Wysokie ciśnienie jest istotnym czynnikiem ryzyka mogącym prowadzić do zawału, udaru i innych chorób układu sercowo-naczyniowego. Istnieje szereg niefarmakologicznych sposobów jak zadbać o prawidłowe ciśnienie. Warto wymienić niskosodową dietę sprzyjającą ciśnieniu. To również regularna aktywność fizyczna i kilka naturalnych składników jak zioła i aminokwasy, które przy dłuższym stosowaniu mogą istotnie obniżyć ciśnienie. Jeśli zastanawiasz jak zbić ciśnienie za pomocą domowych i niefarmakologicznych metod - ten artykuł jest dla Ciebie.
1. Przyczyny podwyższonego i wysokiego ciśnienia
2. Ziołowe składniki na wysokie ciśnienie
3. Co obniża ciśnienie krwi - naturalne składniki
4. Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia
5. Co na obniżenie ciśnienia? Dieta
6. Jak zbić ciśnienie krwi? Środki hipotensyjne
Przyczyny podwyższonego i wysokiego ciśnienia
Na wartość ciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego krwi wpływa szereg czynników o różnym pochodzeniu. Jednym z nich są niektóre preparaty na przeziębienie zawierające w swoim składzie substancje na katar jak fenylefryna, a także leki przeciwdepresyjne lub nadczynność tarczycy. Nie bez znaczenia dla wyższego ciśnienia są stosowane używki jak alkohol i papierosy, a także nadwaga przechodząca w otyłość. Może występować również rodzinna - genetyczna tendencja do podwyższonego ciśnienia. Niezależnie od ilości czynników niesprzyjających prawidłowemu ciśnieniu, każdy człowiek ma znaczący wpływ na spowolnienie rozwoju nadciśnienia i mogących mu towarzyszących chorób układu sercowo-naczyniowego jak np. zawał serca, choroba niedokrwienna. Do niefarmakologicznych sposobów jak obniżyć ciśnienie krwi należy dieta redukcyjna i ćwiczenia prowadzące do normalizacji wagi, a także ograniczenie używek. Wsparciem mogą być również ziołowe składniki, substancje mineralne, witaminy, które wykazują korzystny wpływ na zachowanie prawidłowego ciśnienia. Nie można również zapominać jak ważne jest pomiar ciśnienia w domu, w czym pomoże np. ciśnieniomierz automatyczny naramienny.
Nie wiesz jaki ciśnieniomierz wybrać - zobacz pomocne wskazówki dla każdego przy wyborze ciśnieniomierza!
Ziołowe składniki na wysokie ciśnienie
Rośliny lecznicze jak zioła na obniżenie ciśnienia goszczą regularnie w domowych apteczkach. Warto wiedzieć, że składniki ziołowe pomagają utrzymać właściwe i fizjologiczne ciśnienie krwi, a w perspektywie dłuższego stosowania pomagają obniżyć ciśnienie spoczynkowe. Sięgając po ziołowe preparaty na ciśnienie należy przyjrzeć się ich składowi. W ich składzie mogą znajdować się np. sproszkowane surowce, suszone zioła, lub nalewki czy wyciągi płynne. Wiele ziół i pozyskiwanych z nich ekstraktów można standaryzować na określone składniki lub grupę składników - warto zwrócić na to uwagę. Wśród rodzimych ziół największe znaczenie w kwestii ciśnienia mają:
- głóg i pozyskiwany z kwiatów wyciąg (zawiera procyjanidyny) wspomagający pracę serca i wzmacniający siłę skurczu serca, spowalniający pracę i pobudliwość serca, co obniża ciśnienie i poprawia perfuzję naczyń wieńcowych,
- czosnek zawierający allicynę i alliinę działa hipotensyjnie, wykazuje pozytywny wpływ na profil lipidowy (obniża LDL, podwyższa HDL),
- aronia, której właściwości obniżające ciśnienie wynikają z obecności związków polifenolowych (głównie proantocyjanidyny),
- jemioła rozkurcza obwodowe naczynia krwionośne, zmniejszając opór naczyniowy,
- serdecznik - obniża ciśnienie, reguluje pracę serca (np. ogranicza uczucie kołatania), działa łagodnie uspokajająco.
Inne ziołowe składniki będące wsparciem dla prawidłowego ciśnienia to:
- kora sosny nadmorskiej - szeroki zakres przeciwutleniający, wspiera krążenie, chroni naczynia krwionośne dzięki wysokiej zawartości oligomerycznych proantocyjanidyn,
- liście oliwki z oleuropeiną - roślinny antyoksydant wspierający ciśnienie,
- pestki winogron z resweratrolem - wspiera produkcję tlenku azotu, czyli czynnika rozszerzającego naczynia, a także wspiera profil lipidowy, wykazuje antyoksydacyjne i przeciwzapalne działanie.
