Z każdym tygodniem rodzice coraz lepiej poznają się ze swoją pociechą i uczą się siebie nawzajem. Aby ułatwić codzienną pielęgnację dziecka do 1. roku życia przygotowaliśmy kilka ważnych wskazówek. Jak powinno wyglądać przewijanie niemowlaka, co zrobić gdy niemowlę wymiotuje i wiele innych porad!
1. Pielęgnacja pupy noworodka i niemowlaka
2. Kąpiel niemowlaka i pielęgnacja skóry noworodka
3. Pielęgnacja oczu noworodka i uszu
4. Jak karmić niemowlę?
5. Jak nosić niemowlę?
6. Jak opiekować się niemowlakiem w ciągu dnia? Wspólne spędzanie czasu
Pielęgnacja pupy noworodka i niemowlaka
Trzeba pamiętać, że im młodsze dziecko tym jego skóra jest bardziej narażona na odparzenia, dlatego też noworodkom i niemowlętom do 6 kg częściej należy zmienić pieluszkę niż starszakom. Dzieci karmione jedynie mlekiem matki mogą siusiać nawet co kilkadziesiąt minut, znacznie częściej robią też kupkę. Kiedy po 6- tym miesiącu życia do diety wprowadza się pokarmy stałe zmienia się również częstotliwość wypróżniania u malucha.
Przebieranie peluszki należy dostosować do potrzeb dziecka bez względu na to czy korzystamy z jednorazowych czy wielorazowych, tetrowych pieluch. Nie możemy dopuścić, aby niemowlę miało mokro przez dłuższy czas, szczególnie latem, kiedy temperatura na zewnątrz jest wyższa, ponieważ stanowi to idealne środowisko do namnażania się bakterii. Dodatkowo zawarty w moczu amoniak działa drażniąco na skórę. Kwaśny odczyn kupki oraz zawarte w niej składniki bardzo szybko mogą powodować odparzenia okolicy pieluszkowej. Dlatego też z przebieraniem kupki nie ma co zwlekać, mając na uwadze również jej nieprzyjemny zapach.
Przy zmianie pieluchy warto oczyścić skórę delikatną chusteczką i nałożyć krem na odparzenia. Profilaktycznie stosuje się tłuste, zabezpieczające maści lub kremy. Gdy natomiast pojawią się odparzenia niezwłocznie należy zastosować preparat z tlenkiem cynku do smarowania dla dzieci. Po kupie warto umyć malucha pod bieżącą wodą z zastosowaniem emolientu.
Pieluszki jednorazowe muszą mieć dobrany rozmiar do masy ciała dziecka. Zbyt mała może powodować obtarcia na skórze, natomiast za duża nie będzie właściwie spełniać swojej roli. Przy ich stosowaniu mogą pojawić się zmiany alergiczne na skórze, wtedy natychmiast należy zmienić produkt na inny.
Kąpiel niemowlaka i pielęgnacja skóry noworodka
Pierwsza kąpiel niemowlaka to wielkie przeżycie po powrocie mamy z dzieckiem ze szpitala. Z każdą kolejną jest już łatwiej. Większość dzieci lubi moczyć się w wodzie, jeśli ma ona odpowiednią temperaturę, a obok są rodzice to czego chcieć więcej? Kiedy maluch rośnie wanienka robi się za mała. Kąpiel niemowlaka w dużej wannie może odbywać się gdy dziecko już samodzielnie siedzi, a nawet samo siada. Zawsze jednak osoba dorosła musi być w pobliżu i nie wolno spuścić z oczu malucha, nawet na chwilę. Ze względu na większą przestrzeń wanna to dobre miejsce na zabawę podczas kąpieli.
Jak często kąpać niemowlę? Specjaliści nie zalecają codziennych kąpieli dzieci. Może to powodować nadmierne wysuszenie skóry i zwiększyć jej skłonność do podrażnień. Niemowlęta można kąpać 2 razy w tygodniu, a nawet rzadziej. Kiedy dziecko zaczyna samodzielnie jeść i mocno się przy tym brudzi, podobnie jak latem spędzając czas na zewnątrz w piaskownicy wtedy kąpiemy starszaka częściej. Wszystko w granicach zdrowego rozsądku, adekwatnie do wymagań sytuacji.
Jakie kosmetyki do kąpieli warto mieć w domu? Niemowlęta mają delikatny i wrażliwy naskórek, a jego warstwa ochronna wciąż się rozwija. Dlatego wybierając kosmetyki do kąpieli dla dzieci warto sięgać po te dedykowane dla najmłodszych, pozbawione zbędnych substancji chemicznych i odpowiednio przetestowane dermatologicznie. Ze względu na szczególne potrzeby skóry dziecka rodzice wybierają do jej codziennej pielęgnacji emolienty.
