Przeziębienie u niemowlaka i starszych dzieci to powszechne schorzenie o łagodnym przebiegu. Choć rzadko prowadzi do powikłań, często pogarsza samopoczucie najmłodszych i powoduje znaczny dyskomfort. Co na przeziębienie u dzieci jest skuteczne? Jakie domowe sposoby na przeziębienie u najmłodszych warto wypróbować?
Rumień zakaźny - przyczyny, objawy, leczenie
Rumień zakaźny to wirusowa choroba wieku dziecięcego objawiająca się głównie wysypką na twarzy w charakterystycznym kształcie „skrzydeł motyla”. Rumień u dzieci ma łagodny przebieg, ale choroba może stanowić zagrożenie dla kobiet w ciąży. Czy rumień zakaźny może wystąpić również u dorosłych? Jak wygląda przebieg schorzenia i jego leczenie?
1. Rumień zakaźny u dziecka i u dorosłego – co to za choroba?
2. Rumień zakaźny – objawy i przebieg choroby
4. Rumień zakaźny w ciąży i u niemowlaka - zagrożenia
5. Rumień zakaźny a szkarlatyna
Rumień zakaźny u dziecka i u dorosłego – co to za choroba?
Rumień zakaźny jest infekcją spowodowaną zakażeniem parwowirusem B19. Wirus ten należy do DNA- wirusów, które w większości wywołują infekcje u zwierząt. Jedynym z tej grupy zdolnym do wywołania zakażeń u ludzi jest właśnie parwowirus B19.
Rumień zakaźny nie jest infekcją sezonową, chociaż niewielki wzrost zachorować odnotowuje się w okresie zimowym i wczesną wiosną. Ze względu na wysoką zaraźliwość parwowirus B19 co jakiś czas wywołuje niewielkie epidemie. Chory zakaża nawet 50 % domowników i 30 % osób z pracy, szkoły bądź przedszkola. Do przenoszenie wirusa najczęściej dochodzi drogą kropelkową. Parwowirus B19 po przedostaniu się do krwi transportowany jest do szpiku, gdzie ulega namnażaniu. Stamtąd wraz z czerwonymi krwinkami przedostają się do dróg oddechowych. Dzięki temu wirus podczas kaszlu czy kichania może przenosić się na kolejne osobniki. Do zakażenia może dochodzić również drogą wertykalną (od matki do płodu lub podczas porodu), a także wraz z produktami krwiopochodnymi. Są to jednak sporadyczne przypadki.
Parwowirus jest oporny na działanie detergentów czy też wysokiej temperatury, co dodatkowo zwiększa jego zakaźność.
Na rumień chorują głównie dzieci w wieku do 10. lat. Zakażenie ma u nich zwykle lekki przebieg. Chociaż zdarza się również rumień zakaźny u dorosłych, którzy nie mieli wcześniej kontaktu z wirusem i nie wykształciły się u nich odpowiednie przeciwciała. Największy problem stanowi zakażenie parwowirusem B19 wśród kobiet w ciąży. Infekcja stanowi realne zagrożenie dla przebiegu ciąży oraz zdrowia i życia płodu.
Rumień zakaźny – objawy i przebieg choroby
Okres od wniknięcia parwowirusa do organizmu do pojawienia się objawów rumienia wynosi zwykle od kilku dni do dwóch tygodni. Po tym czasie mogą wystąpić u pacjenta następujące objawy:
- niewysoka gorączka,
- osłabienie,
- ból głowy,
- katar,
- wysypka na twarzy – najbardziej charakterystyczny objaw choroby.
Jak wspomniano symptomy mogą pojawić się, ale nie muszą, ponieważ większość osób przechodzi infekcję bezobjawowo. Najbardziej typowym objawem choroby jest rumień na twarzy u dziecka oraz wysypka na cienie. Objawy skórne występują w 3 fazach:
- Na policzkach pojawia się czerwony wykwit w kształcie „skrzydeł motyla”, wyraźnie oddzielony od otoczenia. Wysypka nie występuje na nosie i w okolicach ust.
