Karmienie piersią to umiejętność, która z czasem może przynosić problemy innego rodzaju prowadzące do zniechęcenia lub zaniechania tej czynności. U każdej kobiety pojawia się myśl o zaprzestaniu karmienia i stopniowym hamowaniu laktacji lub jej nagłym zatrzymaniu. Metod jak powstrzymać laktację jest kilka - mogą opierać się o naturalny schemat stopniowego zaprzestania karmienia. Niekiedy jednak karmienie piersią musi zostać przerwane natychmiast, w czym mogą pomóc leki na zatrzymanie laktacji i farmakoterapia. Część kobiet wspiera się dodatkowo domowymi sposobami np. ziołami. Co musisz wiedzieć na temat hamowania i zatrzymania laktacji?
1. Dlaczego kobiety myślą o zatrzymaniu laktacji?
2. Ból i zapalenie piersi a laktacja
3. Medyczne wskazania do zatrzymania laktacji
4. Jak zakończyć laktację lub ją ograniczyć?
5. Jak zatrzymać laktację lekami?
6. Domowe sposoby na zatrzymanie laktacji
Dlaczego kobiety myślą o zatrzymaniu laktacji?
Przyczyn o zaniechaniu karmienia piersią i laktacji jest wiele i są one zróżnicowane. Dotykają sfery ekonomicznej - świeżo upieczona mama chce jak najszybciej powrócić do pracy tłumacząc się finansami. W grę wchodzą kwestie zwyczajowe i bariery psychologiczne związane np. z niechęcią do karmienia dziecka w miejscach publicznych, gdzie kobieta-mama spotyka się krytycznymi opiniami od osób trzecich. Dodatkowo zmęczenie i stres związany z karmieniem piersią i opieką nad niemowlęciem może przerosnąć świeżo upieczoną mamę. Inne przyczyny są związane z objawami somatycznymi (związanymi z ciałem) jak bolące, pogryzione i pękające brodawki, które są jednym z częstszych powodów, z powodu których kobiety odwiedzają lekarza rodzinnego. Pozostałe trudności to np. zastój w piersiach mleka, a także trudności związane z laktatorem, poprawnym karmieniem niemowlęcia czy niewystarczające wsparcie drugiego rodzica w opiece nad dzieckiem. Oprócz tego kobiety martwią się, że ilość produkowanego przez nie mleka jest zbyt mała, co może zniechęcać do karmienia, szczególnie, jeśli kobieta sięga do sposobów mających na celu zwiększenie produkcji mleka (np. sięga po zioła wzmagające laktację). Istnieje jeszcze kilka innych bardziej przykrych powodów jak śmierć dziecka po porodzie lub niedługo po nim lub oddanie noworodka do adopcji z powodów osobistych. Wśród szerzej omawianych przyczyn dlaczego kobieta chce zatrzymać laktację należy wymienić ból i zapalenie piersi, a także wskazania medyczne co do karmienia jak i podawania dziecku matczynego mleka.
W czasie laktacji warto zadbać o dietę, którą wspomagają witaminy dla kobiet karmiących piersią!
Ból i zapalenie piersi a laktacja
Część kobiet zmaga się z problemem opróżniania piersi, co wiąże się z zastojem mleka. W efekcie może dochodzić do miejscowych objawów z ich strony tj. obrzęk, ból. Brak interwencji lub zbyt późne działanie może prowadzić do stanu jak zapalenie piersi, które rozszerza się na większą powierzchnię piersi również w jej wgłąb. Miejscowe objawy przy zapaleniu piersi mogą przejść w symptomy ogólnoustrojowe jak gorączka i dreszcze.
Jak łagodzić ból piersi i nie dopuścić do infekcji i/lub zapalenia? Z pomocą przychodzą zimne okłady - niezależnie czy zrobisz je z namoczonej tetrowej pieluchy, wykorzystać chłodzący kompres żelowy, zimny prysznic. Zimno powoduje, że kurczenie się kanalików mlecznych. Kluczowe jest również dbanie o opróżnianie piersi, co najlepiej chroni je przed przepełnieniem. Pomocny w tym względzie okaże się np. laktator ręczny lub elektryczny. W czasie karmienia, a także gdy planujesz je zatrzymać przydadzą Ci się inne akcesoria jak np. wkładki laktacyjne.
18 characters selected
Medyczne wskazania do zatrzymania laktacji
Niekiedy u młodej mamy mogą wystąpić okoliczności stricte medyczne, a właściwie chorobowe będące przeciwwskazaniem do karmienia piersią, zatem i zatrzymania laktacji. Najważniejsze z nich to m.in.:
- zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności
- uzależnienie od narkotyków i/lub alkoholu
- chemioterapia lub radioterapia
- infekcje piersi - ropień piersi, opryszczka.
Warto wspomnieć również o sytuacji, gdy niemowlę nie może korzystać z mleka matki. Wśród przyczyn tego stanu wymienia się choroby genetyczne metaboliczne jak np. fenyloketonuria, laktozuria lub galaktozemia.
Czasami mały dzieci źle reagują na niektóre mleka zastępcze - zobacz produkty z laktazą trawiące laktozę na kolki i wzdęcia w mleku!
Jak zakończyć laktację lub ją ograniczyć?