Wiele powyższych ziół dostępnych jest w mieszankach, które mogą być uzupełnione o takie składniki jak melisa lekarska, kozłek lekarski, męczennica cielista, które w sposób pośredni uzupełniają potencjał hipotensyjny podstawowych ziół na ciśnienie.
Co obniża ciśnienie krwi - naturalne składniki
Kluczowe nie tylko dla utrzymania, ale również obniżenia ciśnienia są związki mineralne, z których ogromne znaczenie mają jony potasu. Długotrwała suplementacja potasu może przyczynić się do spadku ciśnienia. Oprócz tego jest niezbędny w przypadku leków moczopędnych hipotensyjnych, które w sposób pośredni wzmagają jego wydalanie. Obok potasu warto wymienić również magnez - sprzyja on rozluźnieniu mięśniówki naczyń, co ogranicza opór naczyniowy. Inną grupą naturalnych składników na ciśnienie są nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT i należące do nich kwasy omega-3, które wpływają również pozytywnie na profil lipidowy i posiadają właściwości przeciwzakrzepowe, dlatego są mile widziane u osób zagrożonych zawałem serca, podobnie jak leki przeciwzakrzepowe z kwasem acetylosalicylowym. Dla ciśnienia kluczowe są również dwa aminokwasy jak L-arginina i L-cytrulina. Oba aminokwasy zwiększają ilość tlenku azotu, który jest endogennym czynnikiem rozszerzającym naczynia krwionośne prowadząc do spadku ciśnienia, a także na tętnice wieńcowe wspierając krążenie okołosercowe.
Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia
Suplementacja ziołami i związkami mineralnymi ma sens, jeśli wdrożymy inne domowe sposoby na obniżenie ciśnienia. Innym sposobem wolnym od tabletek są ćwiczenia fizyczne. Zależnie od posiadanej kondycji i schorzeń ograniczających aktywność (np. choroba stawów) warto postawić na ćwiczenia ogólnorozwojowe np. spacery, które z czasem mogą przejść w trucht, marszo-biegi i klasyczny bieg na dłuższe dystanse. Jak często ćwiczyć, aby obniżyć ciśnienie? Dobre rezultaty może dać ćwiczenie 3 razy w tygodniu po 45-60 minut. Ćwiczenia pozwalają utrzymać ciśnienie spoczynkowe na bezpiecznym poziomie. Jeśli znudziło Cię bieganie i spacery - pomyśl o basenie, które sprawdzi się w przypadku współistniejących dolegliwości stawów. Inne metody mające pozytywny wpływ na podwyższone i wysokie ciśnienie w dłuższym okresie czasu to ćwiczenia oddechowe, których celem jest zachowanie świadomego oddechu, co wpłynie nie tylko na ciśnienie, ale również pomoże uwolnić się od stresu. Oprócz tego element ćwiczeń oddechowych wykorzystuje również medytacja i joga, które również przyczyniają się w pozytywny sposób na spadek ciśnienia.
Powyższe metody jak ćwiczenia oddechowe, medytacja czy joga wpływają pozytywnie na spadek poziomu kortyzolu, który jest tzw. hormonem stresu wpływającym na wzrost ciśnienia i przyspieszenie akcji serca. Z metod tych mogą skorzystać osoby, których ciśnienie wzrasta szczególnie na tle nerwowym.
Nieocenione może okazać się także zerwanie z niektórymi nałogami. Szczególnie groźne w dłuższej perspektywie czasu na układ krwionośny ma palenie papierosów. W dymie papierosowym znajduje się kilka tysięcy związków, które wpływają na spadek elastyczności naczyń, a także zwężają światło naczynia. Dlatego zdrową opcją, która pomoże zadbać o wartość ciśnienia w przyszłości jest rzucenie palenia, co umożliwia np. nikotynowa terapia zastępcza jak gumy z nikotyną lub tabletki z cytyzyną, dzięki którym można uwolnić się od nałogu po 25 dniach.