Skóra głowy na której pojawiają się pierwsze włoski również wymaga szczególnej pielęgnacji. Lepiej nie myć jej emolientem, który dodajemy do kąpieli, chyba że tak wskazuje producent. Może to powodować, że włoski i skóra głowy nie będą właściwie czyszczone, a dodatkowo sprzyjają pojawieniu się ciemieniuchy. Dlatego sięgamy po delikatne szampony dla najmłodszych lub żele do mycia z przeznaczeniem nie tylko do ciała, ale również skóry głowy.
Jak wygląda pielęgnacja noworodka po kąpieli? Po umyciu niemowlaka delikatnie należy osuszyć jego ciało. Jeśli maluch ma suchą skórę mimo zastosowanego emolientu do kąpieli i mycia można użyć balsam. Taki proces sprawi, że skóra dziecka pozostanie nawilżona i gładka, ochroni to ją także przed ewentualnymi podrażnieniami. W wielu przypadkach rodzice ze względów praktycznych rezygnują jednak z balsamowania. Jeśli skóra dziecka nie jest wysuszona i podrażniona to nie stanowi to większego problemu.
Pielęgnacja oczu noworodka i uszu
Oczy dziecka są bardzo wrażliwe i warto szczególnie o nie zadbać. Najlepiej oczka malucha przecierać wacikiem nasączonym przegotowaną i przestudzoną wodą zgarniając ewentualne zanieczyszczenia do wewnętrznej strony. Niemowlęta nie mają w pełni drożnych kanalików łzowych, dlatego też ich skłonność do infekcji oczu jest stosunkowo duża. Oczy należy oczyszczać częściej jeśli w kącikach obserwujemy białą wydzielinę oraz gdy oczka dziecka często łzawią.
Jeśli chodzi o higienę uszu dziecka warto zastosować specjalny spray oczyszczający do uszu na bazie naturalnych olejów. Tego typu preparaty dobrze rozpuszczają woskowinę i ułatwiają jej ewakuację. Stosowanie patyczka do uszu może doprowadzić do ubicia woskowiny w kanale, a nawet uszkodzić błonę bębenkową. Jeśli już sięgamy po tego typu produkt to należy wybierać patyczki z ogranicznikiem, dedykowane dla najmłodszych. Dzieci mają tendencję do nadprodukcji woskowiny dlatego uszy warto pielęgnować regularnie, raz w tygodniu, a nawet częściej.
Jak karmić niemowlę?
Według zaleceń specjalistów dziecko do 6. miesiąca życia powinno być karmione tylko i wyłącznie mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym, jeśli karmienie piersią nie jest możliwe. Później zaczyna się przygoda z rozszerzaniem diety. Produkty wprowadzane powinny być pojedynczo, kolejno co kilka dni, aby móc obserwować reakcję malucha i wyłapać ewentualne nieprawidłowości. Zdarza się, że po podaniu nowego produktu pojawią się wymioty, biegunka, ból brzuszka wzdęcia, ale także zmiany skórne lub nawet trudności z oddychanie. Wszystko to świadczyć może o nietolerancji lub alergii pokarmowej. Dlatego tak ważne jest stopniowe rozszerzanie diety dziecka, ponieważ pozwala wyłapać alergizujący składnik.
Początkowo warto zacząć od bardziej rozdrobnionych pokarmów i stopniowo przechodzić do typowo stałych produktów. Nie ma czego się obawiać dając dziecku kawałek banana czy ugotowanego na parze brokułu. Taki pierwszy etap rozszerzania diety to w końcu próbowanie smaków. Im niemowlę pozna ich więcej to później chętniej będzie do nich wracać.
Generalnie nie ma dokładnych wytycznych, które wskażą co dziecko w danym miesiącu życia powinno jeść, a czego nie. Istnieje jednak lista produktów, których należy unikać u maluchów do 1. roku życia. Znajdują się na niej m.in.: orzechy, miód, wywary mięsne, cytrusy, sól, cukier, żywność przetworzona. Warto zadbać o to, aby produkty w diecie dziecka były jak najbardziej naturalne i pozbawione chemii. Dlatego też wielu rodziców decyduje się na żywność w słoiczkach. Gotowe dania dla dzieci przygotowywane są w większości ze składników które muszą spełniać restrykcyjne normy. Nie mniej jednak dziecko mające kilkanaście miesięcy powinno jeść stałe pokarmy nie tylko takie mocno rozdrobnione. Oczywiście na etapie rozszerzania diety nie rezygnujemy z mleka. Karmienie piersią może odbywać się nadal na żądanie, natomiast mleko modyfikowane powinno być podawane zgodnie z zaleceniami producenta. Zwykle są to 3 butelki (po 210 ml) na dobę.