- Po 2-4 dniach grudkowo-plamiste zmiany o niejednorodnym nasileniu pojawiają się na kończynach i tułowiu.
- Ostatnia faza choroby związana z wysypką może trwać nawet do 6 tygodni. Zmiany na skórze mogą w tym czasie nawracać na skutek rozgrzania lub pocierania.
Na szczęście wysypka z czasem ustępuje samoistnie bez pozostawiania śladów czy blizn na skórze.
Rumień zakaźny - kiedy zaraża osoba z objawami choroby? W pierwszej fazie infekcji, tzn. gdy pojawiają się niespecyficzne symptomy jak katar, osłabienie, ból głowy i niewysoka gorączka. Pacjent z wysypką już nie zaraża kolejnych osób. Rekomenduje się izolację chorego aż do ustąpienia wszelkich objawów choroby. Natomiast gdy u dziecka występują objawy infekcji lepiej zatrzymać je w domu na obserwacji kilka dni
Zatem jak długo należy zostać w domu czyli rumień zakaźny ile trwa? W niektórych cięższych przypadkach dziecko nie powinno uczęszczać do placówki nawet kilka tygodni. Zwykle jednak 2-3 tygodnie izolacji w zupełności wystarczą. Należy pamiętać, że maluch po przebytej infekcji może mieć osłabioną odporność. Warto rozważyć zatem preparat na odporność dla dziecka do podawania zanim jeszcze wróci ono do przedszkola.
Rumień zakaźny objawy u dorosłych wywołuje nieco inne. W przebiegu choroby pojawia się u nich zapalenie stawów, które na szczęście nie powoduje trwałych uszkodzeń, ale może utrzymywać się przez dłuższy czas. Zwykle ból stawów ustępuje po 3 tygodniach, ale może trwać nawet kilka miesięcy. Najczęściej zajęte zostają kolana, nadgarstki oraz stawy międzypaliczkowe dalsze i bliższe. Charakterystyczne jest to, że objawy występują obustronnie.
Rumień zakaźny – leczenie
Nie ma celowanego leku, ani szczepionki na parwowirus B19. Rumień zakaźny u dzieci zwykle ma łagodny przebiegi i nie powoduje komplikacji zdrowotnych. Zaleca się jednak izolację chorego w czasie występowania symptomów infekcji oraz ewentualne leczenie objawowe, tj. leki przeciwgorączkowe i preparaty na katar. Co więcej po przebytej infekcji wytwarzają się przeciwciała długotrwale chroniące organizm przed ponownym zakażeniem.
W przypadku występującego zapalenia stawów u dorosłych lekarz zleca specjalne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Specjalistyczne leczenie wymagane jest też u osób z obniżoną odpornością lub chorobami krwi, które zostały zarażone parwowirusem B19.
Rumień zakaźny w ciąży i u niemowlaka – zagrożenia
Wirus podczas namnażania powoduje czasowe zahamowanie produkcji czerwonych krwinek. Celem wirusa są również komórki krwiotwórcze zlokalizowane w szpiku, ale również w wątrobie płodowej i krwi pępowinowej. Jeśli parwowirus B19 wniknie do organizmu kobiety w ciąży to przez łożysko może przeniknąć również do płodu. Istnieje ryzyko zahamowania produkcji czerwonych krwinek u dziecka i rozwoju ciężkiej anemii. W przebiegu zakażenia może dojść do zapalenia mięśnia sercowego płodu, niewydolności krążenia, zaburzenia funkcjonowania wątroby, obrzęku płodowego i obumarcia płodu.