Co na obniżenie ciśnienia? Dieta
To co jemy wpływa bezpośrednio i pośrednio na cały organizm. Dlatego nie ma się czemu dziwić, że dieta ma znaczenie dla ciśnienia tętniczego. Jedną z bardziej efektywnych jadłospisów dedykowanych osobom chcącym zadbać o ciśnienie jest dieta DASH. Jak wygląda rozkład składników w diecie DASH na nadciśnienie? Jak najmniej tłuszczów nasyconych i cholesterolu, jak najwięcej owoców, warzyw, pokarmów pełnoziarnistych i niskotłuszczowych produktów mlecznych. Co jeszcze pomaga na obniżenie ciśnienia oprócz diety DASH? To inny jadłospis pochodzący znad Morza Śródziemnego, czyli kuchnia śródziemnomorska, gdzie dominują nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 w produktach jak ryby, a także nasion, orzechów i olejów roślinnych jak oliwa z oliwek.
Chcesz wiedzieć więcej na temat cholesterolu? Przeczytaj artykuł >>
Inną kwestią, o której powinni pamiętać osoby z podwyższonym ciśnieniem jest konieczność ograniczenia soli kuchennej. Nadmierne spożycie sodu przyczynia się do wyższych wartości ciśnienia. Dlatego przy wysokim ciśnieniu idealna jest dieta niskosodowa, w której dominują potrawy niesolone. Wsparciem dla osób ograniczających tradycyjną sól kuchenną jest wersja soli o obniżonej zawartości sodu, gdzie znajdziemy więcej soli potasu.
Pomocnym aspektem w kwestii ciśnienia tętniczego będzie:
Co w przypadku, gdy domowe sposoby na obniżenie ciśnienia jak dieta, ćwiczenia, suplementacja to za mało? Niestety może zachodzić konieczność wprowadzenia leczenia farmakologicznego nadciśnienia. Ważne jest jednak to, że stosowanie leków hipotensyjnych z przepisu lekarza nie zwalnia z konieczności pilnowania spożywanej ilości sodu, tłuszczy i prowadzenia aktywności fizycznej. Wiele osób zadaje również pytanie - jak szybko obniżyć ciśnienie krwi w domu - niestety, większość środków bez recepty nie jest dość silna, a leki na recepty również wymagają czasu np. kaptopryl stosowany podjęzykowo. Oprócz tego niektóre wyniki jak ciśnienie 160/90 mogą wynikać z wcześniejszej aktywności fizycznej tuż przed pomiarem. Jak obniżyć takie ciśnienie? Najczęściej wystarczy odpocząć i po np. 30 minutach przystąpić do ponownego pomiaru.
Jak zbić ciśnienie krwi? Środki hipotensyjne
Zdecydowana większość preparatów należących do leków hipotensyjnych to produkty na receptę. Wyróżnia się wśród nich kilka grup o nieco odmiennym mechanizmie działania, co daje możliwość ich łączenia i skuteczniejszej farmakoterapii przy wyższych i wysokich wartościach ciśnienia. Wspomniane grupy terapeutyczne na nadciśnienie to:
diuretyki - leki moczopędne, które zmniejszają ilość wody i sodu w organizmie, co przekłada się na obniżenie oporu naczyniowego i spadek ciśnienia tętniczego krwi
beta-blokery - skupiają się na spowolnieniu akcji serca i rozkurczu naczyń krwionośnych poprzez blokowanie receptorów beta-1 i 2 powiązanych z układem współczulnym
blokery kanałów wapniowych - ograniczają skurcz naczyń, których aktywność zależy od jonów wapnia
inhibitory konwertazy angiotensynowej - ograniczają skurcz naczyń krwionośnych na drodze hamowania specyficznego mechanizmu związanego z układem RAA (renina-angiotensyna-aldosteron)
blokery receptora angiotensynowego - blokują receptor dla angiotensyny wchodzącej w skład układu RAA.
Leki obniżające ciśnienie na receptę są dobierane na podstawie dotychczasowej farmakoterapii nadciśnienia, a także chorób towarzyszących jak niewydolność serca, arytmia, astma, cukrzyca, choroby nerek, dna moczanowa oraz stężenia elektrolitów ze szczególnym naciskiem na poziom jonów sodu, potasu i magnezu.
Bibliografia
- Frohne D, Leksykon roślin leczniczych, MedPharm Polska, 2010, Wrocław.
- Fronczak J, 1001 Rad dla zdrowia, Reader’s Digest, 2005, Warszawa
- Hahn J, Choroby wewnętrzne, MedPharm Polska, 2015, Wrocław
- Lipert, A. et al. (2022) ‘The effect of herbal supplements on blood pressure: Systematic review and meta-analysis’, Antioxidants, 11(8), p. 1419. doi:10.3390/antiox11081419.
- Wojtylak P, Pluta J, Bohater P, Choroby serca i układu krążenia, MedPharm Polska, 2011, Wrocław.
