełnoobjawowej infekcji bakteryjnej.
Teoretycznie, anginą można zarazić się również przez kontakt z przedmiotami, na których znajdują się paciorkowce. Taka sytuacja zdarza się jednak bardzo rzadko. W zależności od sposobu leczenia, angina może być zaraźliwa przez krótszy lub dłuższy okres czasu. Po wprowadzeniu antybiotykoterapii, chory przestaje zarażać już po upływie jednej doby. Jeśli natomiast angina nie jest leczona antybiotykiem, okres ten ulega wydłużeniu do 2-3 tygodni.
Angina – objawy u dorosłych i dzieci
Angina – początek zazwyczaj jest nagły. Występują takie objawy jak:
- silny, ostry ból gardła,
- trudności z przełykaniem,
- zaczerwienienie gardła,
- biały nalot na migdałkach,
- gorączka – często wysoka. O prawidłowej technice przeprowadzania pomiaru temperatury pisaliśmy w artykule: Jak prawidłowo zmierzyć gorączkę i jak wybrać termometr?,
- ból brzucha, nudności, wymioty,
- osłabienie, apatia.
Gardło przy anginie jest zaczerwienione, często towarzyszy temu obrzęk. Na migdałkach widoczne są białawe naloty włóknikowe. Na śluzówce podniebienia zauważyć można wybroczyny – małe, czerwone plamki. Zmiany dotyczą też języka. Początkowo pokrywa go białawy nalot. Gdy ustępuje, język przybiera żywoczerwone zabarwienie. Czasami jest on określany jako „malinowy język”. U chorego obserwuje się też powiększenie i tkliwość węzłów chłonnych położonych w przedniej części szyi.
Cechą która pomaga odróżnić bakteryjne zapalenie gardła od infekcji wirusowej jest brak kaszlu, a także brak kataru. Dolegliwości te są bardziej charakterystyczne dla zakażenia o podłożu wirusowym. Rozwija się ono zazwyczaj wolniej niż angina, a objawy stopniowo ulegają nasileniu. Przy wirusowym zapaleniu gardła, oprócz kaszlu i kataru, często występuje też chrypka i bóle mięśniowe. Jedynie u części chorych pojawia się gorączka. Bardziej typowy dla tego rodzaju infekcji jest stan podgorączkowy. Przy infekcji wirusowej raczej nie stwierdza się nalotu na migdałkach.
Angina – objawy u dzieci i dorosłych są podobne. Podczas trwania infekcji, u dzieci częściej jednak pojawia się ból brzucha i dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (np. nudności, wymioty, biegunka). U osób dorosłych symptomy te występują rzadziej. Dorośli częściej natomiast skarżą się na ból głowy.
„Angina wirusowa” – objawy wirusowego zapalenia gardła rozwijają się najczęściej stopniowo i mają mniejsze nasilenie niż przy anginie paciorkowcowej. Typowe dolegliwości występujące przy infekcji wirusowej to ból gardła, chrypka, kaszel, katar i bóle mięśniowe.
Jak rozpoznać anginę?
Anginy nie należy diagnozować jedynie na podstawie nalotu na migdałkach czy wysokiej gorączki. Bakteryjne zapalenia gardła może bowiem występować bez tych objawów. Podczas stawiania diagnozy, istotny jest szczegółowy wywiad dotyczący pojawiających się dolegliwości, czasu ich trwania oraz nasilenia. Lekarz sprawdza również stan gardła i ogląda ewentualne zmiany na migdałkach i podniebieniu. Nie zawsze jednak, tylko na podstawie wywiadu i badania można jednoznacznie rozpoznać anginę paciorkowcową. Pomocna może być wówczas skala Centora w modyfikacji McIsaaca. Wykorzystuje się ją w diagnozowaniu anginy u dzieci i dorosłych. Każdemu z wymienionych parametrów przypisana jest odpowiednia wartość punktowa:
- gorączka przekraczająca 38 stopni – 1 punkt,
- nalot włóknikowy na migdałkach i ich obrzęk – 1 punkt,
- powiększone węzły chłonne szyjne przednie – 1 punkt,
- brak kaszlu – 1 punkt,
- wiek 3-14 lat – 1 punkt,
- wiek 15-44 lata – 0 punktów,
- wiek powyżej 45 lat - -1 punkt.