Kobieta, która miała kontakt z osobą chorą na rumień zakaźny powinna niezwłocznie zgłosić to swojemu lekarzowi prowadzącemu ciążę. Rekomenduje się wtedy wykonywanie kontrolnego USG co 1-2 tygodnie przez okres 3 miesięcy od zakażenia, aby monitorować stan zdrowia płodu i szybko wykryć ewentualne nieprawidłowości. W przypadku pojawienia się objawów związanych z obrzękiem płodu wymagane jest jak najszybsze wykonanie u ciężarnej wewnątrzmacicznej transfuzji wymiennej krwi.
Rumień zakaźny u niemowlaka może mieć u nieco cięży przebieg niż u starszych dzieci ze względu na słabo rozwinięty u maluszka układ odpornościowy. Dlatego w przypadku infekcji wykrytej u starszego rodzeństwa zaleca się szczególne zachowanie zasad higieny podczas kontaktu z niemowlęciem, a w najbardziej zaraźliwej fazie choroby izolację dzieci.
Ze względu na hamujący wpływ na wytwarzanie czerwonych krwinek parwowirus B19 jest również niebezpieczny dla pacjentów cierpiących na choroby krwi, w przebiegu których dochodzi do skracania casu żywotności erytrocytów. Chodzi tutaj o schorzenia takie jak: anemia sierpowatokrwinkowa, znaczna niedokrwistość, sferocytoza. Aby zapobiec poważnym komplikacjom zdrowotnym u tych pacjentów konieczne są wielokrotne przetoczenia krwi.
Grupą pacjentów dla których parwowirus B19 stanowi realne zagrożenie są osoby z niedoborami odporności, które nie są w stanie wytworzyć przeciwciał przeciwko patogenowi. Konieczne są u nich wlewy zawierające gotowe przeciwciała.
Rumień zakaźny a szkarlatyna
Wysypka u dziecka to częsty problem. Może ona mieć związek z alergią, ale też z innymi schorzeniami wieku dziecięcego. Rumień zakaźny nazywany jest „piątą chorobą”, ponieważ jest to jedna z sześciu chorób wieku dziecięcego objawiająca się wysypką. Nic więc dziwnego, że rumień może zostać pomylony z innymi schorzeniami. Ze względu na charakter wysypki rumień różnicuje się ze szkarlatyną. Jest ona jednak infekcją bakteryjną w przebiegu której występuje wysoka gorączka i ból gardła. Sama wysypka występując na twarzy omija okolice nosa i ust. Zajmuje obszar tułowia, nie zaś kończyn, a w dotyku jest bardzo szorstka.
Właściwe różnicowanie obu chorób jest bardzo istotne, ponieważ szkarlatyna, w odróżnieniu od rumienia zakaźnego wymaga leczenia odpowiednimi antybiotykami.
Przeczytaj artykuł >> Szkarlatyna - objawy i przyczyny. Jak leczyć szkarlatynę?
Rumień zakaźny to typowa choroba wieku dziecięcego, która ma łagodny przebieg. Ciężko jest uniknąć zakażenia wśród dzieci, bo jedyną formą ochrony przed patogenem jest przestrzeganie zasad higieny, co w przypadku maluchów jest dość trudne. Na szczęście dziecko po przebytej chorobie nabiera długotrwałej odporności i nie zachoruje przy ponownym kontakcie z wirusem. Na rumień zakaźny powinny szczególnie uważać osoby z chorobami krwi, osłabioną odpornością oraz kobiety w ciąży. W przypadku tej ostatniej grupy istnieje realne zagrożenie poronieniem, chociaż zdarza się to stosunkowo rzadko.
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/72252,rumien-zakazny-tzw-piata-choroba-ang-fifth-disease
- Kalicki B. i inni; Manifestacje skórne wybranych chorób o etiologii wirusowej; Pediatria Medycyna Rodzinna 2009, 5 (2): 108-112.
- Engel K. i inni; Obrzęk uogólniony płodu w przebiegu zakażenia Parvowirusem B19, opis przypadku; Ginekol Pol. 2012; 83: 141-144.