Jakie mleko modyfikowane wybrać? Przeczytaj artykuł: Mleko początkowe a mleko następne – czym się różnią?
Jak nosić niemowlę?
To jak podnosimy niemowlę na wczesnym etapie życia i jak je nosimy ma wpływ na jego dalszy rozwój motoryczny. Dlatego trzeba dostosować te czynności zarówno do poziomu rozwoju dziecka jak i jego osobniczych umiejętności.
U noworodków oraz niemowląt w pierwszych miesiącach życia koniecznie trzeba kontrolować położenie główki. Jak podnosić niemowlę, które nie trzyma jeszcze głowy? Najlepiej przechylić je na bok, kontrolowanie ułożyć w kształt fasolki i podnieść podtrzymując pupę nie odginając główki w tył. Najlepiej wykonać to wsuwając jedną rękę pod nóżki, dłonią obejmując główkę, a drugą ręką stabilizując bark powoli podnosimy dziecko w górę, bokiem do podłoża. Ważne aby główka i tułów były w jednej osi. Nigdy nie podnosimy dziecka za ramiona, tak aby głowa leciała swobodnie w tył. Odkładając dziecko zaczynamy od pupy i nóg, a jako ostatnią do podłoża przykładamy głowę.
Dzieci, które nie trzymają jeszcze główki, będąc na rękach muszą mieć zapewniony podpór dla kręgosłupa i głowy. Wykorzystać do tego można ułożenie dziecka na przedramieniu z podtrzymaniem pupy przez dłoń tej samej ręki lub z oparciem pleców dziecka o brzuch noszącego. W przypadku starszych dzieci, które stają się coraz bardziej mobilne sprawdza się noszenie tyłem do siebie lub noszenie na biodrze. Ważne aby nie nosić dziecka ciągle na tej samej stronie, a gdy jest na rękach nie można ograniczać jego spontanicznych ruchów rączek i nóżek.
Jak opiekować się niemowlakiem w ciągu dnia? Wspólne spędzanie czasu
Dziecko od pierwszych dni potrzebuje bliskości. Z każdym dniem najbliżsi uczą się opieki nad nowym członkiem rodziny, ponieważ nawet najlepiej napisany podręcznik nie pomoże gdy samemu trzeba zmierzyć się z potrzebami i wymaganiami noworodka, a później niemowlęcia. Trzeba pamiętać również o tym, że każde dziecko jest nieco inne i odmiennie będzie reagowało na wiele podobnych sytuacji. To zupełnie tak jak bywa wśród dorosłych. Warto uzbroić się w cierpliwość i słuchać siebie oraz dziecka. Takie wspólne zgranie się znacznie ułatwi życie.
Kiedy przychodzi czas na zabawę? Początkowo niemowlę tylko je i śpi. Ale gdy przerwy w spaniu robią się coraz dłuższe warto zacząć poświęcać maluchowi czas. Mówienie do niego, śpiewania, pokazywanie obrazków kontrastowych to czynności, które można wykonywać już w pierwszych miesiącach życia. 3 miesięczne niemowlę potrafi zainteresować się pierwszymi zabawami będąc na brzuchu lub plecach lub w bezpiecznej pozycji u mamy na rękach. Dużo zmienia się gdy maluch zaczyna być bardziej mobilny. Pełzając, a później raczkując i siadając jest w stanie samodzielnie wybierać rzeczy, które najbardziej go interesują. To co mogą zrobić rodzice i rodzeństwo to być zawsze blisko dziecka. Bez względu na wiek maluch potrzebuje kontaktu z najbliższymi i miłości. Wybierając zabawki dla niemowlęcia najlepiej kupować te adekwatne do wieku i umiejętności malucha. Z drugiej strony, jeśli tylko bezpieczeństwo na to pozwala, lepiej nie ograniczać dziecka, a raczej starać się jak najlepiej odpowiadać na jego potrzeby.
Jak wyglądają pierwsze dni noworodka w domu? Przeczytaj artykuł: Pierwsze dni noworodka w domu- jak opiekować się niemowlakiem?
Bibliografia:
- Pawlak A., Bartelmus E.; Pielęgnacja niemowląt; Rehabilitacja 2012; 3:26-30.
- Mirzyńska L.; Pierwsza pomoc w nauce macierzyństwa. Sprawdzone rady położnej rodzinnej; ESPE Kraków 2018; ISBN:978-83-7482-933-5.