Jak widać, w skali tej wzięty został pod uwagę wiek pacjenta. Angina najczęściej bowiem występuje u dzieci. Raczej nie jest rozpoznawana u maluchów poniżej 3. roku życia. Sporadycznie pojawia się też u osób powyżej 45. roku życia.
W zależności od ilości uzyskanych punktów, ocenia się prawdopodobieństwo anginy paciorkowcowej. Jeśli chory uzyska 2-3 punkty, sugeruje się wykonanie szybkiego testu wykrywającego antygeny bakterii Streptococcus grupy A lub wymazu z gardła. Dostępne są też domowe testy pomocne w wykrywaniu anginy, np. test Angina Strep A. Jeśli badanie potwierdzi obecność bakterii, lekarz może zadecydować o rozpoczęciu antybiotykoterapii. Mniejsza ilość punktów skłania raczej ku infekcji wirusowej, a większa, sugeruje zakażenie bakteryjne. Skala Centora nie jest narzędziem, na podstawie którego podejmuje się jednoznaczną decyzję o wprowadzeniu lub rezygnacji z antybiotyku. Jest jednak pomocna podczas decydowania o sposobie leczenia.
Angina – jak leczyć?
Leczenie anginy paciorkowcowej polega na zastosowaniu antybiotyku. Antybiotykiem pierwszego wyboru jest fenoksymetylopenicylina. Antybiotykoterapia jest skuteczna, jeśli pacjent stosuje się do zaleceń lekarskich dotyczących dawkowania i czasu terapii. Wdrożenie antybiotyku wpływa na skrócenie czasu utrzymywania się dolegliwości i ograniczenie ryzyka wystąpienia niektórych powikłań po anginie. Leczenie anginy przy pomocy antybiotyku ma jeszcze jedną istotną zaletę – zmniejsza zakaźność. Chory przestaje zarażać kolejne osoby już po upływie doby od rozpoczęcia antybiotykoterapii.
Oprócz stosowania antybiotyku, w celu łagodzenia pojawiających się objawów choroby, można sięgnąć też po odpowiednie preparaty przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Leki na gorączkę dla dzieci zawierają paracetamol (np. Efferalgan, Paracetamol Hasco) lub ibuprofen (np. Nurofen dla dzieci Forte, Ibutact). Ten ostatni posiada również właściwości przeciwzapalne. Wybierając preparat na ból gardła, warto sięgnąć po taki środek, który działa przeciwbakteryjnie. Jest to chociażby chlorchinaldol, obecny w tabletkach Chlorchinaldin. Może być stosowany u dzieci i dorosłych. Nie ma ograniczeń wiekowych, dlatego może być również podawany mniejszym dzieciom, o ile potrafią one już bezpiecznie ssać tabletkę, bez ryzyka zadławienia się taką postacią leku.
Skuteczny lek na anginę paciorkowcową to również chlorheksydyna, posiadająca właściwości przeciwbakteryjne oraz lidokaina działająca miejscowo znieczulająco. Substancje te zawarte są w preparacie Gardimax Medica. Dostępny jest on w postaci aerozolu, który może być aplikowany u dzieci mających ukończone 2,5 roku oraz tabletek do ssania – Gardimax Medica Junior przeznaczone są dla dzieci powyżej 6. roku życia. Właściwości przeciwbakteryjne posiadają też substancje aktywne zawarte w lekach Neo-Angin i Strepsils. Pastylki te również dedykowane są pacjentom powyżej 6. roku życia.
9 characters selected
Angina ropna – leczenie polega na zastosowaniu antybiotyku, który działa na przyczynę infekcji oraz preparatów łagodzących objawy choroby. Pastylki do ssania szybko zmniejszają odczuwany ból gardła. Jeśli jednak ich działanie nie uśmierza w wystarczający sposób bólu, można sięgnąć po lek z ibuprofenem lub paracetamolem.