Hamowanie laktacji prowadzące do jej zatrzymania może przebiegać nagle (zwykle są ku temu wskazania medyczne) lub stopniowo (co jest bliższe naturze). Każdy z tych sposobów ma określone poboczne niekoniecznie przyjemne skutki. W jakim stylu kobiety decydują się na zaprzestanie karmienia i co im może przeszkadzać w każdym z nich? Wyróżnia się najczęściej 3 warianty hamowania laktacji i odstawienia dziecka od piersi tj.:
- nagłe - wykorzystuje się tutaj leki na zatrzymanie laktacji na receptę, a sama kobieta może zmagać się w konsekwencji z depresyjnym lub obniżonym nastrojem,
- częściowe - z typowego schematu karmienia wyeliminowana zostaje jedna z pór karmienia o najmniejszym znaczeniu dla niemowlęcia,
- zaplanowane - polega na wyznaczeniu daty ostatecznego zakończenia karmienia, gdzie regularnie opuszcza się coraz częściej karmienie za pomocą mleka matczynego.
O czym warto pamiętać prowadząc proces mający na celu zakończenie lub ograniczenie laktacji? Nie należy przekarmiać dziecka, skracać czas karmienia i prowadzić je tylko, gdy dziecko tego ewidentnie potrzebuje. Do rozważenia jest również pomijanie niektórych posiłków mlekiem. Warto zmienić dotychczasowe zwyczaje związane z karmieniem tak, aby nie budzić skojarzeń dziecka np. siadanie w fotelu z dzieckiem, gdzie zwykle karmisz. Część mam próbuje zastąpić tradycyjne mleko z piersi produktem mlekozastępczym (tzw. mleko modyfikowane). Warto pamiętać, że po 6. miesiącu dziecku można próbować podawać produkty stałe.
Chcesz dowiedzieć się czegoś więcej na temat specjalistycznego mleka dla niemowląt i dzieci? Odwiedź nasz poradnik i sprawdź czym różni się mleko początkowe a mleko następne!
Jak zatrzymać laktację lekami?
Największą siłą działania w zakresie hamowania i zatrzymania laktacji mają leki jak bromokryptyna i kabergolina. Lekiem dalszego rzutu są hormony - najczęściej połączenie progestagenu i estrogenu. Co warto wiedzieć o lekach stosowanych do hamowania laktacji?
Bromokryptyna i kabergolina to leki o podobnym mechanizmie działania, których celem jest hamowanie produkcji prolaktyny, czyli hormonu odpowiedzialnego za produkcję mleka. Prolaktyna (PRL) jest produkowana w przednim płacie przysadki. Bromokryptyna jest lekiem starszej generacji i wymaga dłuższego stosowania, a także ma szerszy zakres skutków ubocznych. Nowszych lekiem jest kabergolina, która jest bardziej selektywna w swoim mechanizmie działania, dlatego powoduje mniej działań niepożądanych. Typowym wskazaniem dla obu tych leków jest hamowanie poporodowej laktacji - nie są to leki “standardowo” przepisywane z powodu chęci zaprzestania karmienia piersią.
Inną opcją są tabletki hormonalne 2-składnikowe, na które składają się wymienione składniki jak estrogen i progestagen. Z leku tego nie powinny korzystać kobiety, jeśli za niedługi czas planują kolejną ciążę.
Wśród mniej typowych przykładów substancji, które mogą częściowo hamować laktację wymienia się:
- pseudoefedrynę - doustny lek na katar dla dorosłych, który może hamować laktację o ok. 25% - nie jest zarejestrowany do tego celu!
- duże dawki witaminy B6.
Domowe sposoby na zatrzymanie laktacji
W ramach domowych metod, które pomogą ograniczyć i spowolnić laktację jest kilka ziół, ale również zasad, które przeciwdziałają wtórnemu pobudzaniu laktacji. W pierwszej kolejności należy pamiętać, że w czasie okresu wyhamowywania laktacji należy zaprzestać stosowania ziół laktogennych (tzw. herbatki na laktację czyli mieszanki wzmacniające produkcję mleka np. koper), podobnie pokarmów o takim potencjale, są to np. płatki owsiane, siemię lniane, słód jęczmienny, drożdże. Wśród ziół, które mogą pomóc w hamowaniu laktacji wymienia się szałwię lekarską i miętę pieprzową. Oczywistą zasadą wydaje się stopniowe odstawianie dziecka od piersi, a także unikanie stymulacji brodawek pod prysznicem, a także uciskanie piersi dla sprawdzenia czy w dalszym ciągu wypływa z nich mleko. Metodą nieskuteczną jest ograniczenie spożycia płynów lub wody - wymuszenie ciągłego uczucia pragnienia nie sprawi, że produkcja mleka spadnie. Dla podsumowania ostatnie najczęściej zadawane pytanie to jak pozbyć się pokarmu w piersiach domowymi sposobami? Najbezpieczniejszą opcją jest oczywiście laktator.
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/karmienie-piersia/jak-zakonczyc-karmienie-piersia
- https://www.nhs.uk/conditions/baby/breastfeeding-and-bottle-feeding/breastfeeding/how-to-stop/
- Onwere, C. (2019) Położnictwo I Ginekologia. Wrocław: Edra Urban & Partner.
- Suchocka, K. (2022). The most common lactation problems of a breastfeeding woman. Lekarz POZ, 8(2), pp.137-146.
